«Κάνε το άγχος τον καλύτερό σου φίλο»

Της Tracy Dennis-Tiwary

 

Η αβεβαιότητα αποτελεί μια κατάσταση που αφορά όλους τους ανθρώπους. Καθημερινά βιώνουμε ένα σύνολο από πιθανότητες, η ζωή είναι σαν ένας τζόγος ότι αυτό που συμβαίνει θα μπορούσε να ξανασυμβεί. Οι περισσότεροι άνθρωποι το δέχονται αυτό ως την πραγματικότητα που τους περιβάλλει και την οποία θεωρούν με βάση τη λογική ή αφηρημένα ως αποδεκτή. Κάποιοι άνθρωποι το σκέφτονται σε μεγαλύτερο βάθος και με πιο ουσιαστικό τρόπο. 

 

«Όταν ερχόμαστε πρόσωπο με πρόσωπο με την αβεβαιότητα της ζωής, νιώθουμε μια ένταση, μια ασυμφωνία ανάμεσα στις εικασίες μας και στην πραγματικότητα. Κάτι αναξιόπιστο και αφερέγγυο έχει μπει στις ζωές μας. Αυτή η ένταση είναι που μας κάνει να το προσέχουμε, επειδή ξέρουμε πως οτιδήποτε συμβεί στη συνέχεια μπορεί να είναι τρομερό ή υπέροχο ή απλά μέτριο- κι έτσι πρέπει να κάνουμε κάτι για αυτό αν μπορούμε» (σελ. 172).

«Η αβεβαιότητα είναι πιθανότητα. Αυτή η σκέψη από μόνη της μας κινητοποιεί για το μέλλον» (σελ. 172).

Ο εγκέφαλός μας αναζητά την αβεβαιότητα, καθώς είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιβίωσή μας. Ο εγκέφαλός μας στηρίζεται στην αβεβαιότητα, καθώς έχει την ικανότητα να δίνει αυτόματα και εύκολα προσοχή στο απροσδόκητο, το απρόβλεπτο και το καινούργιο. Πρόκειται για μια αντίδραση προσανατολισμού, που είναι αντανακλαστική και ασυναίσθητη. «Ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να είναι ραντάρ αβεβαιότητας» (σελ. 175).

Η αβεβαιότητα μας προσφέρει ορισμένα οφέλη: μας κάνει δυναμικούς όταν χρειάζεται, μας κάνει να πιστεύουμε ότι μπορούμε να ενεργήσουμε για να αποκτήσουμε τον έλεγχο πάνω σε οτιδήποτε μπορεί να μας παρουσιαστεί. Αυτό που καθορίζει την ευημερία μας δεν είναι η αβεβαιότητα, αλλά το τι θα κάνουμε με αυτή.

«Όταν νιώθουμε την ένταση του απρόβλεπτου, αβέβαιου μέλλοντος, το άγχος μας ενεργοποιεί να αναλάβουμε δράση. Μας δίνει το κουράγιο να αποτρέψουμε τα αρνητικά αποτελέσματα και ακονίζει το μυαλό μας έτσι ώστε να ανακαλύψουμε δυνατότητες που ίσως να μην είχαμε φανταστεί πριν. Το άγχος δεν μας επιτρέπει να καθόμαστε παθητικά και να γινόμαστε θύματα. Μας ωθεί να κάνουμε πράγματα. Και παρόλο που μπορεί να μην είναι πάντα τα σωστά πράγματα ή τα αποτελεσματικά, το γεγονός και μόνο ότι κάνουμε κάτι –ότι αναλαμβάνουμε δράση για να αντιμετωπίσουμε την αβεβαιότητα- μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα και σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε κάτι καλό. Το άγχος δεν είναι το μοναδικό συναίσθημα που μπορεί να μας βοηθήσει να το πετύχουμε αυτό, αλλά είναι ένα ισχυρό συναίσθημα όταν μαθαίνουμε πώς να αξιοποιούμε» (σελ. 188-189).

Το άγχος είναι μια κατάσταση, η οποία διαρκώς αλλάζει… αυξάνεται, μειώνεται, εξαφανίζεται… κορυφώνεται… για αυτό θα πρέπει να ακούμε αυτό που μας λέει το άγχος κατά τη διάρκεια της διαδρομής: πότε ξεκινά, πότε αλλάζει και πότε σιωπά…

 

Πηγή:

Tracy Dennis-Tiwary. 2022. Χρόνος Μέλλοντας. Κάνε το άγχος τον καλύτερό σου φίλο (Δεν ήταν ποτέ εχθρός σου!). Εκδόσεις Πεδίο.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.