Καλοκαιρινή Κατάθλιψη

Αίτια και προτάσεις για να την ξεπεράσετε

Αν και δεν είναι τόσο συνηθισμένη όσο η χειμερινή, η καλοκαιρινή κατάθλιψη υφίσταται και είναι μια μορφή κατάθλιψης που εμφανίζεται ειδικά κατά τη θερινή περίοδο. Θεωρείται μια μορφή εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής και συχνά αναφέρεται ως «αντίστροφη εποχική συναισθηματική διαταραχή». Η καλοκαιρινή κατάθλιψη δεν εμφανίζεται τυχαία. Πιστεύεται ότι επιστρέφει την ίδια περίοδο κάθε χρόνο, δημιουργώντας μια παρατηρήσιμη ρουτίνα, την οποία τόσο ο ασθενής όσο και ο ψυχολόγος μπορούν να αναγνωρίσουν. Επειδή η καλοκαιρινή κατάθλιψη επηρεάζει μόνο ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, δεν έχουν υπάρξει πολλές μελέτες που να εξετάζουν αυτήν την ψυχική ασθένεια. 

Γιατί όμως, οι εποχικές αλλαγές προκαλούν κατάθλιψη; Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι, αλλά οι μεγαλύτερες μέρες και η αύξηση της θερμότητας και της υγρασίας μπορεί να διαδραματίζουν κάποιον ρόλο. Συγκεκριμένα συμπτώματα κατάθλιψης του καλοκαιριού συχνά περιλαμβάνουν απώλεια όρεξης, προβλήματα ύπνου, απώλεια βάρους και άγχος. Ωστόσο, ένα πράγμα παραμένει σίγουρο: τα άτομα που πάσχουν από καλοκαιρινή κατάθλιψη τείνουν να παρουσιάζουν μείωση στη συνολική ψυχική τους ευεξία καθώς η θερμοκρασία αρχίζει να αυξάνεται. Και, όπως κάθε άλλη μορφή κατάθλιψης, είναι σημαντικό να μπορούμε να την αναγνωρίζουμε, ώστε να την αντιμετωπίσουμε.

 

Κάποιες φορές, η κούραση από τους εξαντλητικούς ρυθμούς εργασίας κατά την προηγούμενη περίοδο μας κάνει να περιμένουμε με ανυπομονησία τις διακοπές του καλοκαιριού, αλλά η προοπτική του να απασχολούμαστε σχεδόν ολημερίς με τα παιδιά, ίσως να είναι το κερασάκι στην τούρτα για την ψυχολογική και σωματική μας κατάρρευση. Ίσως, μια καλή επιλογή να ήταν το να στείλουμε τα παιδιά μας στην κατασκήνωση, προκειμένου να ξεκουραστούμε και να βρούμε χρόνο για τον εαυτό μας και/ή την/τον σύντροφό μας.

Άλλοτε, ασυναίσθητα περνούν από το μυαλό μας αυτόματες αρνητικές σκέψεις που μας οδηγούν στο να σκεφτούμε «αρνητικά» πράγματα και να μελαγχολήσουμε, όπως η εικόνα του σώματός μας. Η ξαφνική αποκάλυψη σημείων του σώματός μας από ρούχα που εκ των πραγμάτων είμαστε αναγκασμένοι να φοράμε το καλοκαίρι όπως σορτς ή μαγιό κτλ, μας δίνουν ένα αίσθημα αμηχανίας ή θλίψης, εφόσον διαπιστώνουμε ξαφνικά ότι έχουμε πάρει βάρος και αυτό δεν αλλάζει ως διά μαγείας. Έτσι, κάποιοι από εμάς ίσως να αποφεύγουμε τις κοινωνικές συναναστροφές, τις εμφανίσεις μας στην πισίνα του ξενοδοχείου ή στις παραλίες κι έτσι να μην χαιρόμαστε τις διακοπές μας και όσες άλλες όμορφες στιγμές μπορεί να μας προσφέρει η καλοκαιρινή ανάπαυλα. 

 

Ένας ακόμη παράγοντας που συμβάλλει στο να μας ρίξει ψυχολογικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σχετίζεται με τις οικονομικές ανησυχίες. Έτσι, ίσως οι διακοπές που ονειρευόμασταν να είναι πολύ ακριβές, το ίδιο και η μπέιμπι σίτερ, η κατασκήνωση, οι αποδράσεις στη θάλασσα, οι διασκεδάσεις κοκ. Το θετικό είναι ότι υπάρχουν κάποιοι τρόποι αυτοβοήθειας όπως οι παρακάτω:

Αφήστε να μπει άπλετο φυσικό φως μέσα στο δωμάτιό σας ανοίγοντας τις κουρτίνες ή τις περσίδες και δοκιμάστε να βάλετε το γραφείο ή την πολυθρόνα σας κοντά στο παράθυρο. Το χρώμα των τοίχων παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς τα φωτεινά και απαλά χρώματα ή τα φώτα προσομοίωσης του φωτός της ημέρας, αλλάζουν τη διάθεσή μας διώχνοντας τα βαριά - μουντά και καταθλιπτικά χρώματα που θυμίζουν χειμώνα. Βγείτε στον κήπο ή στην βεράντα σας τις ώρες που δεν έχει πολλή ζέστη και ασχοληθείτε με τα λουλούδια σας. Υιοθετήστε υγιείς συνήθειες που θα σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα τόσο ψυχικά, όσο και σωματικά. Μην λησμονείτε ότι το σώμα και η ψυχή είναι αλληλένδετα. Έτσι, αν σας περισσεύει λίγος χρόνος, βγείτε έξω από το σπίτι, περπατήστε, αλλάξτε παραστάσεις, κάντε ηλιοθεραπεία τόσο όσο χρειάζεται για να συνθέσει το σώμα σας τη βιταμίνη D και να ενεργοποιήσει την αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης, μιας από τις ορμόνες που βοηθούν στην βελτίωση της διάθεσής μας. 

 

Η σωματική άσκηση είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους καταπολέμησης της καλοκαιρινής κατάθλιψης, ειδικά όταν γίνεται σε εξωτερικούς χώρους και υπό το φυσικό φως της ημέρας. Μάλιστα, όταν η γυμναστική γίνεται τακτικά και όχι περιστασιακά, τότε ενισχύει την σεροτονίνη, τις ενδορφίνες και άλλες ουσίες στον εγκέφαλο. Φαίνεται πως η σωματική άσκηση είναι τόσο ωφέλιμη που μπορεί να θεραπεύσει εξίσου αποτελεσματικά μια ήπια ή μέτρια κατάθλιψη, όπως ακριβώς ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο. Ένα ακόμη όφελος που προκύπτει από την σωματική άσκηση και ακόμη περισσότερο από την ρυθμική άσκηση είναι η βελτίωση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης, αλλά και του ύπνου. Έτσι, το περπάτημα, η προπόνηση με βάρη, το κολύμπι, οι πολεμικές τέχνες, ο χορός κοκ, για τουλάχιστον 30 λεπτά με ιδανικό χρόνο τα 60 λεπτά, μέρα παρά μέρα δίνει τα περισσότερα οφέλη. Ένας πολύ ωραίος τρόπος σωματικής άσκησης είναι το να βγάλετε το σκύλο σας βόλτα, καθώς μαζί με εσάς γυμνάζεται και το κατοικίδιό σας. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι οι άνθρωποι που βγάζουν το σκύλο τους βόλτα έχουν περισσότερες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους.

 

Σημαντικό ρόλο παίζει ακόμη και ο τρόπος που ξυπνάτε. Στο εξωτερικό και κυρίως στην Αμερική είναι πολύ διαδεδομένα τα ξυπνητήρια προσομοίωσης της Αυγής (Dawn Simulators), δηλαδή, συσκευές που αντί να σας ξυπνούν με δυνατό ήχο, παράγουν φως που αυξάνεται σταδιακά σε ένταση και μιμείται τον ήλιο. Ρώσοι ερευνητές, διαπίστωσαν ότι αυτοί οι προσομοιωτές της Αυγής είναι εξίσου αποτελεσματικοί, όσο η θεραπεία φωτός για τα άτομα που πάσχουν από ήπια κατάθλιψη.

Αν παρόλα αυτά, αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να βοηθηθείτε στο να αντιμετωπίσετε την καλοκαιρινή κατάθλιψη, τότε θα ήταν καλό να έρθετε σε επαφή με κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας όπως ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Μια πολύ καλή ψυχοθεραπευτική προσέγγιση αντιμετώπισης της κατάθλιψης είναι η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (CBT).

 

Πηγές:

How To Recognize Summer Depression And What You Can Do To Manage It | Betterhelp

Seasonal Affective Disorder (SAD) - HelpGuide.org

12 Ways to Ease Seasonal Depression Symptoms | Everyday Health

Summer Depression: Causes, Symptoms, and Tips to Help (webmd.com)

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.