Διαβάζοντας: Ψυχολογία, Ιστορία και Συστήματα

του James F. Brennan με την επιστημονική επιμέλεια του Παναγιώτη Κορδούτη

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πολύ φιλόδοξη προσπάθεια στο να καταγράψει και να μας παρουσιάσει όλα εκείνα τα ιστορικά γεγονότα, τις πνευματικές κατακτήσεις της φιλοσοφίας και της θεολογίας που οδήγησαν τελικά στο να διαμορφωθεί η επιστήμη της ψυχολογίας. Οπότε, στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται εκτενώς η μακρόχρονη ιστορική διαδρομή των κατακτήσεων του πνεύματος από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας και ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ξεκαθαρίσει και να βάλει σε μία τάξη κάποια φιλοσοφικά ρεύματα όπως η αισθησιοκρατία, ο εμπειρισμός, ο δομισμός, η φαινομενολογία, αλλά και άλλα συστήματα της ψυχολογίας όπως ο λειτουργισμός, το κίνημα της Gestalt, η ψυχανάλυση, ο συμπεριφορισμός και το κίνημα της τρίτης δύναμης. 

Η χρονολογική αυτή καταγραφή και γραμμική παρουσίαση μας βοηθά να κατανοήσουμε περισσότερο και να εμβαθύνουμε στις απαρχές της επιστήμης της ψυχολογίας, αλλά και να απαντήσουμε στο γιατί η ψυχολογία αποτελεί ξεχωριστό κλάδο των κοινωνικών επιστημών κι επίσης γιατί είναι επιστήμη.

Με αυτόν τον τρόπο μπορούν πολλές παρανοήσεις να αποφευχθούν, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια διαστρεβλωμένη ή συγκεχυμένη εικόνα και άποψη για την ψυχολογία και αυτό πιθανώς συμβαίνει, εξαιτίας των αποσπασματικών γνώσεων για την ψυχολογία που προβάλλονται από καιρού εις καιρόν στα ΜΜΕ. Για παράδειγμα πολύς κόσμος πιστεύει ότι ο πατέρας της ψυχολογίας είναι ο Σίγκμουντ Φρόυντ, ενώ στην πραγματικότητα ο Φρόυντ είναι ο πατέρας της ψυχανάλυσης.  Ο Βίλχελμ Βουντ (1832- 1920), ήταν ο πρώτος επιστήμων ιατρός που αποκάλεσε τον εαυτό του ψυχολόγο και η βασικότερή του επιστημονική συνεισφορά ήταν οι προσπάθειές του να καθιερωθεί η ψυχολογία ως ξεχωριστός επιστημονικός κλάδος και να διαχωριστεί από το πεδίο της ιατρικής και των άλλων κοινωνικών επιστημών. Για το λόγο αυτό δημιούργησε και το πειραματικό εργαστήριο ψυχολογίας στο οποίο διεξήγαγε πολλές έρευνες, όπου με πειράματα εξέταζε κάποιες θεωρίες. Αυτές οι πληροφορίες δεν είναι ευρέως γνωστές, όμως για να φτάσουμε ως τον Βίλχελμ Βουντ, καλό θα ήταν να ερευνήσουμε όλη εκείνη την γνώση που προηγήθηκε και που βοήθησε την ψυχολογία να αναπτυχθεί ως ξεχωριστός κλάδος. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να αντλήσουμε πληροφορίες για το που και πώς προέκυψαν όλες αυτές οι σπουδαίες ψυχολογικές ιδέες και πώς κάποιες από αυτές, παρόλο που είναι παλιές, παραμένουν επίκαιρες. 

Είναι ένα πολύ πυκνογραμμένο βιβλίο όπως αντιλαμβάνεται κανείς και περιλαμβάνει πληθώρα πληροφοριών που όμως δεν μπερδεύουν τον αναγνώστη, αλλά τον βοηθούν να ανατρέξει στο παρελθόν, ούτως ώστε να μπορέσει να εξηγήσει το παρόν, να δει τον τρόπο με τον οποίο χτίστηκαν τα θεμέλια της ψυχολογίας και πώς τελικά αναδύθηκε η μοντέρνα αυτή επιστήμη.

Πολλές από αυτές τις πληροφορίες που παρουσιάζονται δίνουν την ευκαιρία να σταθεί κάποιος σε ορισμένα σημεία που δεν γνωρίζει καλά ή που τον ενδιαφέρουν περισσότερο, να επικεντρωθεί σε αυτά και να πολλαπλασιάσει τη γνώση του ρίχνοντας άπλετο φως ανατρέχοντας και σε άλλες πηγές. Σίγουρα είναι ένα εγχειρίδιο που μπορεί να καθοδηγήσει τον αναγνώστη που ενδιαφέρεται για την ιστορία και τα συστήματα της ψυχολογίας στο να εμπλουτίσει τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις του κι έτσι να διαμορφώσει μια πληρέστερη άποψη για την επιστήμη της ψυχολογίας και να αντιληφθεί το πώς προέκυψαν οι θεραπευτικές προσεγγίσεις. 

 

Πολλοί άνθρωποι πριν επισκεφθούν τον/την ψυχολόγο, προσπαθούν να κατανοήσουν το γιατί δεν εφαρμόζουν όλοι οι ψυχολόγοι την ίδια θεραπευτική προσέγγιση, αλλά υπάρχουν τόσες διαφορετικές προσεγγίσεις όπως λόγου χάρη η Gestalt, η ψυχανάλυση, η συμπεριφορική- γνωσιακή θεραπεία, η υπαρξιακή θεραπεία, η οικογενειακή θεραπεία, η συστημική κοκ. Συνεπώς, είναι ένα εγχειρίδιο που είναι απαραίτητο να διαβαστεί καταρχάς από τους ίδιους τους ψυχολόγους και τους ψυχοθεραπευτές, αλλά μπορεί να φανεί χρήσιμο και στο ευρύ κοινό που δεν έχει άμεση σχέση με τα επαγγέλματα της ψυχικής υγείας, αλλά δείχνει ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την επιστήμη της ψυχολογίας. Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση!  

 

Πηγή:

Brennan, J.F. (2009). Ψυχολογία: Ιστορία και συστήματα. Αθήνα: Τόπος.

 

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.