Πώς το πληγωμένο μέσα μας παιδί μολύνει τη ζωή μας;

«Πιστεύω ότι αυτό το παραμελημένο, πληγωμένο μέσα παιδί του παρελθόντος είναι η μεγαλύτερη πηγή της ανθρώπινης δυστυχίας. Μέχρι να διεκδικήσουμε και να προασπίσουμε εκείνο το παιδί, αυτό θα συνεχίσει να κάνει εκδραμάτιση και να μολύνει την ενήλικη ζωή μας».

Bradshaw

Πολλά άτομα ενηλικιώνονται έχοντας μέσα τους ένα θυμωμένο και πληγωμένο παιδί, το οποίο χωρίς αιτία και ασυνείδητα μολύνει την ενήλικη συμπεριφορά του ατόμου. Για να γίνει κατανοητό πώς μας επηρεάζει το πληγωμένο μέσα μας παιδί θα πρέπει να δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά με τα οποία εκφράζεται και επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τη ζωή μας.

Ø  Συν-εξάρτηση: η συν-εξάρτηση σημαίνει ότι το άτομο δεν έχει επαφή με τα δικά του αισθήματα, τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες, με αποτέλεσμα να βιώνει απώλεια της ταυτότητας. Το άτομο εξαρτάται από κάτι έξω από τον εαυτό του για να μπορεί να έχει μια ταυτότητα. Τα νοσηρά οικογενειακά συστήματα υποθάλπουν τη συνεξάρτηση. Όταν το οικογενειακό περιβάλλον είναι γεμάτο βία ή αδιαφορία το παιδί πρέπει να επικεντρωθεί σε κάτι έξω από αυτό. «Χωρίς υγιή εσωτερική ζωή, ζει στην εξορία προσπαθώντας να βρει εκπλήρωση από έξω». Οι ανάγκες της παιδικής ηλικίας δεν ικανοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα το άτομο να μην γνωρίζει ποιο είναι, ποια είναι η ταυτότητά του.

Ø  Βάναυση συμπεριφορά: κάποια άτομα με το πληγωμένο μέσα τους παιδί μπορεί να εμφανίσουν βάναυση συμπεριφορά. Όταν ένα παιδί βιώνει κακοποίηση κατά τη διάρκεια της σωματικής, συναισθηματικής ή σεξουαλικής βίας που δέχεται δεν μπορεί να παραμείνει μέσα στον ίδιο του τον εαυτό, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται από τον εαυτό του. Για να επιβιώσει από τον πόνο το παιδί αποσυνδέεται από την ταυτότητά του και αντί για αυτό ταυτίζεται με τον βασανιστή του, το άτομο από το οποίο δέχεται τη βία.

Ø  Ναρκισσιστική διαταραχή: μια βασική ανάγκη κάθε παιδιού είναι η άνευ όρων αγάπη, που προέρχεται από έναν μη επιτιμητικό γονέα. Μέσα από την αγάπη αυτή που δέχεται, το παιδί μαθαίνει ποιο πραγματικά είναι. Όλοι έχουμε ανάγκη από ένα πρόσωπο που λειτουργεί ως καθρέφτης και αντανακλά τα κομμάτια του εαυτού μας, που μας δείχνει ότι μετράμε, ότι αξίζουμε, ότι κάθε κομμάτι του εαυτού μας μπορεί να γίνει αποδεκτό. Ως παιδιά έχουμε ανάγκη να στηριχτούμε στην αγάπη όσων μας φροντίζουν. Πρόκειται για υγιείς ναρκισσιστικές ανάγκες, που αν δεν έχουν ικανοποιηθεί, έχουμε οδηγηθεί σε μια απώλεια ή καταστροφή της αίσθησής μας για το Εγώ Είμαι. Αν ως ενήλικες κουβαλάμε μέσα μας ένα παιδί που είναι ναρκισσιστικά στερημένο τότε έχουμε μια ακόρεστη λαχτάρα για αγάπη, προσοχή και τρυφερότητα. Οι απαιτήσεις του παιδιού έρχονται στην επιφάνεια και σαμποτάρουν τις ενήλικες σχέσεις μας, καθώς νιώθουμε ότι η αγάπη που μας δίνουν δεν είναι αρκετή. Ένα ναρκισσιστικά στερημένο παιδί δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, καθώς στην πραγματικότητα είναι ανάγκες του παιδιού και όχι του ενήλικα. Πρόκειται για ανάγκες εξάρτησης, που απαιτούν μια διαρκή παρουσία του άλλου για να ικανοποιηθούν, καθώς τα παιδιά έχουν την ανάγκη του γονιού δίπλα τους όλη την ώρα. Για να επέλθει θεραπεία θα πρέπει ο ενήλικας να θρηνήσει για αυτή τη στέρηση που έχει βιώσει και βιώνει. Οι ναρκισσιστικά στερημένοι ενήλικες απογοητεύονται από τις σχέσεις τους, αναζητούν τον τέλειο εραστή που θα ικανοποιήσει όλες τις ανάγκες τους, γίνονται εξαρτημένα άτομα, αναζητούν υλικές ανέσεις και χρήματα και χρησιμοποιούν τα παιδιά για να καλύψουν τις ναρκισσιστικές τους ανάγκες.

Ø  Εμπιστοσύνη: ένα ακόμη σημαντικό θέμα κατά τη φροντίδα του παιδιού είναι πόσο αξιόπιστοι είναι αυτοί που το φροντίζουν, ώστε να βοηθήσουν το παιδί να μην αναπτύξει ένα αίσθημα δυσπιστίας. Το παιδί που έχει μεγαλώσει μέσα σε ένα επικίνδυνο, εχθρικό και απρόβλεπτο περιβάλλον, θεωρεί ότι θα πρέπει να είναι πάντα σε εγρήγορση ώστε να ελέγχει τα πάντα και να μην πληγωθεί. Το παιδί που μεγάλωσε χωρίς την κατάκτηση της εμπιστοσύνης από το περιβάλλον είτε εγκαταλείπει κάθε έλεγχο και εμπιστεύεται με ένα αφελή τρόπο, ενώ εξαρτάται από τους άλλους και τους υπερεκτιμά, είτε αποσύρεται στην απομόνωση και τη μοναξιά, βάζοντας προστατευτικά τείχη γύρω του. «Ένα άτομο που δεν έμαθε να εμπιστεύεται συγχέει την ένταση με την οικειότητα, την καταπίεση με τη φροντίδα και τον έλεγχο με την ασφάλεια».

Ø  Συμπεριφορά ρόλων: «Η εκδραμάτιση ή η εκ νέου αναπαράσταση είναι ένας από τους πιο καταστροφικούς τρόπους με τους οποίους το πληγωμένο μέσα μας παιδί σαμποτάρει τη ζωή μας». Μέσα από συμπεριφορές καταναγκασμού που μας οδηγούν σε επανάληψη του παρελθόντος θεωρούμε ότι αυτή τη φορά θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε. Μπαίνουμε σε μια διαδικασία να πιστεύουμε ότι αν γίνουμε τέλειοι θα καταφέρουμε να κάνουμε τον γονιό να μας υπολογίσει και να μας δείξει αγάπη και στοργή. Επίσης, η εκδραμάτιση μπορεί να είναι προς τον εαυτό μας και να αφορά την κακοποίηση που έχουμε βιώσει στο παρελθόν. «Το αδιάλυτο συναίσθημα από το παρελθόν συχνά στρέφεται εναντίον του εαυτού».

Ø  Μαγική πίστη: είναι η πίστη ότι ορισμένες λέξεις, χειρονομίες ή συμπεριφορές μπορούν να αλλάξουν την πραγματικότητα. Οι δυσλειτουργικοί γονείς συχνά ενισχύουν τη μαγική σκέψη των παιδιών τους. Είναι φυσικό ένα παιδί να σκέφτεται μαγικά. Αλλά αν ένα παιδί είναι πληγωμένο λόγω των ανικανοποίητων αναγκών εξάρτησης, δε μεγαλώνει στην πραγματικότητα. Γίνεται ενήλικος μολυσμένος από τη μαγική λογική του παιδιού. Παραδείγματα μαγικής πίστης είναι: ‘’Αν έχω χρήματα θα είμαι εντάξει’’. ‘’Αν προσπαθήσω πολύ, ο κόσμος θα με ανταμείψει’’. ‘’Η αναμονή φέρνει υπέροχα αποτελέσματα’’. ‘’Ο γάμος μπορεί να λύσει όλα μου τα προβλήματα’’. Αν το μέσα μας παιδί είναι πληγωμένο, θα συνεχίσει να αντιλαμβάνεται αυτές τις ιστορίες κυριολεκτικά. Ως ενήλικες παιδιά, περιμένουμε και/ ή αναζητάμε με τρόπο μαγικό το καλό τέλος όπου έκτοτε θα ζήσουμε ευτυχισμένοι».

