Μπορεί να ακούγεται πολύ τετριμμένη η σκέψη: «παλιότερα ήταν τόσο ανέμελες και χαρούμενες οι γιορτές… παλιότερα ήταν καλύτερα τα Χριστούγεννα»… και αυτή η σκέψη δημιουργεί έναν προβληματισμό: «όντως ήταν καλύτερα τα πράγματα παλιότερα ή απλά εξιδανικεύουμε το παρελθόν ή μήπως εμείς βλέπαμε τα πράγματα με πιο αθώο τρόπο και ήμασταν πιο ανέμελοι;» Τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας, οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε αλλά και η ηλικία ίσως παίζει ρόλο στον τρόπο που βιώνουμε διάφορες καταστάσεις.
Όταν σκεφτόμαστε τα Χριστούγεννα των προηγούμενων δεκαετιών νιώθουμε ότι τα πράγματα ήταν διαφορετικά… ήμασταν πιο ανέμελοι, μας απασχολούσαν και μας άγχωναν λιγότερα πράγματα και ήμασταν περισσότερο ελεύθεροι, τουλάχιστον στα πρέπει και στα όχι που υπήρχαν μέσα στην κοινωνία, στην καθημερινότητά μας και στην αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους. Ζώντας τα δεύτερα Χριστούγεννα με πολλές απαγορεύσεις βλέπουμε πως πολλά πράγματα που μέχρι τώρα θεωρούσαμε δεδομένα ή δεν τα είχαμε καν σκεφθεί δεν είναι… δεδομένα, δεν είναι κεκτημένα και αυτές οι διαπιστώσεις δεν βοηθούν καθόλου στην εξασφάλιση ηρεμίας και ισορροπίας.
Ζώντας σε μια ρευστή κοινωνία με διαρκείς αλλαγές και απαγορεύσεις, με έντονη αμφιβολία για το τι μας ξημερώνει… είναι δύσκολο να νιώσουμε ήρεμοι και χαλαροί, να μπορέσουμε να μείνουμε και να χαρούμε τις στιγμές που βιώνουμε… Η παρούσα κατάσταση μας προσανατολίζει συνεχώς να ακολουθούμε κανόνες και όρια, να ζούμε με πρέπει, τα οποία προκαλούν νευρώσεις, αν σκεφτούμε όσα έχει πει και ο Φρόυντ. Δηλαδή, όταν ζούμε μέσα σε μια κοινωνία όπου είναι έντονα τα πρέπει και οι κανόνες τότε αυξάνονται το άγχος, οι κρίσεις πανικού, η υποχονδρίαση, οι φοβίες και κάθε είδους νευρωτικό σύμπτωμα. Επίσης, οι απώλειες που βιώνουμε λόγω αυτών που έχουμε χάσει… μας οδηγεί στη βίωση πένθους, το οποίο εμφανίζεται πάλι και πάλι, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτό και σταδιακά να οδηγεί όλο και περισσότερους στην εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων.
Όταν βρισκόμαστε σε μια δύσκολη ή πιεστική περίοδο συνηθίζουμε να αναζητούμε μια διέξοδο, μια όαση αισιοδοξίας και ελπίδας, κάτι θετικό που θα μας δώσει την αίσθηση ότι μπορούμε να είμαστε καλά, να συνεχίσουμε να κάνουμε όνειρα και να ζούμε… και όταν δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο γύρω μας τότε ψάχνουμε πίσω στο κοντινό ή μακρινό μας παρελθόν, τότε που νιώθαμε περισσότερη ασφάλεια, ηρεμία και ικανοποίηση, τότε που η βασική μας ανησυχία ήταν αν θα χιονίσει… αν θα βρει ο ‘Αι-Βασίλης τον δρόμο για το δικό μας σπίτι… αν θα μαζέψουμε λεφτά στα κάλαντα ή αν θα προλάβουμε να κοιμηθούμε αφού δεν έχουμε σχολείο…
Μπορεί μεγαλώνοντας να μεγαλώνουν και οι υποχρεώσεις, όμως φέτος έχουμε παραπάνω λόγους να αναπολούμε το παρελθόν, να αναζητούμε την ελευθερία και την ξεγνοιασιά των παλαιότερων δεκαετιών, όπου δεν υπήρχαν οι σημερινοί περιορισμοί και απαγορεύσεις, δεν υπήρχε τόση αποξένωση και μοναξιά και δεν υπήρχε τόσος κυνισμός και περιθωριοποίηση. Τουλάχιστον ένιωθες την ελευθερία να κάνεις όνειρα, να ζεις χωρίς φόβο, να αντικρίζεις με αισιοδοξία το μέλλον, να αναπνέεις άνετα…
Οι συναισθηματικές εμπειρίες του παρελθόντος, οι ανέμελες και γεμάτες μαγεία γιορτές που έχουμε ζήσει ίσως μπορούν να αποτελέσουν το στήριγμά μας στην εποχή που ζούμε… και μπορούμε να ελπίσουμε ότι αυτή η ζεστασιά που νιώθαμε τότε στην καρδιά μας ανήκει… και μόνο εμείς μπορούμε να την αναζητήσουμε και πάλι… και να μείνουμε για λίγο μακριά από φόβους, άγχη και καταθλιπτικά σενάρια, που κρατούν διαρκώς το μυαλό μας απασχολημένο με αρνητικές σκέψεις και κακή διάθεση.
Οι διακοπές των Χριστουγέννων είναι μια ευκαιρία να φέρουμε στο μυαλό μας και τις παλιότερες γιορτές, να αναπολήσουμε πρόσωπα και καταστάσεις, να συγκρίνουμε συναισθήματα και στιγμές… Οι γιορτές φέρουν μαζί τους και μια γλυκόπικρη νοσταλγία που είναι πιο έντονη όταν το παρόν δεν είναι αυτό που θέλουμε ή αυτό που έχουμε ονειρευτεί… Η ρευστότητα και η ασάφεια που καθορίζει το παρόν καθιστά αναγκαία την αναζήτηση εμπειριών από το παρελθόν, ώστε να μπορέσουμε να κρατήσουμε μια σύνδεση με τον ίδιο μας τον εαυτό, να μπορούμε να κατανοήσουμε την ταυτότητά μας ή τουλάχιστον να μην ξεχάσουμε τα δικά μας όνειρα και τον δικό μας τρόπο θέασης της ζωής… Το παρελθόν αποτελεί για εμάς μια πηγή μέσα από την οποία αντλούμε δύναμη από τις εμπειρίες μας, οι οποίες μας δείχνουν ή και μας υπενθυμίζουν το ποιοι είμαστε και τι στόχους έχουμε στη ζωή μας…
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου