Σύμφωνα με τη θεωρία του Lerner, θεωρία του δίκαιου κόσμου, οι άνθρωποι θεωρούν πως έχουν τον έλεγχο των πραγμάτων. Για αυτό οι άνθρωποι πιστεύουν ότι ο καθένας παίρνει αυτό που του αξίζει. Σκέφτονται ότι τα καλά πράγματα συμβαίνουν στους καλούς ανθρώπους και τα κακά πράγματα στους κακούς ανθρώπους. Με βάση αυτές τις σκέψεις το άτομο θεωρεί ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει αποκατάσταση της δικαιοσύνης. Πρόκειται για μια οπτική που στηρίζεται σε μια εξωτερική έδρα ελέγχου, όπου ο καθένας περιμένει να αλλάξουν τα πράγματα χωρίς τη δική του συμβολή. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα ίδια τα γεγονότα, μπορούμε όμως να αλλάξουμε τις αντιδράσεις απέναντι στα εξωτερικά γεγονότα. Και τα πράγματα στη ζωή δεν συμβαίνουν με βάση το πόσο καλοί ή κακοί είμαστε… Στον καθένα μας μπορεί να συμβούν διάφορα πράγματα, μπορεί να ζήσουμε διάφορες καταστάσεις…
Όσο και να μείνουμε στο γιατί συνέβη αυτό σε εμάς, γιατί να ζούμε όλα αυτά, γιατί σε εμάς, γιατί τώρα… δεν μας βοηθάει σε κάτι.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι ζωές μας είναι γεμάτες από χαρές και δυσκολίες, άλλοτε περισσότερες χαρές και άλλοτε περισσότερες δυσκολίες. Δεν υπάρχει κανένα μέτρο για να αξιολογήσουμε πόσες χαρές και πόσες λύπες αξίζουμε, ούτε πόσο καλοί ή κακοί είμαστε για να έχουμε τέτοιου είδους πράγματα στη ζωή μας.
«Γιατί, λοιπόν, συμβαίνουν άσχημα πράγματα σε καλούς ανθρώπους;»
Η αλήθεια είναι ότι καλά και κακά πράγματα συμβαίνουν σε όλους τους ανθρώπους. Το θέμα είναι που εστιάζουμε εμείς περισσότερο… Μήπως για τον εαυτό μας μένουμε πιο πολύ στα αρνητικά που μας συμβαίνουν και στους άλλους γύρω μας κοιτάζουμε μόνο τα θετικά που βιώνουν, χωρίς να ξέρουμε τι περνάνε στη ζωή τους…;
Οι προκλήσεις είναι αναπόφευκτες για όλους και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό θα πρέπει ο καθένας να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση και να βρει τρόπο να τις αντιμετωπίσει. Όποια κι αν είναι αυτή η δυσκολία είναι λογικό να περάσουμε λίγο χρόνο για να αναρωτιόμαστε γιατί πρέπει να υπομείνουμε τόσο πόνο; Γιατί πρέπει να περνάμε όλες αυτές τις δοκιμασίες; Γιατί για άλλη μια φορά; Γιατί τώρα; Γιατί σε εμάς;
Είναι πολύ πιθανό να βρεθούμε να ψάχνουμε εξηγήσεις ή να κατηγορούμε τους εαυτούς μας για αυτό που συνέβη ή την τύχη ή τον Θεό που όλα τα αρνητικά σε εμάς τα δίνει.
Ποτέ δεν θα μάθουμε ποιος παίρνει αποφάσεις και ποιος μας μοιράζει λύπες και χαρές και δεν μας βοηθάει να μείνουμε σε τέτοιου είδους σκέψεις. Το ζητούμενο είναι πώς διαχειριζόμαστε τις δυσκολίες, τι μαθαίνουμε από αυτές και που επιλέγουμε να εστιάσουμε στη ζωή μας. Πόσο εκτιμούμε και λαμβάνουμε υπόψη και τα θετικά που έχουμε ζήσει και ζούμε; Πόσο έχουμε την τάση να μένουμε μόνο στα αρνητικά;
Δεν μπορούμε να ελέγξουμε κάθε εξωτερικό γεγονός στη ζωή μας, μπορούμε όμως να ελέγξουμε τις απαντήσεις μας σε αυτά, να επιλέξουμε πώς θα αντιδράσουμε, πόσο αισιόδοξα ή απαισιόδοξα θα το αντιμετωπίσουμε. Εστιάζοντας στις εσωτερικές μας αντιδράσεις και κάνοντας συνειδητές επιλογές για το πώς ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις, ενδυναμώνουμε τον εαυτό μας να αναλάβει τη δική μας ευτυχία.
Από εμάς εξαρτάται ο τρόπος θέασης και αντιμετώπισης των πραγμάτων, τα αίτια στα οποία αποδίδουμε όσα ζούμε και οι εξηγήσεις που δίνουμε στον εαυτό μας. Πόσο θεωρούμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε, ότι τα προβλήματα για τους ανθρώπους είναι και ο καθένας τα δικά του ξέρει και επικεντρώνουμε τις δυνάμεις μας στο πως θα βελτιώσουμε την κατάσταση; Γιατί ξέρουμε ότι όσο και να αναλωθούμε στο γιατί σε εμάς; Και γιατί όλοι οι άλλοι είναι μια χαρά; Χάνουμε τελείως τον στόχο μας και την ενέργειά μας.
Πηγές:
Παπαστάμου, Σ. (2001). Εισαγωγή στην κοινωνική ψυχολογία, Α’ τόμος. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