Ø  Δυσλειτουργία οικειότητας: πολλοί ενήλικες που έχουν ένα πληγωμένο μέσα τους παιδί κινούνται ανάμεσα στον φόβο της εγκατάλειψης και τον φόβο του καταποντισμού της προσωπικότητας. Κάποιοι είναι μόνιμα απομονωμένοι επειδή φοβούνται να αφεθούν στις εκδηλώσεις αγάπης ενός άλλου προσώπου, ενώ κάποιοι αρνούνται να διακόψουν καταστροφικές σχέσεις επειδή φοβούνται να μείνουν μόνοι. Το πληγωμένο μέσα μας παιδί δεν μας αφήνει να αναπτύξουμε οικειότητα στις σχέσεις, καθώς δεν έχουμε την αίσθηση του αυθεντικού εαυτού. Το πληγωμένο παιδί έχει ήδη βιώσει ένα μεγάλο πλήγμα, που είναι η απόρριψη του αυθεντικού εαυτού, καθώς δεν πήρε την επιβεβαίωση που είχε ανάγκη από τον γονιό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ψεύτικου εαυτού, που συμπεριφέρεται με τον τρόπο που θεωρεί ότι θα μπορέσει να κερδίσει την αγάπη. «Βαθμιαία, ο ψεύτικος εαυτός γίνεται αυτός που το άτομο νομίζει πραγματικά ότι είναι. Ξεχνάει ότι ο ψεύτικος εαυτός είναι μια προσαρμογή, ένας ρόλος βασισμένος σε ένα σενάριο που κάποιος άλλος έγραψε. Πώς μπορείς να μοιραστείς τον εαυτό σου με έναν άλλο, όταν δεν ξέρεις στην πραγματικότητα ποιος είσαι; Πώς μπορεί κάποιος άλλος να σε μάθει αν δεν ξέρεις εσύ ποιος πραγματικά είσαι; Χωρίς ασφαλή όρια δεν μπορούμε να ξέρουμε που τελειώνουμε εμείς και που αρχίζουν οι άλλοι. Δε μπορούμε να πούμε όχι και δεν ξέρουμε τι θέλουμε, πράγματα που είναι κρίσιμες μορφές συμπεριφοράς για την καθιέρωση της οικειότητας».

Ø  Απείθαρχη συμπεριφορά: Το παιδί έχει ανάγκη από γονείς που λειτουργούν με βάση την αυτοπειθαρχία και δεν την απαιτούν μόνο από το παιδί. «Μαθαίνουν από αυτό που οι γονείς τους στην πράξη κάνουν, όχι από αυτό που λένε ότι κάνουν. Όταν οι γονείς δεν είναι πρότυπα πειθαρχίας, το παιδί γίνεται απείθαρχο. Όταν οι γονείς τιμωρούν αυστηρά (και δεν κάνουν όσα λένε) το παιδί γίνεται υπερ-πειθαρχικό. Το απείθαρχο μέσα μας παιδί είναι φυγόπονο, χρονοτριβεί, αρνείται να αναβάλλει την άμεση ικανοποίηση των αναγκών του, επαναστατεί, είναι ισχυρογνώμον και αδιάλλακτο και δρα ενστικτωδώς χωρίς σκέψη. Το υπερ-πειθαρχικό παιδί είναι άκαμπτο, έμμονο, υπερβολικά ελεγχόμενο και υπάκουο, ευχαριστεί τους άλλους και είναι παγιδευμένο στη ντροπή και την ενοχή. Οι περισσότεροι ταλαντεύονται ανάμεσα στα δύο».

Ø  Εξαρτημένη καταναγκαστική συμπεριφορά: το πληγωμένο μέσα μας παιδί έχει ανάγκη από σχέσεις εξάρτησης για να μπορέσει να επιβιώσει. Η εξάρτηση αποτελεί μια παθολογική σχέση προς κάθε μορφή αλλαγής της διάθεσης η οποία οδηγεί σε καταστροφικές για τη ζωή συνέπειες. Οι εξαρτήσεις είναι εξαρτήσεις δράσης (εργασία, αγορές, χαρτοπαιξία, σεξ, θρησκευτικές ιεροτελεστίες), συναισθηματικές εξαρτήσεις και εξαρτήσεις από διάφορα αντικείμενα. «Η σκέψη μπορεί να είναι ένας τρόπος για να αποφύγουμε τα συναισθήματα». Όλες οι εξαρτήσεις έχουν ένα στοιχείο σκέψης, που ονομάζεται ψυχαναγκασμός. «Στον πυρήνα των περισσότερων έξεων υπάρχει το πληγωμένο μέσα παιδί, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση λαχτάρας και ακόρεστης ανάγκης».

