Διαβάζοντας: Η δύναμη της αγάπης

της Κατερίνας Δαρζέντα

Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο παραμύθι το οποίο όπως καταλαβαίνει κανείς από τον τίτλο μιλάει για τι άλλο; Για την αγάπη, και μάλιστα για τη δύναμη της αγάπης! Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ πόση δύναμη έχει η αγάπη; Μιλάμε για την αγάπη στα παιδιά; Αν ναι, πόσο τακτικά; Κι αν τους μιλάμε, τι τους λέμε για την αγάπη; Τους λέμε όμορφα πράγματα; Τους λέμε την αλήθεια; Τα προετοιμάζουμε για τον πραγματικό κόσμο ή τα αφήνουμε να ζουν στο ροζ συννεφάκι, όπου η αγάπη δεν διώκεται κι όλα είναι ωραία κι όλα είναι εντάξει;

Η πλοκή του παραμυθιού εκτυλίσσεται μέσα σε ένα δάσος. Το δάσος στις μεγαλουπόλεις – τσιμεντουπόλεις είναι κάτι σπάνιο για τα παιδιά, κάτι που δεν το βρίσκει κανείς εύκολα. Πρέπει τα παιδιά να φύγουν από την πόλη για να συναντήσουν δάσος, πρέπει να τα πάρουμε και να τα πάμε μια εκδρομή για να μπορέσουν να θαυμάσουν ένα δάσος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το δάσος από μόνο του να προκαλεί ερωτηματικά στα παιδιά, να είναι κάτι το μαγικό, αλλά και κάτι ξένο. Γι’ αυτούς τους λόγους κάποια παιδιά μυθοποιούν το δάσος, ενώ άλλα παιδιά το φοβούνται, καθώς το άγνωστο προκαλεί φόβο. Ανέκαθεν, το δάσος χρησιμοποιούνταν από τους παραμυθάδες για να τρομάξει ή τουλάχιστον να προκαλέσει ένα κάποιο φόβο, ένα κάποιο δέος. Ας θυμηθούμε λόγου χάρη το παραμύθι με την κοκκινοσκουφίτσα, όπου έπρεπε να περνάει μέσα από το δάσος, αλλά κάθε φορά αντιμετώπιζε τον κίνδυνο να την πιάσει και να την φάει ο κακός λύκος. Ας θυμηθούμε τον Χάνσελ και την Γκρέτελ, όπου για να μην χαθούνε μέσα στο δάσος και να γυρίσουν πίσω στο σπίτι έπρεπε να αφήσουν κάποια σημάδια, όπως πετραδάκια ή ψιχουλάκια κτλ. Ας θυμηθούμε τη Χιονάτη, η οποία μέσα στο δάσος συναντά την καλύβα με τους επτά μυστηριώδεις νάνους και που αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο και τον πολιτισμό, έρχεται η κακιά μάγισσα και την παραπλανά δίνοντάς της το δηλητηριασμένο μήλο. Το συμπέρασμα είναι ότι το δάσος κρύβει κινδύνους. Ασφαλώς, ο κατάλογος των παραμυθιών με παρόμοια θεματική δεν τελειώνει εδώ. 

Όταν η ηρωίδα του παραμυθιού, δηλαδή η νεραϊδοπριγκίπισσα, δεν προσέχει όπως θα έπρεπε το πανέμορφο δάσος, τότε θα πρέπει να υποστεί τις συνέπειες και να σταλεί σε ένα τόπο απαίσιο, όπου θα φυλακιστεί στο σκοτεινό αυτό βασίλειο των ξωτικών και των πνευμάτων. Μιλώντας για ξωτικά, ας μην λησμονούμε ότι τα δάση είναι γεμάτα από τέτοια, όπως κι από καλές ή κακές νεράιδες, από στοιχειά κοκ. Αυτή η παρατήρηση εντελώς τυχαία μας έφερε στο νου τη σκέψη και το ερώτημα, μήπως μέσα από τα παραμύθια όλους αυτούς τους αιώνες καλλιεργείται ο φόβος των ανθρώπων για τα δάση. Ίσως, αυτό να μπορούσε να δώσει μια απάντηση στο γιατί οι άνθρωποι στις μέρες μας δεν αγαπούν τα δάση και τα καίνε; Μάλλον υπερβολική σκέψη, το γιατί όμως οι άνθρωποι δεν αγαπάνε τα δάση θα στοιχειώνει την σκέψη μας.

Εν πάση περιπτώσει, ας επανέλθουμε στο θέμα μας. Η ηρωίδα λοιπόν, ζει θλιμμένη και υποφέρει, αλλά μέσα από τα δεινά που βιώνει αντιλαμβάνεται ότι τρέφει αισθήματα αγάπης για κάποιον νέο. Τελικά θα μπορέσει αυτός ο νέος να βρει την νεραϊδοπριγκίπισσα και να την ελευθερώσει; Η Κατερίνα Δαρζέντα στην τελευταία σελίδα αναφέρει ότι ελπίζει οι αναγνώστες αυτού του παραμυθιού να καταλάβουν το νόημα που θέλει να περάσει για την αγάπη μέσα από το κείμενο. Σίγουρα, καταφέρνει να περάσει το μήνυμα που θέλει και της είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό. 

Τέλος, να μην παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι το βιβλίο έχει μια υπέροχη εικονογράφηση με πολύ όμορφες ζωγραφιές της Χάρις Τσεκούρα που συμβάλλουν ταξιδεύοντας τους μικρούς, αλλά και τους μεγάλους αναγνώστες στον χώρο, κάνοντας πιο ζωντανή την ιστορία αυτού του παραμυθιού. Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση!   

 

Πηγή:

Δαρζέντα, Κ. (2008). Η δύναμη της αγάπης. Αθήνα: Άγκυρα.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.

Σχέσεις αγάπης

Mια ψυχαναλυτική ματιά του Winnicott

 

Βίντεο από Youtube: Απόσπασμα από το βιβλίο του Winnicott, Η ανθρώπινη φύση.

«Η βάση των πάντων είναι η αγάπη που αναπτύσσεται ανάμεσα στο παιδί και σε άλλα πρόσωπα. Αυτά τα πρόσωπα γίνονται σταδιακά αντιληπτά ως πρόσωπα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι γίνονται πλήρως αντικειμενικά αντιληπτά. Μερικά παιδιά αρχίζουν από πολύ νωρίς να γνωρίζουν τους ανθρώπους όπως πράγματι είναι, ενώ άλλα είναι πιο υποκειμενικά και σχεδόν δεν βλέπουν παρά μόνο στον βαθμό που είναι έτοιμα να φανταστούν. Το πιο υποκειμενικό παιδί διακινδυνεύει λιγότερο αν η μητρική φιγούρα αλλάζει, το λιγότερο υποκειμενικό παιδί κερδίζει πολλά μέσα από την εκτίμηση των πραγματικών ιδιοτήτων των διαφόρων ανθρώπων αλλά διακινδυνεύει περισσότερο, ενδέχεται να υποφέρει πιο βαθιά αν υπάρξει κάποια απώλεια» (σελ. 117).

Το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα περιγράφει τον έρωτα που νιώθει το αγόρι για τη μητέρα του, ενώ χρησιμοποιεί ως πρότυπο συνείδησης τον πατέρα του. Το αγόρι ενδοβάλλει την αναπαράσταση του πατέρα που γνωρίζει και τον αποδέχεται.  Την πατρική φιγούρα το αγόρι την κρατά εσωτερικά και μπορεί να την ανακτήσει στην εφηβεία. Αν η σχέση ανάμεσα στον πατέρα και στη μητέρα είναι ικανοποιητική, τότε ο πατέρας είναι έτοιμος να παίξει τον ρόλο του απέναντι στα παιδιά, γνωρίζοντας καλύτερα τον γιο του και δίνοντάς του εμπειρίες, σαν αυτές που είχε και ο ίδιος με τον δικό του πατέρα.

Η παιδική σεξουαλικότητα με την έννοια της ευχαρίστησης που αντλεί το παιδί από το ίδιο του το σώμα είναι κάτι πραγματικό. Μπορεί να είναι ώριμη ή ανώριμη μέχρι να φτάσει το παιδί κατά την λανθάνουσα περίοδο, που ανακουφίζεται από τη σεξουαλικότητα, η οποία πλέον βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση, συνεχίζει να υπάρχει χωρίς όμως να βρίσκεται σε συνειδητό επίπεδο και χωρίς να απασχολεί άμεσα το παιδί, το οποίο πλέον στρέφεται σε μη σεξουαλικούς στόχους, όπως διάβασμα, φίλοι, παιχνίδι, αθλήματα, μουσική και άλλα κατά την παιδική ηλικία.

 

Πηγή:

Winnicott, D.W. (2017). Η ανθρώπινη φύση. Αθήνα: Αρμός.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.

Ψυχαναγκασμοί και καταναγκασμοί

Του Lamagnere

 

 Βίντεο από Youtube: Απόσπασμα από το βιβλίο του Lamagnere, Μανίες, φοβίες και έμμονες ιδέες

«Οι ψυχαναγκασμοί είναι έμμονες ιδέες που πολιορκούν τη σκέψη και επιβάλλονται στο άτομο παρά τη θέλησή του. Βιώνονται σαν κάτι το ξένο και το ενοχλητικό. Αυτοί οι ψυχαναγκασμοί αποτελούν πολλές φορές το προστάδιο των καταναγκασμών. Ικανοποιούμε από καταναγκασμό μια ακαταμάχητη και επιτακτική ανάγκη να πούμε ή να κάνουμε κάτι για να απαλύνουμε την κακή ψυχολογική μας διάθεση, αιτία της οποίας είναι ένας ψυχαναγκασμός. Πρόκειται ορισμένες φορές για την παθολογική υπερβολή ενός γνωστού μηχανισμού» (σελ. 23).

 

Χαρακτηριστικά της ψυχαναγκαστικής- καταναγκαστικής προσωπικότητας:

• Σχολαστικότητα
• 
  
• Τελειομανία- τελειοθηρία
• 
  
• Αναποφασιστικότητα
• 
  
• Επιθυμία για τάξη
• 
  
• Οργανωτικότητα
• 
  
• Καθαριότητα
• 
  
• Ανάγκη για απόλυτο έλεγχο στον κόσμο που τον περιβάλλει
• 
  
• Συσσώρευση αντικειμένων
• 
  
• Δυσκολία άγχους αποχωρισμού
• 
  
• Λειτουργία βάσει καθήκοντος και όχι ευχαρίστησης
• 
  
• Αυστηρότητα, συντηρητισμός, τυπικότητα
• 
  
• Άκαμπτο ήθος και έντονη ηθική
• 
  
• Υπερβολική ευγένεια
• 
  
• Επιθετικότητα
• 
  
• Άγχος
• 
  
• Πείσμα
• 
  
• Αυστηρή εμφάνιση

 

Lamagnere, F. (2011). Μανίες, φοβίες και έμμονες ιδέες. Πατάκης, σελ. 23-35.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.

 

Ο έρωτας μέσα στον χρόνο

 

Βίντεο από Youtube: Απόσπασμα από το βιβλίο της Sue Johnson, Το νόημα του Έρωτα

«Η ζωή είναι μια σειρά από μεταβάσεις και μεταμορφώσεις. Μια μέρα συνειδητοποιείτε ότι θέλετε να παντρευτείτε αυτόν τον άνδρα που πέρυσι ήταν απλά ένας φίλος σας. Λίγο αργότερα ακόμα καβγαδίζετε στην έβδομη επέτειο του γάμου σας. Μια μέρα τρέχετε σπίτι όλο χαρά, με την είδηση ότι είστε έγκυος. Ξαφνικά, το μωρό σας είναι ήδη έφηβος, και την επόμενη στιγμή παντρεύεται. Μια μέρα παίρνετε σύνταξη. Την άλλη μέρα βλέπετε τον άνδρα σας να σηκώνει στην αγκαλιά του τη μικροσκοπική εγγονούλα του. Μια μέρα κάθεστε ίσως και θυμόσαστε όλους τους καβγάδες που κάνατε ως νιόπαντροι και νιώθετε έκπληξη και θαυμασμό που είστε ακόμα μαζί και που αγαπάτε ακόμα αυτόν τον άνθρωπο που συνεχίζει να πετάει τις κάλτσες του στο πάτωμα και να λέει βλακείες όταν καβγαδίζετε. 

 

Οφείλουμε να το παραδεχθούμε: αυτό που ελπίζουμε είναι σε όλες αυτές τις αλλαγές να βρούμε ένα τρόπο για να αγκαλιάζουμε και να μας αγκαλιάζουν οι αγαπημένοι μας. Κάθε μετάβαση σε ένα καινούργιο στάδιο τεστάρει τους παλιούς τρόπους σύνδεσής μας και απαιτεί να ανανεώσουμε τους δεσμούς μας. Αυτό κάνει τη ζωή να αξίζει και μας κρατάει υγιείς και ευτυχισμένους, καθώς προχωρούμε αναπόφευκτα από ορόσημο σε ορόσημο» (σελ. 192-193).

 

Sue Johnson. (2016). Το νόημα του Έρωτα. Αθήνα: Gutenberg, (σσ. 167-184).

 

ΚΟΥΡΑΒΑΝΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ- ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ, Ψυχολόγος, MSc.

Ζώνη άνεσης ή ζώνη ανάπτυξης;

Γιατί οι ψυχολόγοι μας συμβουλεύουν να βγούμε από τη ζώνη άνεσής μας;

Οι Ζώνες της άνεσης, του φόβου, της μάθησης και της ανάπτυξης

Πώς μας επηρεάζουν και γιατί «βαλτώνουμε» στις δύο πρώτες; 

 

 Βίντεο από Youtube

 

Η «ζώνη άνεσης» (comfort zone) είναι ένας όρος που έχει κάνει την εμφάνισή του εδώ και αρκετά χρόνια και μέρα με τη μέρα κερδίζει ολοένα έδαφος στον καθημερινό λόγο και έρχεται σε αντιπαράθεση με τον όρο «ζώνη ανάπτυξης» (growth zone). Μάλιστα, η δημοφιλής φράση: «βγες από τη ζώνη άνεσής σου», άρχισε να διαδίδεται από τη στοχαστή της διοίκησης (management), Judith Bardwick, μέσα από το έργο της: Danger in the Comfort Zone (1991). Τι ακριβώς όμως είναι η ζώνη άνεσης;

Θα λέγαμε ότι αποτελεί μια κατάσταση ουδέτερη από άγχος, όπου το άτομο χρησιμοποιεί ένα περιορισμένο σύνολο συμπεριφορών προκειμένου να επιτύχει σταθερά επίπεδα απόδοσης, δίχως να αισθάνεται κίνδυνο. Μέσα σε αυτή τη ζώνη άνεσης, το άτομο δεν έχει μεγάλο κίνητρο για να επιτύχει νέα ύψη επιδόσεων. Συνήθως, το άτομο ακολουθεί ρουτίνες συμπεριφορών που δεν ενέχουν κανένα ρίσκο. Ως εκ τούτου, η έννοια της ζώνης άνεσης εντοπίζεται στον χώρο της ψυχολογίας της συμπεριφοράς. Οι Robert Yerkes και John Dodson, το 1907 διεξήγαν πειράματα με ποντίκια ώστε να διερευνήσουν τη σχέση ανάμεσα στο άγχος και την απόδοση. Τα ευρήματα των ερευνών τους κατέδειξαν ότι μόλις χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρικές εκκενώσεις αυξανόμενης έντασης, τότε τα ποντίκια απόκτησαν μεγαλύτερο κίνητρο για να ολοκληρώσουν την έξοδο από τους λαβυρίνθους τους. Βέβαια, η ηλεκτροπληξία πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο είχε ως αποτέλεσμα τα ποντίκια να τρέχουν για να κρυφτούν. Το ενδιαφέρον στις έρευνες αυτές είναι ότι αντίστοιχη συμπεριφορά έχει παρατηρηθεί και σε ανθρώπους. Η απάντηση σε τέτοιου είδους προκλήσεις/ερεθίσματα που προκαλούν άγχος σχετίζεται με τις flight or fight or freeze responses, δηλαδή με τις αντιδράσεις της πάλης ή της φυγής ή του παγώματος (παράλυση). Ο νόμος των Yerkes – Dodson ισχύει εκτός από απτούς τύπους επιδόσεων, όπως λόγου χάρη το να σου ζητηθεί μια αγχωτική εργασία, και σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως η κατανόηση του εαυτού μας και η σχέση με τους άλλους. 

 

Οι Yerkes & Dodson, 1907, λοιπόν, διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια είχαν περισσότερο κίνητρο να ολοκληρώσουν τους λαβύρινθους όταν τους δόθηκαν ηλεκτροπληξίες αυξανόμενης έντασης - αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου. Πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο, άρχισαν να κρύβονται και όχι να εκτελούν. Η βασική ιδέα σχετίζεται με το γεγονός ότι τα νευρικά μας συστήματα έχουν μια ζώνη διέγερσης και όταν υφίσταται πολύ λίγο άγχος παραμένουμε στη ζώνη άνεσης, και τότε δημιουργείται πλήξη. Από την άλλη όταν υφίσταται πάρα πολύ άγχος τότε εισερχόμαστε στη ζώνη «πανικού», η οποία επίσης εμποδίζει την πρόοδο.

 

Όταν φεύγετε από τη ζώνη άνεσής σας, ο φόβος δεν ισοδυναμεί πάντα με το να βρίσκεστε στη ζώνη πανικού. Όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα, ο φόβος μπορεί να είναι ένα απαραίτητο βήμα στην πορεία προς τις ζώνες μάθησης και ανάπτυξης:

 

Source: PositivePsychology.com ‘Leaving The Comfort Zone’ Toolkit

Ο ψυχολόγος Robert Yerkes, είχε δηλώσει ότι για να μεγιστοποιήσουν οι άνθρωποι την απόδοσή τους, θα έπρεπε να φτάσουν σε επίπεδα άγχους που να είναι ελαφρώς υψηλότερα από το κανονικό. Αυτό τον χώρο τον ονόμασε «βέλτιστο άγχος» (optimal anxiety), και βρίσκεται λίγο έξω από τη ζώνη άνεσής μας. Ο ίδιος ανέφερε επίσης, ότι «το άγχος βελτιώνει την απόδοση μέχρι να επιτευχθεί ένα βέλτιστο επίπεδο διέγερσης. Από εκεί και πέρα, η απόδοση επιδεινώνεται καθώς επιτυγχάνονται υψηλότερα επίπεδα άγχους».

Χρειάζεται να έχει κανείς θάρρος για να φύγει από τη ζώνη άνεσης και να περάσει στη ζώνη του φόβου. Αν δεν υπάρχουν προηγούμενες εμπειρίες για να βασιστείτε σε αυτές, τότε το άγχος σας μπορεί να γίνει εντονότερο. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να επιμείνετε αρκετά ώστε να καταφέρετε να εισέλθετε στη μαθησιακή ζώνη, για να σας επιτραπεί να αποκτήσετε νέες δεξιότητες και να αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις της ζωής με επινοητικό τρόπο. Έπειτα από μια περίοδο στη μαθησιακή ζώνη, θα δημιουργηθεί πάλι μια ζώνη άνεσης, διευρύνοντας έτσι την ικανότητα του ατόμου να ανέλθει σε ακόμη μεγαλύτερα ύψη, δηλαδή να εισέλθει στη ζώνη ανάπτυξης. Δίχως κάποιο επίπεδο αυτογνωσίας, η μετάβαση στη ζώνη ανάπτυξης θα είναι πιο δύσκολη, καθώς απαιτεί περισσότερες προσπάθειες για την αλλαγή της συμπεριφοράς. Για να αξιοποιήσουμε τις προσωπικές μας δυνάμεις θα πρέπει πρώτα να τις εντοπίσουμε και να τις κατανοήσουμε. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και η διαδικασία μετάβασης από τη ζώνη άνεσης στη ζώνη ανάπτυξης ίσως να μην είναι γραμμική, αλλά να υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, εφόσον για όλους μας είναι τόσο δελεαστικό το να αισθανόμαστε ασφαλείς κι ότι όλα είναι υπό τον έλεγχό μας, δίχως καμία αβεβαιότητα ή ρίσκο. Μοιάζει όπως με την ιστιοπλοΐα, θέλουμε όλοι δηλαδή, λίγο άνεμο για να προχωρούμε μπροστά, αλλά κανείς δεν θέλει την τρικυμία. Ωστόσο, οι καλύτεροι ιστιοπλόοι δεν γίνονται στα νερά του λιμανιού, αλλά έξω στο ανοιχτό και κάποιες φορές στο αγριεμένο πέλαγος.

Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε ότι σύμφωνα με τη Δρ. Abiagail Breber, η οποία είναι ψυχίατρος, η ζώνη άνεσης «είναι μια κατασκευή ψυχολογικής/συναισθηματικής/συμπεριφοράς που καθορίζει τη ρουτίνα της καθημερινής μας ζωής… που υπονοεί οικειότητα, σιγουριά και ασφάλεια». Σίγουρα κάποιος δάσκαλος ή κάποιος προπονητής σε κάποια φάση της ζωής μας, μας ενθάρρυνε, ώστε να ξεπεράσουμε τα όριά μας, να δοκιμάσουμε καινούργια πράγματα, καινούργιες δραστηριότητες και να βγούμε από την ζώνη άνεσής μας. Το να μένουμε εντός της ζώνης άνεσής μας, δηλαδή εντός των ορίων που γνωρίζουμε καλά και που νιώθουμε ασφαλείς, τότε αυτό εγκυμονεί κάποιους κινδύνους όπως οι παρακάτω: καταρχάς, εφησυχάζουμε αφήνοντας να χαθούν ευκαιρίες ανάπτυξής μας. Ας θυμηθούμε τον πρώτο νόμο του Νεύτωνα για την κίνηση ο οποίος λέει ότι «ένα σώμα σε ηρεμία θα παραμείνει σε ηρεμία, εκτός κι αν μια εξωτερική δύναμη ασκηθεί πάνω του». Αυτό μας θυμίζει επίσης, την παροιμία: «πέτρα που δεν κινείται χορταριάζει». Έτσι, κι εμείς λοιπόν, χρειαζόμαστε μια εξωτερική δύναμη για να μας παρα -κινήσει, χρειαζόμαστε ένα κίνητρο. Προφανώς, δεν είναι τυχαίο ότι η λέξη κίνητρο εμπεριέχει το ρήμα «κινώ». Συνεπώς, το ερώτημα είναι πολύ απλό: πώς μπορεί κανείς να σημειώσει πρόοδο αν δεν κινηθεί;  

 

Επιπροσθέτως, πώς θα κερδίσουμε, αν δεν τολμήσουμε; Πολύ γνωστή η φράση «ο τολμών, νικά», και ποιος είναι αυτός ο τολμών; Μα φυσικά εκείνος που αναλαμβάνει ρίσκα και παλεύει αξιοποιώντας τις υπάρχουσες δυνάμεις του αφιερώνοντας χρόνο προκειμένου να βελτιώσει αυτές του τις δυνάμεις, αλλά και να αυξήσει τις δεξιότητές και τις ικανότητές του. Το άτομο που αρκείται στις δυνατότητες που έχει αδιαφορώντας να αποκτήσει νέες, παραμένει στάσιμο. Μοιάζει με τον αθλητή που τρέχει μεν, αλλά διανύει πάντα την ίδια απόσταση. Αυτός ο αθλητής δεν θα καταφέρει ποτέ να τρέξει σε μαραθώνιο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον αθλητή που σηκώνει πάντα τα ίδια κιλά. Κάποια στιγμή το σώμα του θα σταματήσει να παράγει νέους μύες και δεν θα υπάρχει βελτίωση. Επειδή αναφέραμε παραδείγματα που σχετίζονται με τις σωματικές δεξιότητες, είναι συνετό να αναφέρουμε και κάποια που σχετίζονται με πνευματικές δεξιότητες για να αποφευχθεί να δημιουργηθεί η παρεξήγηση ότι η ζώνη άνεσης αφορά μόνο τη μια από τις δύο υποστάσεις. Έτσι, φανταστείτε έναν μαθητή ο οποίος δεν θέλει να συνεχίσει τις σπουδές του στη μουσική ή στις ξένες γλώσσες, γιατί φοβάται ότι θα δυσκολευτεί και δεν θα τα καταφέρει να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις των ανώτερων επιπέδων. Αντιστρόφως, σκεφτείτε κάποιους δασκάλους ή καθηγητές που διδάσκουν πάντα μικρές τάξεις, γιατί φοβούνται ότι δεν θα τα καταφέρουν εξίσου καλά με τα υψηλότερα επίπεδα που απαιτούν όπως είναι φυσικό υψηλότερες γνώσεις. Έτσι, μένουν στάσιμοι, εφόσον δεν βγαίνουν από τη ζώνη άνεσής τους και δεν περνούν ποτέ στη ζώνη μάθησης και τελικά στη ζώνη ανάπτυξης. Έχουν βαλτώσει στις ζώνες της άνεσης και του φόβου.

Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι όσο περισσότερες δύσκολες εργασίες αναλαμβάνουμε, τόσο πιο ικανοί και εξοικειωμένοι γινόμαστε σε αυτές, διευρύνοντας κι επεκτείνοντας την ζώνη άνεσής μας σε όλο και υψηλότερα επίπεδα και διαστάσεις. Το να γνωρίσει κανείς τα όρια της ζώνης άνεσής του είναι ένα πρώτο βήμα για να βγει έξω από αυτά. Χρειάζεται εκμάθηση εξισορρόπησης του χρόνου μέσα και έξω από την ζώνη άνεσης και απαραίτητη προϋπόθεση είναι το ξε-βόλεμα, το να υπομείνει κανείς τη δυσφορία και το απαραίτητο ρίσκο για να έρθει σε επαφή με καινούργιες δραστηριότητες και εμπειρίες.  

 

Η ψυχίατρος, Abigail Brenner, την οποία αναφέραμε παραπάνω, είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου Transitions: How Women Embrace Change and Celebrate Life (μεταβάσεις: πώς οι γυναίκες αγκαλιάζουν την αλλαγή και γιορτάζουν τη ζωή), μέσα στο οποίο περιγράφει τους πέντε βασικούς λόγους για να βγούμε από την ζώνη άνεσής μας. 1) Η εμπειρία της «πραγματικής ζωής είναι σημαντική για να γίνετε καλύτερος άνθρωπος. Η πραγματική ζωή είναι ο συνδυασμός όλων των εμπειριών της ζωής σας, όχι μόνο εκείνων που σας κάνουν να νιώθετε άνετα. 2) Πιέζοντας τον εαυτό σας να κάνει δυσάρεστα πράγματα, απελευθερώνετε το «προσωπικό σας απόθεμα ανεκμετάλλευτων γνώσεων και πόρων». Δεν γνωρίζετε πραγματικά τις δυνάμεις σας αν δεν τις δοκιμάσετε. 3) Τα ρίσκα αποτελούν εμπειρίες ανάπτυξης, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος. Σύμφωνα με την Δρ. Brenner, αποτυχία σημαίνει «πρώτη προσπάθεια μάθησης», αν μετατρέψεις τη λέξη fail σε ακρωνύμιο: First Attempt In Learning. 4) Η μετριότητα είναι ένα απίστευτα υψηλό τίμημα για την αίσθηση της σχετικής ασφάλειας. Το να επιτρέπεις στην άνεσή σου να υπαγορεύει την εμπειρία σου δεν είναι τρόπος να ζήσεις. 5) Το να βγεις έξω από τη ζώνη άνεσής σου, σε βοηθά να μάθεις πώς να αντιμετωπίζεις τις αλλαγές, διευρύνοντας έτσι τη ζώνη άνεσής σου.  

Εν κατακλείδι, η αναπτυξιακή μας ζώνη υπάρχει έξω από την ζώνη άνεσής μας και δεν θα πρέπει να την δούμε ως περιοχή βίωσης άγχους, αλλά ως χώρο ευκαιριών για να γίνουμε καλύτεροι. Η ζώνη ανάπτυξης δεν πρέπει να ιδωθεί ως τόπος πανικού, άγχους και στρες, αλλά ως τόπος διαφυγής από την στασιμότητα και επαφής με τις δυνατότητές μας, δηλαδή με την αυτοπραγμάτωσή μας, της μεγαλύτερής μας ανάγκης για τη δημιουργία της καλύτερης δυνατής εκδοχής του εαυτού μας.

 

Πηγές:

https://positivepsychology.com/comfort-zone/

https://www.waldenu.edu/programs/psychology-counseling/resource/the-pros-and-cons-of-comfort-zones

https://arraybc.com/the-psychology-of-comfort-zones

https://psychcentral.com/blog/comfort-zones-an-alternative-perspective

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.