Ερωτικές σχέσεις μέσα από έγχρωμους φακούς ωραιοποίησης

Η μεροληψία της θετικότητας στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις

Στα πρώτα στάδια μιας ερωτικής σχέσης, τα άτομα φορούν το καλύτερο προσωπείο τους και υιοθετούν τις πιο επιθυμητές συμπεριφορές, ώστε να δημιουργήσουν θετικές εντυπώσεις. Συμπεριφέρονται δηλαδή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, χωρίς να εκφράζουν τις πραγματικές πτυχές του εαυτού τους. Αυτό έχει ως συνέπεια να αποκρύπτουν αρνητικά συναισθήματα και να δείχνουν μόνο την ευχάριστη, χαρούμενη και αισιόδοξη πλευρά του εαυτού τους. Έτσι, οι περισσότεροι άνθρωποι δείχνουν τον καλύτερο εαυτό τους και έχουν την τάση με τον ίδιο τρόπο να βλέπουν και τις σχέσεις τους.

Σύμφωνα με τους Hendrick & Hendrick, «οι καινούργιοι εραστές τείνουν να βλέπουν ο ένας τον άλλο μέσα από έγχρωμους φακούς ωραιοποίησης» (1988: σελ. 161).

Όταν κάποιος ξεκινάει τη σχέση έχοντας μια θετική μεροληπτική στάση, δεν μπορεί να δει ξεκάθαρα ούτε το άτομο που έχει απέναντί του, ούτε αυτά που μπορεί να του προσφέρει αυτή η σχέση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται εσφαλμένες προσδοκίες, που ξεπερνούν κατά πολύ την επιθυμία ή την ικανότητα του άλλου να προσφέρει σ’ αυτή τη σχέση. Κι έτσι το άτομο καταλήγει να απογοητεύεται γιατί μια άλλη εικόνα είχε στην αρχή της σχέσης από το άτομο που είχε απέναντί του. 


Στα πρώτα στάδια εξέλιξης της σχέσης, φαίνεται πως πολλά άτομα επιλέγουν την αναστολή της έκφρασης αρνητικών συναισθημάτων, θεωρώντας ότι είναι μη κατάλληλες συμπεριφορές και ότι μπορεί να επηρεάσουν την έκβαση της σχέσης ή την εικόνα που θα διαμορφώσει η άλλη πλευρά. Γενικά, έχει βρεθεί ότι ο κάθε άνθρωπος μέσα σε μια ερωτική/ συντροφική σχέση, στην αρχή θεωρεί ότι ο άλλος θα πρέπει να εκφράζει περισσότερα θετικά παρά αρνητικά συναισθήματα, ενώ όποιος εκφράζει περισσότερα αρνητικά συναισθήματα εύκολα χαρακτηρίζεται ως αντιπαθής ή αποκλίνων. 


Όταν η σχέση γίνει πιο στενή και αναπτυχθεί οικειότητα λόγω αύξησης της εγγύτητας, μειώνεται και η μεροληψία της θετικότητας, καθώς το άτομο νιώθει πλέον ότι δε χρειάζεται να αποκρύπτει τα αρνητικά συναισθήματα. Έτσι, οι κανόνες κοινωνικής ευγένειας που διέπουν τη συμπεριφορά στα πρώτα στάδια μιας σχέσης αντικαθίστανται τώρα από πιο γνήσιες και ειλικρινείς συμπεριφορές, που δεν είναι μόνο θετικές, αλλά και αρνητικές. Αυτό βέβαια δημιουργεί ένα χάσμα ανάμεσα στην αρχική και την τωρινή εικόνα του άλλου. Κι έτσι προκαλούνται πολλά ερωτήματα: μα γιατί άλλαξε τόσο, γιατί δεν είναι τρυφερός/ή όπως στην αρχή, γιατί νευριάζει τόσο εύκολα, γιατί δεν έχει υπομονή, γιατί δεν είναι γλυκός/ια όπως στα πρώτα βήματα της σχέσης;



Το ζητούμενο δεν είναι να αποφύγουμε τελείως τη μεροληψία της θετικότητας στα πρώτα βήματα της σχέσης, αλλά να καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε μια σχέση με ειλικρινείς συμπεριφορές και συναισθήματα, χωρίς έντονους εντυπωσιασμούς και υπερβολική καλοσύνη. Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο ένας τις θετικές και αρνητικές πτυχές του άλλου, αρκεί να μην φτάσουμε στο άλλο άκρο: οι αρνητικές αποδόσεις για τον άλλο να είναι περισσότερες και να υπερισχύουν έναντι των θετικών (Hendrick & Hendrick, 2012). 


Σύμφωνα με τους Metts & Bowers (1994, σελ. 535), «η εγγύτητα είναι εξ ορισμού μια κατάσταση ευθύτητας και εξοικείωσης. Είναι ο χώρος στον οποίο οι προδιαγραφές περί θετικών συναισθημάτων καταργείται. Θεωρητικά, αποτελεί σημάδι εγγύτητας, τα άτομα να μπορούν να αισθάνονται και να εκφράζουν αρνητικά συναισθήματα χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο για αποδόσεις αρνητικών προδιαθέσεων». Ωστόσο, κατά την έκφραση αρνητικών συναισθημάτων, που αγγίζει τα όρια της υπερβολικής αρνητικότητας ελλοχεύει ο κίνδυνος να εμφανιστεί έλλειμμα ικανοποίησης και στοιχεία δυσαρέσκειας στη σχέση.  

              

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   



Βιβλιογραφία

Hendrick, C. & Hendrick, S.S. (1988). Lovers wear rose-colored glasses. Journal of Social and Personal Relationships, 5, 161-183.

Hendrick, C. & Hendrick, S.S. (2012). Στενές σχέσεις. Θεμελιώδη ζητήματα της ψυχολογίας των διαπροσωπικών σχέσεων. (Επιμ. Π. Κορδούτης). Αθήνα: Πεδίο.

Metts, S. & Bowers, J.W. (1994). Emotion in interpersonal communication. In M.L. Knapp & G.R. Miller (Eds.), Handbook of interpersonal communication (2^nd ed., pp. 508-541). Thousand Oaks, CA: Sage.