Μια παραλλαγή της ιδέας του συλλογικού εαυτού είναι η αναγνώριση ότι ο εαυτός αναφέρετε και διαμορφώνετε από την κοινωνική αλληλεπίδραση. Οι πρώτοι ψυχολόγοι, όπως ο William James διέκριναν μεταξύ του εαυτού ως αγωγού συνείδησης, δηλαδή του εγώ και του εαυτού ως αντικειμένου αντίληψης, δηλαδή του εμένα.
Η αναστοχαστική γνώση καθίσταται δυνατή γιατί το εγώ μπορεί να αντιλαμβάνεται το εμένα και επομένως οι άνθρωποι μπορούν να αντιλαμβάνονται το εμένα και επομένως οι άνθρωποι μπορούν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους. Οι άνθρωποι τείνουν να επαναδομούν το ποιοι είναι χωρίς να έχουν επίγνωση ότι το κάνουν και γενικά, αν και οι άνθρωποι μπορεί να έχουν επίγνωση του ποιοι είναι αναφορικά με τις στάσεις και τις προτιμήσεις τους, δεν είναι αρκετά καλοί στο να καταλάβουν πως έφτασαν σε αυτή τη γνώση.
Οι άνθρωποι έχουν μια αίσθηση του εμένα και σύμφωνα με τη συμβολική αλληλεπίδραση, ο εαυτός προκύπτει από την ανθρώπινη αλληλεπίδραση (Mead), η οποία είναι κατά μεγάλο μέρος συμβολική. Όταν αλληλεπιδρούμε με ανθρώπους το κάνουμε κυρίως μέσω λέξεων και μη λεκτικών νύξεων που είναι πλούσιες σε νόημα γιατί μπορούν να συμβολίζουν πολύ περισσότερα από αυτά που είναι επιφανειακώς διαθέσιμα στην ίδια τη συμπεριφορά. Ο Mead πίστευε ότι η κοινωνία επηρεάζει τα άτομα μέσα από την αυτοθεώρηση και η αυτοθεώρηση αναδύεται και μεταβάλλεται συνεχώς μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων.
Αυτή η αλληλεπίδραση εμπεριέχει σύμβολα που πρέπει να έχουν κοινό νόημα για να επικοινωνούνται αποτελεσματικά. Η αποτελεσματική αλληλεπίδραση επίσης βασίζεται στη δυνατότητα ανάληψης του ρόλου του άλλου ατόμου, που περιλαμβάνει το να βλέπει κάποιος τον εαυτό του όπως τον βλέπουν οι άλλοι- ως ένα κοινωνικό αντικείμενο, δηλαδή ως εμένα και όχι ως κοινωνικό υποκείμενο δηλαδή ως εγώ.
Επειδή οι άλλοι συχνά μας βλέπουν ως εκπροσώπους κατηγοριών, το εμένα είναι πιθανότητα πιο συχνά αντιληπτό ως ένα συλλογικό εμένα, θα μπορούσαμε ακόμα και να το αντιληφθούμε ως εμάς. Οι συναινετικές αναπαραστάσεις του κόσμου σε κοινωνιακό επίπεδο συναλλάσσονται μέσα από τη συμβολική αλληλεπίδραση. Για να γίνει αυτό αποτελεσματικά πρέπει να μπούμε στη θέση του άλλου και να δούμε τον εαυτό μας όπως τον βλέπουν οι άλλοι.
Έτσι κατασκευάζουμε μια αυτοαντίληψη που αντικατοπτρίζει την κοινωνία στην οποία ζούμε, άρα έχουμε συγκροτηθεί κοινωνικά. Η συμβολική αλληλεπίδραση προσφέρει ένα αρκετά εξεζητημένο και πολύπλοκο υπόδειγμα αυτοθεώρησης. Παρόλα αυτά παράγει μια εξαιρετικά ευθεία πρόβλεψη:
Επειδή η αυτοθεώρηση προέρχεται από την αντίληψη του εαυτού μας όπως τον βλέπουν οι άλλοι (κατοπτρικός εαυτός: ο εαυτός που προκύπτει όταν τον βλέπουμε όπως τον βλέπουν οι άλλοι).
Πηγή:
Hogg & Vaughan. 2010. Κοινωνική Ψυχολογία. Gutenberg.
Νίκος Κουραβάνας & Ελένη Παπαδοπούλου, Ψυχολόγοι, MSc, MA.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου