Κατάθλιψη: ένας απρόσμενος επισκέπτης;

«Η κατάθλιψη είναι σαν μια μαυροντυμένη γυναίκα. Αν βρεθεί στον δρόμο σας, μην τη διώξετε. Προσκαλέστε την μέσα, δώστε της μια θέση, συμπεριφερθείτε της όπως στους φιλοξενούμενούς σας και ακούστε αυτά που έχει να σας πει…» Καρλ Γιουνγκ

Αν προσπαθήσουμε να κάνουμε εικόνα τα λόγια του Γιουνγκ για την κατάθλιψη, ίσως τότε να μπορέσουμε καλύτερα να αντιληφθούμε τι θέλει να μας πει. 

Ο Γιουνγκ παρομοιάζει την κατάθλιψη με μια μαυροντυμένη γυναίκα, η οποία σεργιανίζει έξω από το σπίτι μας. Το σπίτι μας πρακτικά και ουσιαστικά συμβολίζει το προσωπικό μας άσυλο, το οχυρό μας, μέσα στο οποίο νιώθουμε απολύτως προστατευμένοι και ασφαλείς. Είναι το μέρος εκείνο που μας προφυλάσσει όχι μονάχα από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες αλλά και από όλα κι όλους όσοι θα ήθελαν να μας κάνουν κακό. Κανείς δεν εισέρχεται στο σπίτι μας αν δεν τον γνωρίζουμε ή αν δεν τον εμπιστευόμαστε. Το σπίτι μας θα λέγαμε ότι προσομοιάζει στην ψυχή μας, την οποία ανοίγουμε μονάχα σε λίγους εκλεκτούς ή ακόμα και σε κανέναν.

Ο Γιουνγκ, όμως, μας ζητά να ανοίξουμε την πόρτα σε μια μαυροντυμένη γυναίκα, σε κάποια που μονάχα το χρώμα των ρούχων της είναι μυστηριώδες και καταθλιπτικό, σε μια που φορά το χρώμα του πένθους. Η μαυροντυμένη αυτή γυναίκα προφανώς μας είναι άγνωστη και η θέασή της έξω από το σπίτι μας ενδεχομένως μας προξενεί κάποια αρνητικά συναισθήματα. Ίσως νιώθουμε ότι είναι μια παράξενη που απλά βρίσκεται εκεί έξω για να μας παρακολουθεί με σκοπό όταν θα λείψουμε να εισβάλλει στο σπίτι μας. Ίσως, απλώς να είναι κάποια ζητιάνα ή μήπως κάποια που θα βλάψει εμάς ή κάποιον δικό μας; Ίσως, τα παιδιά μας;

Μονάχα η όψη της έτσι καθώς είναι μαυροντυμένη, δεν αφήνει πολλά περιθώρια από το να μας κατακλύζουν άσχημες σκέψεις, ανησυχία, φόβος, αγωνία, θλίψη, κ.ο.κ.

Η παρουσία της γίνεται τόσο ασφυκτική που επ’ ουδενί δεν περνά απαρατήρητη. Όμως, αυτή η γυναίκα είναι για μέρες εκεί έξω, για μήνες, ακόμη και για χρόνια. Εμείς εξακολουθούμε να βιώνουμε τα ίδια συναισθήματα, φόβου, αγωνίας και θλίψης. Δεν μπορούμε να της απαγορεύσουμε να είναι εκεί. Δεν έχει κάνει κάτι μεμπτό ή παράνομο… απλώς είναι εκεί για καιρό έξω από το σπίτι μας κι απλώς η παρουσία της μας αναστατώνει. 

Ίσως να ευχόμαστε να μπορούσαμε να μετακινήσουμε το σπίτι μας και να μείνουμε κάπου μακριά από αυτή τη σκοτεινή και μυστηριώδη γυναίκα. Όμως, ακόμη κι αν κάτι τέτοιο μπορούσε να γίνει, ξέρουμε ότι σίγουρα αυτή η μαυροντυμένη γυναίκα θα μας ακολουθήσει. Έχουμε σχεδόν γνωριστεί, αφού για τόσο πολύ καιρό τη συναντούμε πρόσωπο με πρόσωπο. Όμως δεν της μιλούμε, γιατί τη φοβόμαστε κι αυτή αμίλητη… είναι πάντα εκεί. Ακόμη κι αν καλέσουμε την αστυνομία, δεν υπάρχει κάποιος λόγος για να την κατηγορήσουμε, ώστε να την πάρουν από εκεί. 

Βασανιζόμαστε. Έχουμε χάσει την ανεμελιά και τη χαρά στη ζωή, έχουμε χάσει τον ύπνο μας. Η σκέψη μας είναι σε αυτή τη μαυροντυμένη γυναίκα, η οποία από τότε που ήρθε έξω από το σπίτι μας δε μας αφήνει να ηρεμήσουμε, δεν μας αφήνει να χαρούμε τη ζωή. Μας έχει τραβήξει την προσοχή σε τέτοιο βαθμό που πλέον το επίκεντρο της ζωής μας είναι αυτή. Της δώσαμε αξία κι αυτή δυνάμωσε, ενώ εμείς νιώθουμε μέσα μας ένα κενό που διαρκώς μεγαλώνει. Το κενό αυτό το συμπλήρωνε η εσωτερική μας δύναμη, η οποία πλέον έχει φύγει από εμάς και έχει πάει σ’ αυτήν… κι έτσι νιώθουμε όλο και πιο άδειοι… όλο και πιο αδύναμοι… Δυστυχούμε και νιώθουμε ανήμποροι, καταρρακωμένοι και ανυπεράσπιστοι.

Τι θα συνέβαινε όμως αν ύστερα από τόσο καιρό την προσκαλούσαμε μέσα στο σπίτι μας και τη ρωτούσαμε ευθέως: Ποια είσαι και τι γυρεύεις εκεί έξω; Κάποιες φορές είναι πιο ασφαλές να ξέρουμε, όμως, για να μάθουμε θα πρέπει να πάρουμε το θάρρος ώστε να αντιμετωπίσουμε την αλήθεια κατάματα. Ζούμε μαζί της, τη βλέπουμε αλλά προτιμούμε να κλείνουμε τα μάτια παριστάνοντας ότι θα ξυπνήσουμε από αυτόν τον εφιάλτη κι όλα θα είναι όπως ήταν παλιά. Ωστόσο, βαθειά μέσα μας ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί. Ας την προσκαλέσουμε για να μας συστηθεί και να μας πει όλα όσα έχει να πει. Προσκαλώντας την έχει ήδη γίνει το πρώτο βήμα για να πάψουμε να τη φοβόμαστε. Η αρχή έχει γίνει. Στο χέρι μας είναι να καταφέρουμε να νικήσουμε τα αρνητικά συναισθήματα και τις σκέψεις που μας προκαλεί η παρουσία αυτής της μαυροντυμένης γυναίκας… Όσο αποφεύγουμε ένα πρόβλημα δεν υπάρχει τρόπος να το επιλύσουμε ποτέ. Ουσιαστικά, νομίζουμε ότι το αποφεύγουμε, καθώς το πρόβλημα είναι πάντα εκεί και με διάφορους τρόπους κάνει αισθητή την παρουσία του. Όταν το προσκαλέσουμε, δηλαδή το αναγνωρίσουμε και το αποδεχθούμε, τότε θα βρούμε τρόπους να το επιλύσουμε.