Τι θέλουν πραγματικά τα παιδιά προεφηβικής ηλικίας;

Σε όλες τις ηλικίες τα άτομα αν ερωτηθούν τι θα ήθελαν συνήθως απαντούν:

Να με άκουγαν πραγματικά αντί να μου μιλούν εκείνοι μόνο.

Να με καταλάβαιναν και να έπαιρναν πιο σοβαρά τη γνώμη μου.

Να έπαιρναν υπόψη τους και τα συναισθήματά μου.

Να είχαν βρει τον χρόνο να είναι μαζί μου όταν το είχα ανάγκη.

Να ήξεραν τι πραγματικά μου συνέβαινε.

Να με σέβονταν περισσότερο. 

 

Θα έβαζαν μερικές φορές στην άκρη τα δικά τους προβλήματα και να με βοηθούν με τα δικά μου.

Να ήξεραν ότι το να με κάνουν να νιώθω άσχημα δεν με έκανε να φέρομαι καλύτερα. (σελ. 62)

«Ο καλύτερος τρόπος να ανταποκριθούμε στις επιθυμίες των παιδιών μας είναι να τους φερόμαστε όπως θα θέλαμε να μας είχαν φερθεί οι δικοί μας γονείς στην ίδια ηλικία.

Πολύ συχνά, οι συμπεριφορές και οι πράξεις των ίδιων των παιδιών μας που μας εξοργίζουν είναι οι ίδιες για τις οποίες μας τιμωρούσαν και μας μάλωναν και εμάς οι μεγάλοι όταν ήμασταν παιδιά. Αν και βαθιά μέσα μας όλοι ξέρουμε τι χρειάζονται τα παιδιά μας στην προεφηβεία μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να σπάσει η συνέχεια αυτών των αντιδράσεων εξαρτημένης μάθησης.

Πολλοί ενήλικες βρίσκονται σε κατάσταση γνωσιακής δυσαρμονίας όταν πρόκειται για την άσκηση του γονικού τους ρόλου: δεν κατανοούν συνειδητά και δεν αποδέχονται ότι η δική τους ανατροφή μερικές φορές ήταν κάθε άλλο παρά ιδανική, έτσι διαιωνίζουν αυτόν τον φαύλο κύκλο, περνώντας τον από γενιά σε γενιά. Η επίγνωση είναι το πρώτο βήμα για να μεγαλώσετε τα παιδιά σας με την ενσυναίσθηση και τον σεβασμό που θα θέλαμε να είχαν δείξει και σε εσάς οι μεγάλοι όταν ήσασταν παιδιά» (σελ. 63-64).

Πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται οι γονείς στα παιδιά ώστε να τα αναθρέψουν σωστά; Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν θα πρέπει να γίνεται όλο και πιο αυστηρή η ανατροφή τους; Με το να συμπεριφερόμαστε στα παιδιά με αυστηρό τρόπο τα προετοιμάζουμε καλύτερα για να αντιμετωπίσουν τον πραγματικό κόσμο που είναι σκληρός;

Οι γονείς θα πρέπει να αποτελούν ένα ασφαλές λιμάνι για τα παιδιά τους, ένα μέρος όπου θα μπορούν να είναι ο εαυτός τους, χωρίς να φοβούνται την τιμωρία. Με τον φόβο και τις απειλές το παιδί μεγαλώνει χωρίς αυτοπεποίθηση και νιώθει ανασφαλές και αβέβαιο ακόμη και να μιλήσει.  

«Ο καλύτερος τρόπος να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας για την πραγματικότητα του κόσμου είναι να τα εξοπλίσουμε όσο βρίσκονται ακόμη στην ασφάλεια του σπιτιού μας με τις δεξιότητες και την προσαρμοστικότητα που χρειάζονται, και αυτό γίνεται μόνο αν τα μεγαλώνουμε με ενσυναίσθηση και σεβασμό. Ο καλύτερος τρόπος να διασφαλίσουμε ότι θα βγουν στον κόσμο οπλισμένα με αυτοέλεγχο και προσαρμοστικότητα είναι να τα προετοιμάσουμε παρέχοντάς τους ένα μέρος όπου μπορούν να μοιράζονται τα συναισθήματά τους χωρίς τον φόβο της γελοιοποίησης ή της τιμωρίας. Ίσως μπορούμε επίσης να ελπίζουμε ότι θα τα αναθρέψουμε έτσι ώστε να κάνουν καλύτερο τον κόσμο και για τους άλλους» (σελ. 67-68).

