Επανόρθωση δεσμών
Οι ευτυχισμένοι μακροχρόνιοι δεσμοί συνδέονται με τη συναισθηματική ανταπόκριση. Το κεντρικό ερώτημα της προσκόλλησης είναι:
«Είσαι εδώ για μένα;»
Απαιτεί καταφατική απάντηση.
«Ναι».
Ένας ασφαλής δεσμός αποτελείται από τρία βασικά στοιχεία:
Διαθεσιμότητα: μου δίνεις την προσοχή σου και είσαι συναισθηματικά ανοιχτός/η σε ότι λέω
Ανταπόκριση: δέχεσαι τις ανάγκες μου και τους φόβους μου και προσφέρεις παρηγοριά και φροντίδα.
Δέσμευση: με τη συναισθηματική παρουσία σου, την απορρόφησή σου και την εμπλοκή μαζί μου.
Όταν τα στοιχεία αυτά απουσιάζουν… τότε εμφανίζεται αποξένωση και αποσύνδεση.
«Η ανανέωση ενός δεσμού που είναι ουσιαστικά κατεστραμμένος είναι στην πραγματικότητα μια διαδικασία σε δύο βήματα:
Πρώτα, οι σύντροφοι πρέπει να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο να επιβραδύνουν και να αναχαιτίσουν τον κυκλικό χορό που τους κρατάει συναισθηματικά εκτός ισορροπίας και σε υπερβολική επαγρύπνηση για ενδείξεις απειλής ή απώλειας. Οι σχέσεις αρχίσουν να βελτιώνονται όταν οι σύντροφοι μπορούν να σταματήσουν αυτούς τους κύκλους λιποταξίας που προκαλούν συναισθηματική στέρηση και πανικό για τον δεσμό.
Για να περιορίσουμε αυτούς τους κύκλους απαίτησης- απόσυρσης πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε ότι είναι κύκλοι. Έχουμε παγιδευτεί εστιάζοντας στις ενέργειες του/της συντρόφου μας και ξεχνάμε ότι είμαστε και εμείς συμπαίκτες. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι βρισκόμαστε σε έναν φαύλο επανατροφοδότησης στον οποίο συμμετέχουμε και οι δύο. Όταν βλέπουμε ότι αυτός είναι ένας χορός που χορεύουμε μαζί, μπορούμε να σταματήσουμε την αυτόματη αντίδραση και να κατηγορούμε φωνάζοντας ‘Μου πατάς συνεχώς το πόδι’. Αυτό μας επιτρέπει να δούμε την ισχύ και την κεκτημένη ταχύτητα του χορού και πώς μας ελέγχει και μας τρομάζει και τους δύο» (σελ. 238).
«Το δεύτερο βήμα για την ανανέωση των δεσμών είναι πολύ δύσκολο, αλλά και πιο σημαντικό. Γίνεται όταν κινούμαστε σε ισχυρές θετικές αλληλεπιδράσεις και προσεγγίζουμε ουσιαστικά ο ένας τον άλλο. Συγκεκριμένα, οι σύντροφοι που έχουν απομονωθεί πρέπει να ανοιχτούν και να συμμετέχουν σε συναισθηματικό επίπεδο, και οι σύντροφοι που κατηγορούν πρέπει να διακινδυνεύσουν να ζητήσουν αυτό που χρειάζονται από τη θέση του ευάλωτου. Οι σύντροφοι πρέπει να συντονιστούν στον δίαυλο του δεσμού και να μείνουν εκεί. Θεωρούν τη διαδικασία αυτή επικίνδυνη, αλλά αν την ακολουθήσουν, η σχέση τους γεμίζει με θετικό συναίσθημα και ανεβαίνει συνολικά σε εντελώς καινούργιο επίπεδο. Η διαδικασία αυτή δεν είναι μόνο μια διορθωτική κίνηση που ενεργοποιεί την εμπιστοσύνη, αλλά για πολλούς είναι επίσης μια συναισθηματική εμπειρία που μεταμορφώνει και απελευθερώνει.
Οι εμπειρίες αυτές είναι βαθιά συναισθηματικές. Οι σύντροφοι πλησιάζουν ο ένας τον άλλο με απλό και συνεκτικό τρόπο που προσελκύει τρυφερή, γεμάτη συμπάθεια ανταπόκριση. Αυτό είναι η αρχή για έναν νέο θετικό κύκλο δημιουργίας δεσμού, μια αλληλουχία προσέγγισης και ανταπόκρισης που δομεί ένα νοητικό μοντέλο της σχέσης ως ασφαλούς λιμανιού. Εξετάζει τις πιο βασικές ανάγκες καθενός για ασφάλεια, σύνδεση, άνεση και παρηγοριά. Αυτές οι πρωταρχικές συναισθηματικές στιγμές είναι τόσο σημαντικές, όπως γίνεται με όλες τις καυτές στιγμές, ώστε ο εγκέφαλός μας μοιάζει να τις αποθηκεύει με εμπιστοσύνη, διοχετεύοντας τις στα νευρωνικά μας δίκτυα ως το πρωτόκολλο για το πώς να πλησιάζουμε τους άλλους» (σελ. 240-241).
Αυτό που απαιτείται για την επανένωση είναι το ζευγάρι να μένει μαζί και να διαμορφώνει τις συναισθηματικές του στιγμές περνώντας από τη φάση του ανταγωνισμού στη φάση της αρμονίας.
Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνουν τα ζευγάρια που επιδιώκουν την επανένωση;
«Να συγχρονιστούν, να παραμείνουν με τα πιο τρυφερά τους συναισθήματα και να βασιστούν στην ελπίδα της πιθανής σύνδεσης με τον αγαπημένο τους.
Να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους έτσι ώστε να μπορούν να βλέπουν τον άλλο με δεκτικότητα και περιέργεια και να δείχνουν την προθυμία τους να ακούσουν τα σήματα που τους στέλνει. Δεν είναι πνιγμένοι ούτε προσπαθούν να μείνουν σιωπηλοί και μουδιασμένοι.
Να μετατρέπουν τα συναισθήματα σε σαφή, συγκεκριμένα σήματα. Τα μηνύματα δεν συγκρούονται ούτε διαστρεβλώνονται. Η σαφής επικοινωνία ξεκινά από μια σαφή εσωτερική αίσθηση του κινδύνου που νιώθουμε και από τη λαχτάρα για ασφάλεια.
Να ανεχθούν τον φόβο της αντίδρασης του άλλου αρκετά ώστε να παραμείνουν στη συζήτηση και να δώσουν στον άλλο την ευκαιρία να αντιδράσει.
Να αναφερθούν ρητά στις ανάγκες τους. Για να το κάνουν αυτό, πρέπει να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν τις ανάγκες τους για δεσμό.
Να ακούν και να δέχονται τις ανάγκες του άλλου. Να ανταποκρίνονται στις ανάγκες αυτές με ενσυναίσθηση και εντιμότητα.
Να αντιδρούν στην ανταπόκριση του άλλου, έστω και αν δεν είναι αυτή που προσδοκούν, με έναν σχετικά ισορροπημένο τρόπο και, ιδιαίτερα αν είναι αυτή που προσδοκούν, με αυξημένη εμπιστοσύνη και θετικό συναίσθημα.
Να διερευνούν και να λαμβάνουν υπόψη την πραγματικότητα του/της συντρόφου και να δίνουν νόημα στις αντιδράσεις του/της, αντί να τις απορρίπτουν» (σελ. 242-244).
«Είσαι εδώ για μένα;». Η έντονη ανάγκη για σύνδεση αποτελεί το βασικό ένστικτο που μας παρακινεί να συνάψουμε σχέσεις και να θέλουμε να διατηρήσουμε μακροχρόνιες συναισθηματικές σχέσεις.
Sue Johnson. (2016). Το νόημα του Έρωτα. Αθήνα: Gutenberg, (σσ. 167-184).
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου