Άνθρωποι «χωρίς συναισθήματα»; - Αλεξιθυμία

Κάποιοι άνθρωποι στέκονται σιωπηλοί και δεν αντιδρούν όταν καλούνται να εκφράσουν συναισθήματα, όταν πρέπει να συμπεριφερθούν συναισθηματικά. Μπορεί να είναι ευγενικοί, έξυπνοι, με χιούμορ και γνώσεις, αλλά δυσκολεύονται τόσο πολύ να εμπλακούν σε συναισθηματικές καταστάσεις. Συνήθως, φαίνονται απαθείς και αδιάφοροι, ενώ κάποιες φορές γίνονται και αμυντικοί ή αντιδραστικοί, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τέτοιου είδους καταστάσεις, με αποτέλεσμα να απομονώνονται συναισθηματικά και να νιώθουν όλο και μεγαλύτερη δυσκολία να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. 

Είναι πολύ δύσκολο για τα ίδια τα άτομα να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους. Όσο λιγότερο μιλάς για τα συναισθήματά σου τόσο πιο λίγο ασχολείσαι με αυτά, οπότε δεν δίνεις στον εαυτό σου την ευκαιρία να έρθει σε επαφή μαζί τους, να τα αναγνωρίσει και να τα εκφράσει, να έχει επίγνωση και να μπορεί να τα επεξεργαστεί. 

Η εμφάνιση μιας συναισθηματικά επίπεδης συμπεριφοράς είναι γνωστή ως αλεξιθυμία, που σημαίνει απουσία συγκίνησης. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν μπορούν ναν βρουν τις λέξεις για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, χωρίς να σημαίνει πως δεν έχουν καθόλου συναισθήματα. Επομένως, δεν είναι ανύπαρκτα τα συναισθήματα, απλά το άτομο είναι ανίκανο να τα εκφράσει με λέξεις. Συνήθως, δεν μπορεί να περιγράψει ούτε τα συναισθήματα που βιώνει και ενδεχομένως τα αντιλαμβάνεται μέσα από το σώμα του. Μπορεί να κλάψει και να μην μπορεί να προσδιορίσει την αιτία που προκάλεσε το κλάμα. Νιώθει έντονη σύγχυση όταν καλείται να περιγράψει το πώς νιώθει, ενώ νιώθει την ανάγκη να αποφύγει την επαφή με τα συναισθήματά του.

Οι αλεξιθυμικοί νιώθουν ιδιαίτερα μπερδεμένοι και σε σύγχυση όχι μόνο για τα δικά τους συναισθήματα, αλλά και λόγω των συναισθημάτων που τους εκφράζουν οι άλλοι. Αυτό αποτελεί μια βασική αιτία για την εμφάνιση δυσκολιών στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και την επικοινωνία με τους άλλους. Δεν μπορούν να απαντήσουν τι είδους συναισθήματα νιώθουν αυτή τη στιγμή ή τι συναισθήματα τους έχει προκαλέσει μια συγκεκριμένη κατάσταση. Δεν είναι ποτέ σίγουροι ποιες είναι οι κατάλληλες λέξεις με τις οποίες θα μπορούσαν να περιγράψουν τα συναισθήματά τους. Ακόμη και όταν παρατηρούν άλλους ανθρώπους που νιώθουν ψυχικό πόνο ή κατάθλιψη, δεν μπορούν να φανταστούν πώς ακριβώς νιώθουν.  

 Οι δυσκολίες που εμφανίζουν στο να κατανοήσουν, να εκφράσουν και να περιγράψουν τα συναισθήματά τους δεν επιτρέπουν στα άτομα αυτά να αναπτύξουν βαθιά συναισθήματα και να καλλιεργήσουν βαθιές συναισθηματικές σχέσεις. Πολλές φορές απορούν όταν έρχονται αντιμέτωποι με άλλους ανθρώπους που εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τη συμπεριφορά που εκδηλώνουν, ενώ οι ίδιοι δεν μπορούν να καταλάβουν την αιτία. Εξαιτίας των δυσκολιών που έχουν με τα συναισθήματα συνήθως προτιμούν να κάνουν σωματικές δραστηριότητες με τους φίλους τους παρά να χρειάζεται να εμπλακούν σε συναισθηματικές εμπειρίες και εκφράσεις. Ακόμη, πρόκειται για άτομα που δυσκολεύονται να κάνουν όνειρα και να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους ώστε να εμπλουτίσουν την καθημερινότητά τους.

Ουσιαστικά, το άτομο με αλεξιθυμία στερείται της κατανόησης και αναγνώρισης των συναισθημάτων του και ότι αυτό συνεπάγεται: δεν μπορεί να νιώσει, δεν ξέρει τι νιώθει, δεν κάνει όνειρα και δεν αντλεί ευχαρίστηση από αυτά που νιώθει, δεν μπορεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων και πολλές φορές αδυνατεί να ερμηνεύσει και ορισμένες συμπεριφορές τους. Ακόμη και οι προσωπικές επιλογές στηρίζονται περισσότερο στις αρχές και στα πρέπει, παρά στα συναισθήματα και στα θέλω του ατόμου. Ο κόσμος των συναισθημάτων φαίνεται στο άτομο σαν ένας μπερδεμένος λαβύρινθος, από τον οποίο είναι ανέφικτο να βγεις. Κάθε συναισθηματικό ζήτημα προκαλεί σύγχυση, μπερδέματα και οδηγεί σε ένα θολό τοπίο, που είναι δύσκολο να περιγραφεί με λέξεις, να εκφραστεί και να γίνει κατανοητό.