Είναι σημαντικό να είναι πρόθυμος ο γονιός να υπερασπίζεται και να στηρίζει το παιδί του, έτσι ώστε να καταλάβει το παιδί ότι θα είναι πάντα δίπλα του.

«Τι είναι αυτό που θα ήθελες να μην έκαναν ή να μην έλεγαν οι γονείς σου;

Θα ήθελα να μην θύμωναν όταν κάνω κάτι που δεν το ήθελα.

Θα ήθελα να μη μου φώναζαν.

Θα ήθελα να μη μου έλεγαν συνέχεια ‘’όχι’’.

Θα ήθελα να μην έπαιζαν όλη την ώρα με τα τηλέφωνά τους.

Θα ήθελα η μαμά μου να μην ήταν τόσο υπερπροστατευτική.» (σελ. 85).

 

Πηγή:

Σάρα Όκγουελ- Σμιθ. 2022. Ανάμεσα στα οκτώ και τα δεκατρία. Εκδόσεις Μίνωας.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Διαβάζοντας το βιβλίο: Ήρεμοι γονείς

Της Σάρα Όκγουελ-Σμιθ

 

«Πόσες φορές δεν έχετε αναρωτηθεί: ‘’Μα τι δεν πάει καλά με εμένα; Γιατί δεν μπορώ να διατηρώ την ψυχραιμία μου και να φέρομαι ήρεμα;’’. Πολλοί γονείς θα ήθελαν να ακολουθήσουν έναν πιο ήπιο και θετικό τρόπο άσκησης του γονικού τους ρόλου, όμως τα συναισθήματα και το καθημερινό στρες στέκονται εμπόδιο.

Η επιτυχημένη συγγραφέας Σάρα Όκγουελ-Σμιθ αποδεικνύει ότι όλοι μπορούμε να γίνουμε ήρεμοι γονείς. Με βάση την πολυετή εμπειρία της, παρέχει χρήσιμα στοιχεία από έρευνες, συμβουλές και πρακτικές ασκήσεις που θα σας κατευθύνουν σωστά προς μια πιο ήρεμη γονική συμπεριφορά.

Ένας πολύτιμος οδηγός για όλη την οικογένεια όπου εξηγούνται ζητήματα όπως:

• Τι πυροδοτεί τον θυμό και το άγχος σας και πώς να συμφιλιωθείτε με τη δική σας παιδική ηλικία.

• Γιατί πρέπει να αποδεχτείτε τις αδυναμίες σας και να διώξετε την ενοχή, καθώς σας εμποδίζει από το να γίνετε καλύτεροι γονείς.

• Ποιο είναι το ψυχικό φορτίο της γονικής ευθύνης – γιατί πρέπει να κατανοήσετε την πίεση και να τη μοιράζεστε περισσότερο.

• Γιατί δεν πρέπει να έχετε ως στόχο να εκμεταλλευτείτε την κάθε στιγμή, πώς να εξισορροπήσετε τη δουλειά και τον χρόνο με την οικογένειά σας.

• Πώς να αντιμετωπίζετε με σύνεση και ηρεμία τις μεταβατικές περιόδους της ζωής.

• Ποια είναι τα τέσσερα «πρέπει» για να είστε πιο ήρεμοι γονείς και πώς να μην παρασύρεστε σε εκρήξεις θυμού» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Για να είμαστε ήρεμοι, πρέπει να κατανοήσουμε όλους τους ανασταλτικούς μας παράγοντες και τους παράγοντες που πυροδοτούν το άγχος και τον θυμό μας. Μερικές φορές είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε αυτούς τους παράγοντες πυροδότησης, καθώς επίσης και να εντοπίσουμε τι εμποδίζει τον συναισθηματικό μας έλεγχο- πολύ συχνά πρόκειται για εξωτερικούς παράγοντες στην καθημερινή μας ζωή ή στις αλληλεπιδράσεις μας με τα κοντινά μας πρόσωπα. Άλλες φορές, ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί είναι βαθιά ριζωμένοι μέσα μας, σε ένα μέρος που πρακτικά έχουμε αφήσει εδώ και καιρό πίσω μας, αλλά που συναισθηματικά εξακολουθεί να έχει μια τεράστια επιρροή πάνω μας: στην παιδική μας ηλικία. […]

