Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2025

Διαβάζοντας το βιβλίο: Ψυχολογία της εφηβικής ηλικίας

Του John C. Coleman

 

«Ο ανά χείρας τόμος ασχολείται με μία από τις πιο ενδιαφέρουσες –για πολλούς την πιο συναρπαστική– φάσεις της ανθρώπινης ανάπτυξης, ίσως και ολόκληρης της ζωής, την εφηβεία. Είναι ένα εγχείρημα-πρόκληση για τουλάχιστον δύο λόγους. 

 

Πρώτον, ο συγγραφέας έπρεπε να συγκεντρώσει και να οργανώσει έναν απέραντο πλούτο πληροφοριών, ώστε να καλύψει όχι απλώς όλες τις πλευρές/εκφάνσεις της εφηβικής ζωής, αλλά και τις ποικίλες ενδοατομικές, διατομικές, διομαδικές και διαπολιτισμικές διαφορές που παρατηρούνται στη διάρκεια αυτής της αποφασιστικής φάσης-μετάβασης στην ενήλικη ζωή.

Δεύτερον, έπρεπε να “διορθώσει” την ασαφή, συχνά αμφιλεγόμενη, εν πολλοίς άδικη εικόνα που επικρατεί για τον έφηβο στο ευρύτερο κοινό (και όχι μόνο!). Ο συγγραφέας αντιμετώπισε εξίσου αποτελεσματικά και τις δύο προκλήσεις. Παρουσιάζει όλες τις πληροφορίες, θεωρητικές και εμπειρικές, για τη σωματική, νοητική, γλωσσική, συναισθηματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, καθώς και την ανάπτυξη της προσωπικότητας του εφήβου, με έναν τρόπο επιστημονικό και συνάμα σαφή και άμεσα κατανοητό για όλους τους ενδιαφερόμενους.

Και το κυριότερο: αλλάζει ριζικά, με τρόπο πειστικό, την επικρατούσα ανακριβή αντίληψη για την εφηβική ηλικία. Χωρίς να “αγιοποιεί” τον έφηβο, τον παρουσιάζει στις πραγματικές του διαστάσεις και συνθέτει το πορτρέτο ενός αναπτυσσόμενου ανθρώπου, ο οποίος μέσα από πιθανές αντιξοότητες και δικαιολογημένες συγχύσεις “βρίσκει τον δρόμο του”, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, ως ένα υγιές –σωματικά και ψυχικά– μέλος της κοινότητας. Με τέτοια χαρακτηριστικά, το εγχειρίδιο αυτό θα αποτελέσει ευχάριστο και χρήσιμο ανάγνωσμα για εφήβους/μετεφήβους, γονείς, εκπαιδευτικούς και κάθε άλλον που εμπλέκεται –προσωπικά ή επαγγελματικά– στα θέματα της εφηβείας».

«Οι απόψεις του Hall για την εφηβεία απέκτησαν επιπρόσθετη βαρύτητα από το γεγονός ότι διάσημοι ψυχαναλυτές συγγραφείς, όπως ο Sigmund και η Anna Freud, διατύπωσαν μια παρόμοια άποψη για το στάδιο αυτό της ζωής. Η ψυχαναλυτική άποψη για την εφηβεία είχε ως σημείο αφετηρίας την ορμητική εμφάνιση των ενστίκτων, που πιστευόταν ότι ήταν αποτέλεσμα της ήβης. Αυτή η αυξημένη λειτουργία των ενστίκτων, υποστηριζόταν, αναστατώνει την ψυχική ισορροπία που είχε επιτευχθεί στο τέλος της παιδικής ηλικίας και προκαλεί εσωτερικό αναβρασμό. Αυτός, με τη σειρά του, καθιστά περισσότερο ευάλωτη την προσωπικότητα.

[…] Πάντως, το μεγαλύτερος μέρος των ψυχαναλυτικών κειμένων εστιάζει στην ιδέα της αναστάτωσης και της αναταραχής και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρόμοιες θεωρητικές θέσεις ενίσχυσαν τη γενική άποψη ότι υπάρχουν μεγαλύτερες αναταραχές στην εφηβεία από ότι σε άλλα στάδια της ανάπτυξης» (σελ. 43).  

 

Coleman, J.C. 2013. Ψυχολογία της εφηβικής ηλικίας. Εκδόσεις Gutenberg.

 

 Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου