Παιδιά που λένε ψέματα

Κατά τον Άντλερ

Ο Άντλερ περιγράφει την περίπτωση ενός αγοριού, που είναι εννέα χρονών και η μητέρα του το χαρακτηρίζει ως προβληματικό και νευρικό. Το παιδί είναι τρομερά ανήσυχο, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να βρει ησυχία πουθενά και δεν αισθάνεται ικανό για τις απαιτήσεις του σχολείου, με αποτέλεσμα να μην κάνει καμία προσπάθεια στο σχολείο και να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς του. Παρόλα αυτά κάποιες φορές εντυπωσιάζει τους άλλους ανθρώπους γύρω του με την καλή του κρίση και έχει την ικανότητα να αντιμετωπίζει προβλήματα εκτός από αυτά του σχολείου.

«Δεν χάνει τίποτα από όσα συμβαίνουν στον δρόμο» (σελ. 170).

 

«Θυμάται κάθε τι που λένε οι μεγάλοι» (σελ. 171).

Δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για κάθε τι οπτικό και μπορεί να επαναλαμβάνει με ακρίβεια όσα ακούει γύρω του την κατάλληλη στιγμή. Φοβάται όμως το καθετί και φεύγει μακριά από κάθε είδος κινδύνου. Δεν έχει καθόλου αυτοπεποίθηση, δεν είναι ανεξάρτητο και δεν μπορεί μόνο του να λύσει τα προβλήματά του. Πρόκειται για ένα παιδί που του έχουν στερήσει την ανεξάρτητη λειτουργία του. Το παιδί έχει συνηθίσει να λειτουργεί με τη βοήθεια κάποιου άλλου και συγκεκριμένα προσπαθεί να πετύχει ότι θέλει με τη βοήθεια της μητέρας του.

Ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου παιδιού είναι ότι λέει ψέματα. Το παιδί λέει ψέματα στα οποία επιλέγει να έχει τον ρόλο του ήρωα. Προσπαθεί να καλύψει όλα όσα το δυσκολεύουν και όλα για τα οποία νιώθει αδύναμος και δειλός. Μέσα από τα ψέματα το παιδί φαίνεται πως έχει την ανάγκη να το θαυμάζουν.

«Το παιδί φαίνεται να αναπληρώνει μόνο με τη φαντασία του και μετά όλα χάνονται στο κενό. Δε δραστηριοποιείται στην αναπλήρωσή του. Αυτό είναι ένα άλλο παράδειγμα για την άποψη που εκφράσαμε προηγουμένως: ότι είναι δειλός. Έχει συνηθίσει να τον βοηθά η μητέρα του, που τα κάνει όλα για λογαριασμό του» (σελ. 173).

Η μητέρα του που δεν ξέρει πώς να συμπεριφερθεί, αρχικά καλύπτει τα ψέματα που λέει και στη συνέχεια προσπαθεί να φερθεί αυστηρά, χωρίς όμως να υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος θα ήταν να τον κάνει να καταλάβει τα λάθη του που υπάρχουν στη δομή του σχεδίου ζωής του. «Να τον κάνουμε ανεξάρτητο και αυτόνομο, να ξυπνήσουμε την αυτοπεποίθησή του. Όσον καιρό αυτό δεν γίνεται, ούτε η αυστηρότητα ούτε η καλοσύνη. Το αγόρι αυτό δεν είναι προετοιμασμένο. Είναι σκληρό να ζητάμε από κάποιον κάτι για το οποίο δεν έχει προετοιμαστεί» (σελ. 177).

Το παιδί αναγκάζεται να λέει ψέματα, γιατί μπλέκεται όλο και περισσότερο στα ψέματά του. Έχει βαθιά επίγνωση ότι το ψέμα του είναι ψέμα, έχει συνείδηση για αυτό. Το παιδί έχει ανάγκη για αναγνώριση εξαιτίας του αισθήματος κατωτερότητας που βιώνει. Αυτό που θα πρέπει να καταλάβει είναι το εξής: «Δεν έχεις ανάγκη να προσπαθείς να ξεφύγεις, δεν έχεις ανάγκη να καταφεύγεις στα ψέματα, δεν έχεις ανάγκη από καυχησιολογίες. Αν πραγματικά θελήσεις να κάνεις μια προσπάθεια. Θα μπορέσεις να ικανοποιήσεις την προσπάθειά σου για αναγνώριση κάνοντας χρήσιμα πράγματα και τότε δε θα έχει ανάγκη να καταφεύγεις σε ανόητα τεχνάσματα» (σελ. 180-181).

 

Πηγή:

Άλφρεντ Άντλερ. 1974. Τα προβληματικά παιδιά. Εκδόσεις Μπουκουμάνη.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Το παιδί που βρέχεται το κρεβάτι του

Νυχτερινή ενούρηση στην παιδική ηλικία

 

«Όταν ακούμε για μια περίπτωση ενούρησης, μπορούμε να υποθέτουμε ότι πρόκειται για μια ενέργεια του παιδιού που έχει σκοπό να αποκαταστήσει επαφή με τη μητέρα, αν και με ακατάλληλο τρόπο. Το παιδί με ενούρηση είναι σαν να μιλούσε μια διάλεκτο της ουροδόχου κύστης. Η γλώσσα αυτή σημαίνει: ‘’δεν είμαι αρκετά μεγάλος ακόμα. Πρέπει να με προσέχουν και να με φροντίζουν ακόμα’’. Συνήθως η μητέρα είναι υποχρεωμένη να σηκώνεται δύο ή τρεις φορές τη νύχτα για να προσέξει το παιδί και να το ξυπνήσει. Το παιδί αυτό δίνει έτσι παραπάνω δουλειά στη μητέρα του».

Η νυχτερινή ενούρηση είναι ένα πρόβλημα όπου το παιδί μπορεί να ελέγξει την κύστη του κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά δεν μπορεί να την ελέγξει κατά τη διάρκεια της νύχτας. «Ο λόγος είναι ότι το παιδί βρίσκεται σε κάποια ψυχική ένταση που δεν του επιτρέπει να συγκρατεί τα ούρα του. Από πού προέρχεται αυτή η ένταση; Ξέρουμε πως τα πεισματάρικα παιδιά επιμένουν στην ενούρησή τους. Αναζητούν μια επαφή, θέλουν να είναι κοντά σε κάποιον, να δίνουν παραπάνω δουλειά σε κάποιον. Αυτός είναι ο χαρακτηριστικός τύπος του παραχαϊδεμένου παιδιού. Όταν βλέπουμε μια τέτοια προσπάθεια για παραχάιδεμα, καταλαβαίνουμε ότι το παιδί αντιμετώπισε κάποια δυσκολία στη διατήρηση της επαφής του»

Ο Άντλερ χαρακτηρίζει τη νυχτερινή ενούρηση ως μια μορφή επίθεσης που προέρχεται από μια επαναστατική στάση που υιοθετεί το παιδί για να πετύχει την προσκόλλησή του σε κάποιον μεγάλο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και τα παιδιά που είναι συνεχώς ανήσυχα στον ύπνο τους, που φωνάζουν τη νύχτα και που προσπαθούν να αποκαταστήσουν επαφή με τους άλλους διά μέσω του θορύβου. Ο Άντλερ αναφέρει πως ήταν ο πρώτος που παρατήρησε ότι τα ενουρητικά άτομα έχουν αδυναμία του οσφυϊκού τμήματος. Υπάρχει επίσης κάποια σχέση ανάμεσα στην ενούρηση και στην spina bifida ή κάποιο νεύρο αυτής της περιοχής.

«Το φαινόμενο αυτό το συναντούμε κυρίως σε παιδιά που η προσοχή τους έχει στραφεί από άλλους προς τη σπουδαιότητα της λειτουργίας αυτής, και που η μητέρα τους έχει κάνει ιδιαίτερη προσπάθεια για να μην ενουρούν τη νύχτα τονίζοντας υπερβολικά την καθαριότητα αυτή. Έτσι το παιδί φτάνει αυτόματα στην εξής σκέψη: Κάτι μπορεί να γίνει εδώ, εδώ υπάρχει ένα σημείο επίθεσης. Θα διαπιστώσετε ότι σε όλα αυτά τα παιδιά βρίσκουμε πάντα τα συμπτώματα του παραχαϊδέματος» (σελ. 230).

Μέσα από μια περίπτωση που αναλύει ο Άντλερ αναφέρει ότι ο δωδεκάχρονος στον οποίο η ενούρηση επιμένει, νιώθει ότι δεν του δίνουν αρκετή αγάπη. Ίσως έχει κάποιο ή κάποια μικρότερα αδέλφια και ως παραχαϊδεμένο νιώθει ότι δεν το παραχαϊδεύουν αρκετά πλέον. Τον έχουν εκτοπίσει από τη θέση του και δεν έχει την προσοχή που είχε στο παρελθόν. Θέλει να συνεχίσουν να το παραχαϊδεύουν, να έχει κάποιον στις διαταγές του.

Για τον Άντλερ είναι σημαντικό να πείσουμε τους γονείς να έχουν μια πιο ευνοϊκή στάση απέναντι στο παιδί, να ενθαρρύνουμε το παιδί και να το κάνουμε να νιώσει τη σημασία της εργασίας και του επαγγέλματος. Αν μιλάμε στο παιδί για τα λάθη του δεν το ενθαρρύνουμε.

 

Πηγή:

Άλφρεντ Άντλερ. 1974. Τα προβληματικά παιδιά. Εκδόσεις Μπουκουμάνη.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Διαβάζοντας το βιβλίο: “Stop overthinking”

Nick Trenton

 

«Ξεπέρασε τα αρνητικά μοτίβα σκέψης, μείωσε το άγχος και ζήσε μια ζωή χωρίς ανησυχίες.

Η υπερβολική σκέψη είναι η μεγαλύτερη αιτία δυστυχίας. Μην εγκλωβίζεται σε έναν ατέρμονα κύκλο σκέψεων. Εστίασε στο παρόν και κράτησε το μυαλό σου μακριά από πράγματα που δεν έχουν σημασία και δεν θα έχουν ποτέ.

Απελευθερώσου από την ψυχική φυλακή που εσύ έχει δημιουργήσει.

Το Stop overthinking είναι ένα βιβλίο που κατανοεί τι έχεις περάσει, την κουραστική κατάσταση στην οποία έχεις βάλει τον εαυτό σου με τις ατελείωτες σκέψεις και γιατί νιώθεις πως χάνεις το μυαλό σου, όταν πέφτεις στην παγίδα του άγχους και του στρες.

Σταμάτησε να αγωνιάς για το παρελθόν και να προσπαθείς να ελέγξεις το μέλλον.

Με την καθοδήγηση του καταξιωμένου συγγραφέα Nick Trenton, σε αυτό το βιβλίο θα ξεπεράσεις αυτά τα εμπόδια ακολουθώντας λεπτομερείς και αποδεδειγμένα λειτουργικές τεχνικές που θα σε βοηθήσουν να αναπρογραμματίσεις τον εγκέφαλό σου, να ελέγξεις τις σκέψεις σου και να αλλάξεις τις νοητικές συνήθειές σου.

Ήρθε η ώρα να ζήσεις μια ζωή, όχι χωρίς, αλλά με ελεγχόμενο άγχος και στρες!» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Ο τρόπος που ο καθένας διαχειρίζεται τον χρόνο του είναι διαφορετικός. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες:

Ο ‘οσιομάρτυρας’: κάνει ότι του ζητήσουν οι άλλοι, αναλαμβάνοντας υπερβολικό όγκο ευθυνών και υποχρεώσεων κι έπειτα υποφέρει.

Ο αναβλητικός: καθυστερεί κάθε εργασία ώσπου πλέον να είναι πολύ αργά. Το άγχος που βιώνει τον κάνει να αναβάλει όλα όσα πρέπει να φέρει εις πέρας.

Ο μονίμως αποσυντονισμένος: ξεκινά κάτι, όμως συχνά αποσυντονίζεται από πράγματα που το αποσπούν την προσοχή.

Ο υπερβολικά άνετος: πιστεύει ότι χρειάζεται λιγότερο χρόνο από ότι στην πραγματικότητα απαιτείται και τείνει να χάνει προθεσμίες γιατί οι εκτιμήσεις του είναι υπερβολικά αισιόδοξες.

Ο πυροσβέστης: είναι πάντα σε μια διάθεση αντίδρασης, σβήνοντας τις φωτιές, ασχολούμενος με χίλια πράγματα ταυτόχρονα, τις περισσότερες φορές όταν οι καταστάσεις έχουν φτάσει στο απροχώρητο.

Ο τελειομανής: δεν ολοκληρώνει τις εργασίες του, γιατί ποτέ τίποτα δεν αντικατοπτρίζει την εικόνα του τέλειου αποτελέσματος που έχει στο μυαλό του. (σελ. 86-89). 

 

Πηγή:
Trenton, Nick. 2021. Stop overthinking. Εκδόσεις Ιβίσκος.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Το νόημα του έρωτα»

Της Sue Johnson

 

«Το νόημα του έρωτα μας μυεί σε μια επαναστατική νέα αντίληψη για τον έρωτα, μια οπτική που είναι αισιόδοξη και πρακτική. Θεμελιωμένη στην επιστήμη αυτή, η προσέγγιση μας αποκαλύπτει ότι ο έρωτας είναι ζωτικής σημασίας για εμάς, είναι κατεξοχήν λογικός και κατανοητός.

Με λίγα λόγια, ο έρωτας έχει νόημα. Η Sue Johnson μέσα από μακροχρόνιες πρωτοποριακές έρευνες, μας λέει πως ένας ερωτικός δεσμός μοιάζει πολύ με τον δεσμό μητέρας- παιδιού και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με ένα αρχέγονο ένστικτο μας: την έντονη ανάγκη μας για σύνδεση.

Η αγάπη είναι σοφή, μας λέει η συγγραφέας. Είναι ένα από τα υλικά για τη συνταγή της επιβίωσης και της καλής υγείας, της ευτυχίας, αλλά και της νεότητας. Μια σχέση αγάπης είναι το κλειδί για τη δημιουργία οικογενειών που διδάσκουν στα παιδιά τους τις απαραίτητες δεξιότητες για τη διατήρηση μιας πολιτισμένης κοινωνίας: εμπιστοσύνη, ενσυναίσθηση, συνεργασία.

Η Sue Johnson που δημιούργησε το μοντέλο της Συγκινησιακά Εστιασμένης Θεραπείας ή μοντέλο EFT, μας εξηγεί πώς να καλλιεργήσουμε την ικανότητα του ατόμου να δομούμε μακροχρόνιες συναισθηματικές σχέσεις.

Το νόημα του έρωτα προτείνει τρεις στρατηγικές για τον χειρισμό των συναισθηματικών αναγκών και φόβων μας και μας προσφέρει μια νέα οπτική για το σεξ και τη συναισθηματική δέσμευση, καθώς και πρακτικές, εύχρηστες συμβουλές για να χτίσουμε με ασφάλεια και εμπιστοσύνη υγιείς σχέσεις αγάπης» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Μια ενοποιημένη θεωρία για την αγάπη…

Η κατανόηση ότι οι αγαπημένοι μας είναι το απάνεμο λιμάνι μας που μας προστατεύει από τις περιπέτειες και τα σκαμπανεβάσματα της ζωής μας έδωσε νέες ιδέες για το τι κάνει τις αισθηματικές σχέσεις να αποτυγχάνουν ή να επιτυγχάνουν. Επί πολλά χρόνια όλοι είχαμε εστιάσει μόνο σε αυτά που βλέπαμε και ακούγαμε:

Τους καυγάδες που ξεσπούν για τα χρήματα, τις γκρίνιες για τα πεθερικά, τις διαφωνίες για την ανατροφή των παιδιών και την απογοήτευση για το σεξ. Όταν συγκεντρωνόμαστε μόνο σε αυτό που είναι ακριβώς μπροστά στα μάτια μας, η όρασή μας σκοτεινιάζει. Βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος.

Με τον ίδιο τρόπο, τα ζευγάρια με προβλήματα εστιάζουν σε συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά το αληθινό πρόβλημα είναι ευρύτερο και βαθύτερο. Οι αναστατωμένοι σύντροφοι δεν βλέπουν πια ένας τον άλλον ως το συναισθηματικό ασφαλές λιμάνι τους. Ο εραστής μας υποτίθεται ότι είναι ο μόνος άνθρωπος στον οποίο μπορούμε πάντα να υπολογίζουμε, αυτός που πάντα θα ανταποκρίνεται. Αντίθετα, οι δυστυχισμένοι σύντροφοι συχνά νιώθουν συναισθηματική αποστέρηση, απόρριψη, ακόμη και εγκατάλειψη.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι συγκρούσεις του ζευγαριού αποκτούν την αληθινή τους σημασία: είναι φοβισμένες διαμαρτυρίες για τη διαμόρφωση του δεσμού και αίτημα για συναισθηματική επαναδέσμευση.

Αντίθετα, στον πυρήνα των ευτυχισμένων σχέσεων υπάρχει η βαθιά εμπιστοσύνη ότι οι σύντροφοι νοιάζονται ο ένας για τον άλλο και θα ανταποκριθούν αξιόπιστα όταν υπάρχει ανάγκη. Η ασφαλής αγάπη είναι ένας ανοιχτός δίαυλος για αμοιβαία εκπεμπόμενα συναισθηματικά σήματα.

Η αγάπη είναι μια διαρκής διαδικασία συντονισμού, σύνδεσης, παράβλεψης ή λανθασμένης ανάγνωσης των σημάτων, αποσύνδεσης, αποκατάστασης και τελικά βαθύτερης σύνδεσης. Είναι ένας χορός όπου ο ένας συναντάει τον άλλο, απομακρύνονται και ξαναβρίσκονται, λεπτό το λεπτό, μέρα με τη μέρα.

Η νέα επιστήμη, μας έδωσε αυτό που αποκαλώ ενοποιημένη θεωρία πεδίου για την αγάπη. Ο Αϊνστάιν δεν μπόρεσε να το βρει για τη φυσική, αλλά εμείς το βρήκαμε για τον έρωτα. Επιτέλους όλα τα κομμάτια που μας απασχολούσαν ξεχωριστά ενώθηκαν. Βλέπουμε πια ολόκληρη την εικόνα.

Πενήντα χρόνια νωρίτερα, ο φημισμένος ερευνητής των σχέσεων των ζώων Χάρι Χάρλοου σε ομιλία του στην Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, παρατήρησε: όσον αφορά την αγάπη ή τη στοργή, οι ψυχολόγοι έχουν αποτύχει στην αποστολή τους. Τα λίγα που γράφουμε για αυτά έχουν γραφτεί καλύτερα από τους ποιητές και τους μυθιστοριογράφους.

Σήμερα έχουμε να σπάσει τον κώδικα του έρωτα. Ξέρουμε πώς είναι και πώς γίνεται αντιληπτή μια καλή ερωτική σχέση. Ακόμη καλύτερα, ξέρουμε να τη διαμορφώνουμε. Πρώτη φορά έχουμε έναν χάρτη που μπορεί να μας καθοδηγήσει στη δημιουργία, θεραπεία και διατήρηση του έρωτα. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη επανάσταση» (σελ. 36-37).

 

Πηγή:

 Sue Johnson. 2016. Το νόημα του έρωτα. Εκδόσεις Gutenberg.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.