Οι σκιές από τα παιδικά μας χρόνια- οι εμπειρίες μας από την εποχή που διαμορφωθήκαμε ως χαρακτήρες- δεν έχουν να κάνουν υποχρεωτικά με όσα μας συνέβησαν, αλλά και με τα συναισθήματα που μας προκάλεσαν όταν ήμασταν παιδιά και το πώς τα αντιληφθήκαμε. Κάτι που είναι στρεσογόνο και ψυχοτραυματικό για ένα παιδί μπορεί να μην είναι για κάποιο άλλο και το αντίστροφο.

Τα ψυχικά τραύματα είναι μοναδικά και προσωπικά» (σελ. 24-25).

 

Πηγή:

Σάρα Όκγουελ-Σμιθ. (2023). Ήρεμοι γονείς. Εκδόσεις Μίνωας.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Αντιμετωπίζοντας την αντίσταση στη γνωστική θεραπεία»

Του Robert Leahy

 

«Αυτός ο πρακτικός οδηγός παρουσιάζει το πολυδιάστατο μοντέλο του Leahy για την αντίσταση στη γνωστική θεραπεία. Εμπλουτισμένο με πολλά παραδείγματα κλινικών περιπτώσεων και αποσπάσματα συνεδριών, το βιβλίο αναφέρεται σε ποικίλους τρόπους με τους οποίους οι ασθενείς μπορεί να αντισταθούν σε βασικές θεραπευτικές διαδικασίες:

έλλειψη συνεργασίας ως προς την ατζέντα και τα κατ’ οίκον έργα που συμφωνούνται, διχασμός της μεταβίβασης με άλλους θεραπευτές, ανάρμοστη συμπεριφορά και πρώιμη λήξη της θεραπείας.

Διερευνώνται υποκείμενες διαστάσεις της αντίστασης, όπως η ανάγκη για αναγνώριση και δικαίωση των συναισθημάτων, η αποφυγή της διακινδύνευσης και η αυτοπαρεμπόδιση.

Επίσης επισημαίνονται τρόποι με τους οποίους οι αντιδράσεις του θεραπευτή μπορούν, αντίστοιχα, να παρεμποδίσουν την αλλαγή. Παρέχονται καινοτόμα εργαλεία για την αναδιάρθρωση της θεραπείας, όπως οι επικεντρωμένες παρεμβάσεις, τα «πειράματα» εντός των συνεδριών, ερωτηματολόγια και τρόποι γραφικής αναπαράστασης, που συζητώνται με τους ασθενείς» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Το βιβλίο ανήκει στη σειρά Γνωστική Ψυχοθεραπευτική Βιβλιοθήκη.

Η αντίσταση του ασθενούς στην αλλαγή μπορεί να συνδέεται με τη δυσκολία του να χειριστεί τη συναισθηματική του ένταση. Η αλλαγή εξαρτάται από την επίλυση ψυχολογικών προβλημάτων και όχι μόνο με την επίλυση πρακτικών προβλημάτων. Ένα ακόμη εμπόδιο στην αλλαγή είναι η συνέπεια προς τον εαυτό του ασθενούς, που μπορεί να σκέφτεται ότι έχει ήδη επενδύσει πολύ χρόνο, προσπάθεια και αυτοεκτίμηση στη σχέση και δεν είναι εύκολο να φύγει από αυτή. Επίσης, εμπόδιο μπορεί να είναι και η συνήθεια του να βλέπει τον εαυτό του ως μη αγαπητό και αβοήθητο, δηλαδή με βάση τα προσωπικά σχήματα που διαθέτει. Ένα ακόμη εμπόδιο είναι η ηθική αντίσταση, καθώς μπορεί να πιστεύει σε έναν δίκαιο κόσμο, στον οποίο τα άσχημα πράγματα συμβαίνουν στους κακούς ανθρώπους. Έτσι, μπορεί να συμπεραίνει μέσα από την εμπειρία του ότι δεν του αξίζει να έχει μια καλή τύχη, γιατί θεωρεί ότι είναι ανάξιος. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και να φέρει την ταυτότητα του θύματος, με αποτέλεσμα να αισθάνεται ότι δικαιωματικά παραπονείται και υποφέρει.

Επιπλέον, η αντίσταση οφείλεται στην πεποίθηση ότι η αλλαγή είναι πολύ επικίνδυνη. Αν το άτομο βιώνει χαμηλά επίπεδα αυτοεκτίμησης μπορεί να νιώθει ότι δεν θα καταφέρει να κάνει καμία αλλαγή γιατί τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο ανεξέλεγκτα. Ακόμη, το άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί τα προβλήματα που φέρει ως μια στρατηγική αυτοπαρεμπόδισης, με αποτέλεσμα όσο πιο πολύ αφιερώνει χρόνο στα προβλήματα, τόσο πιο πολύ εγκλωβίζεται σε έναν φαύλο κύκλο και νιώθει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει.   

 

Πηγή:

Robert L. Leahy. (2011). Αντιμετωπίζοντας την αντίσταση στη γνωστική θεραπεία. University Studio Press.  

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: Το παιδί που χάθηκε και ξαναβρέθηκε

 Παραμύθια για να συμφιλιωθούμε με το παιδί που υπήρξαμε

Alba Marcoli

 

«Οι ενήλικες συνήθως θεωρούν πως μπορούν να σκέφτονται και να ενεργούν ελεύθερα στις συνηθισμένες τους συμπεριφορές, ενώ στην πραγματικότητα συχνά επηρεάζονται από το παιδί που υπήρξαν, με τη ζωντάνια και τη δημιουργικότητά του, αλλά και τις άλυτες πραγματικότητές του, που μπορούν να παρεμβαίνουν στις σχέσεις τους και πάνω απ' όλα στη σχέση τους με τα παιδιά.

Ίσως, λοιπόν, στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τα παιδιά, συχνά τους εξομαλύνουν υπερβολικά το δρόμο τους, εμποδίζοντάς τα έτσι να βρεθούν αντιμέτωπα με τις δυσκολίες, που στην πραγματικότητα τα βοηθούν να μεγαλώσουν και να ενδυναμωθούν. Άλλες φορές επίσης, προσδοκούν από αυτά επιτυχίες που έλειψαν στους ίδιους και που παρηγορούν τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση, και αυτό περιπλέκει τη ζωή τους καθώς και εκείνη των παιδιών.
Αυτό το βιβλίο έχει σκοπό να βοηθήσει εμάς τους ενήλικες, πάντοτε μέσα από παραμύθια που φτιάχτηκαν πάνω σε πολλές αληθινές, συμπυκνωμένες σε μια ιστορίες, να προσπαθήσουμε να εμποδίσουμε τις σκιές του παρελθόντος μας να παρέμβουν πολύ στη σχέση μας με τα παιδιά, επηρεάζοντας τα υπερβολικά και ακούσια στις επιλογές τους και στην ψυχική τους διάθεση με την οποία θα αντιμετωπίσουν τη ζωή» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Το συγκεκριμένο βιβλίο μέσα από παραμύθια προσφέρει ιδέες για να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε και να ανατρέξουμε στη ζωή του παιδιού που εμείς υπήρξαμε και ακόμη είμαστε, κάπου μέσα μας και των παιδιών που μας περιβάλλουν.

«Σε αυτά τα παραμύθια μπορεί κανείς να συναντήσει τα μικρά, πολύ μικρά πράγματα που εμείς μπορούμε να τροποποιήσουμε στο πώς συμπεριφερόμαστε στις σχέσεις. Μπορούμε να το καταφέρουμε μόνο εάν κατανοήσουμε με το μυαλό και την καρδιά, τουλάχιστον έστω και λίγο από όσα συνέβησαν και συμβαίνουν μέσα μας και ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους, πάνω από όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα το παιδί που εμείς υπήρξαμε.

Αυτά τα παραμύθια έχουν σκοπό να ξαναβρούν αυτό το παιδί, που δε χάθηκε για πάντα, να το πάρουν από το χέρι, να το παρηγορήσουν και να θεραπεύσουν τις πληγές που αναπόφευκτα δέχθηκε και δεν μπορούν να διαγραφούν, παρά μόνο να ακουστούν και να επιβεβαιωθούν με σεβασμό, γιατί έτσι μπορεί να προκαλέσουν λιγότερο πόνο.

Ο Racamier έλεγε ότι κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει από τον ψυχικό πόνο. Εάν δεν τον αποδεχθούμε εμείς, μπορεί να είναι κάποιος άλλος που ασυνείδητα θα το κάνει αντί για εμάς. Τα παιδιά είναι πολύ δεκτικά στο να παίρνουν επάνω τους τα δικά μας φορτία σε εκκρεμότητα» (σελ. 16).

 

Πηγή:

Alba Marcoli. 2016. Το παιδί που χάθηκε και ξαναβρέθηκε. Παραμύθια για να συμφιλιωθούμε με το παιδί που υπήρξαμε. University Studio Press.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: Ανάμεσα στα οκτώ και τα δεκατρία

Της Σάρα Όκγουελ- Σμιθ

 

«Η προεφηβική ηλικία συχνά κάνει τους γονείς να νιώθουν πελαγωμένοι. Σε αυτή την ενδιάμεση περίοδο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, τα παιδιά αλλάζουν σχεδόν σε καθημερινή βάση, με αποτέλεσμα πολλοί γονείς να πρέπει να δίνουν μάχη για να καταλάβουν το παιδί που πίστευαν ότι ήξεραν καλά μέχρι τώρα. Στο βιβλίο αυτό, η Σάρα Όκγουελ-Σμιθ, ειδική σε θέματα ανατροφής, συνδυάζει με μοναδικό τρόπο στοιχεία που αντλεί από τη βιολογία, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία ως αφετηρία για τις αξιόπιστες πρακτικές συμβουλές που μας προτείνει.

Ένας πολύτιμος οδηγός όπου εξηγούνται ζητήματα όπως:

• Γιατί τα παιδιά της προεφηβικής ηλικίας είναι αγενή, τεμπέλικα και παρορμητικά και πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε αυτές τις συμπεριφορές.

• Τι ακριβώς συμβαίνει κατά την ήβη, πότε και πώς μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί σας για το θέμα αυτό.

• Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας στις φιλικές και αισθηματικές σχέσεις που βιώνει σε αυτή την ηλικία.

• Πώς θα ενισχύσετε την καλή ψυχική υγεία του και τη σωστή εικόνα του για το σώμα του.

• Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να το στηρίξετε κατά τη μετάβασή του από το δημοτικό σχολείο στο γυμνάσιο.

• Πώς θα αντιμετωπίσετε και τα δικά σας συναισθήματα, καθώς το παιδί σας βιώνει αυτήν την πολυτάραχη και γεμάτη νέες εμπειρίες αναπτυξιακή περίοδο.» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Η συγγραφέας αναφέρει: «Τα παιδιά της προεφηβικής και της εφηβικής ηλικίας συχνά κατηγορούνται ότι δεν έχουν σεβασμό, κυρίως για τους μεγαλύτερους και ότι είναι απείθαρχα. Οι απόψεις αυτές όμως μας λένε περισσότερα για όσους τις έχουν παρά για τα παιδιά μας. Αντιπροσωπεύουν σαφώς κάποια μορφή μνημονικής μεροληψίας, καθώς οι ενήλικες θυμούνται τις δικές τους ιδιότητες σε αυτή την ηλικία κάτω από ένα πιο θετικό πρίσμα, ενώ μπορεί επίσης να αποκαλύπτουν πολλά και για το πώς ανατράφηκαν αυτοί οι άνθρωποι.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι οι ενήλικες που ανατράφηκαν με αυστηρό και αυταρχικό τρόπο είναι πολύ πιο πιθανό να επικρίνουν τα σημερινά παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Όμως, το φαινόμενο να επικρίνονται οι σημερινοί νέοι δεν είναι καινούργιο. Οι ενήλικες παραπονιούνται για τα παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας εδώ και αιώνες και πιθανότατα θα συνεχίσουν να το κάνουν για πολλούς αιώνες ακόμα. (σελ. 17).

«Η σχέση που έχετε με το παιδί σας στην προεφηβεία αποτελεί επίσης το θεμέλιο για τις μελλοντικές του σχέσεις με τους άλλους. Μεγαλώνοντας ωστόσο θα συναντάει συχνά δυσκολίες σε αυτές τις νέες σχέσεις» (σελ. 19). 

 

Πηγή:

Σάρα Όκγουελ- Σμιθ. 2022. Ανάμεσα στα οκτώ και τα δεκατρία. Εκδόσεις Μίνωας.

 

Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.