Ø  Διαστροφές της σκέψη: το παιδί καθώς μεγαλώνει έχει ανάγκη από υγιή πρότυπα για να μπορέσει να μάθει να ξεχωρίζει τη σκέψη από το συναίσθημα- «να σκέπτονται τα συναισθήματα και να νιώθουν τη σκέψη». Αν το παιδί μάθει να διαχωρίζει τη σκέψη από το συναίσθημα, μεγαλώνοντας μπορεί να χρησιμοποιήσει τη σκέψη σαν ένα τρόπο για να αποφύγει τα οδυνηρά συναισθήματα που βιώνει. Δύο παραδείγματα διαστρέβλωσης της σκέψης είναι η γενίκευση (γίνεται διαστρέβλωση όταν τη χρησιμοποιούμε για να μας αποσπάσει από τα συναισθήματά μας) και λεπτολογία (όταν η λεπτολογία- έμφαση στις λεπτομέρειες- χρησιμεύει για να μας αποσπάσει από τα οδυνηρά συναισθήματά μας, τότε διαστρεβλώνει την πραγματικότητα της ζωής μας. Αν απορροφηθούμε σε συμπεριφορές τελειομανίας δίνοντας έμφαση στη λεπτομέρεια αποφεύγουμε τα συναισθήματα της ανεπάρκειας που νιώθουμε).

Ø  Το κενό (απάθεια, κατάθλιψη): το πληγωμένο μέσα μας παιδί μπορεί να μας οδηγήσει στην εκδήλωση μιας χαμηλού βαθμού κατάθλιψης, που εκφράζεται κυρίως με ένα αίσθημα κενότητας. Η κατάθλιψη οφείλεται στην υιοθέτηση του ψεύτικου εαυτού και στην εγκατάλειψη του αληθινού εαυτού, που δημιουργεί ένα κενό μέσα στο άτομο. «Αναφέρομαι σ’ αυτό το φαινόμενο ως η ‘’τρύπα στην ψυχή κάποιου’’. Όταν ένα άτομο χάσει τον αυθεντικό εαυτό του, χάνει την επαφή με τα αληθινά αισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Αντί γι’ αυτά βιώνει αισθήματα που απαιτούνται για τον ψεύτικο εαυτό του. Το να έχεις ψεύτικο εαυτό σημαίνει να παίζεις κάποιο ρόλο. Ο αληθινός εαυτός δεν είναι ποτέ παρών». Το άτομο ουσιαστικά νιώθει ένα κενό και μια απάθεια, καθώς βρίσκεται σε μια κατάσταση πένθους του αληθινού εαυτού. «Όταν το μέσα μας παιδί πληγώνεται, νιώθουμε κενοί και μελαγχολικοί. Η ζωή έχει κάτι το μη πραγματικό γύρω της. Είμαστε εκεί, αλλά δε μετέχουμε. Αυτή η αίσθηση του κενού οδηγεί στη μοναξιά. Επειδή ποτέ δεν είμαστε αυτοί που πράγματι είμαστε, δεν είμαστε ποτέ αληθινά παρόντες. Ακόμη κι αν οι άνθρωποι μας θαυμάζουν και προσκολλούνται σε μας, νιώθουμε μόνοι».

Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά οδηγούν στη διατήρηση ενός πληγωμένου μέσα μας παιδιού, το οποίο μολύνει την ενήλικη ζωή μας, με αποτέλεσμα να κουβαλάμε συναισθήματα από την παιδική ηλικία, που διαστρεβλώνουν τις ανάγκες και επιθυμίες μας, την αναζήτηση αγάπης και τα συναισθήματα που μας προκαλούν οι σχέσεις μας. «Αυτό το παραμελημένο, πληγωμένο μέσα παιδί του παρελθόντος είναι η μεγαλύτερη πηγή της ανθρώπινης δυστυχίας».

Bradshaw, John. (1992). Ο γυρισμός στο μέσα μας παιδί. Εκδόσεις Λύχνος.

«Ό,τι δεν έγινε, δεν έπρεπε να γίνει…»

Μπορεί να σου φαίνεται πολύ απαισιόδοξη σαν σκέψη, αλλά κάποιες φορές μπορεί να είναι βοηθητική και να μπορέσεις έτσι να πας παρακάτω… να ξεκολλήσεις από τελειωμένες ή ιδιαίτερα προβληματικές καταστάσεις. Σταματά να επιμένεις σε ότι σε χαλάει, σε ότι σε κρατά σε μια βαλτώδη κατάσταση και δεν σ’ αφήνει να προχωρήσεις…

Μήπως ήρθε ο καιρός να το πάρεις απόφαση; Γιατί συνεχίζεις να παιδεύεσαι μέσα σε μια αμφίβολη κατάσταση; Μήπως προσπαθείς περισσότερο από όσο πρέπει; Αφού δεν έγινε μάλλον δεν θα γίνει… Καλή η αισιοδοξία και οι ελπίδες, όμως, για λίγο, όχι για πάντα. Η ελπίδα δεν θα σε πάει παρακάτω, δεν θα σου δώσει ευτυχισμένες στιγμές… Καλή η αναμονή, αλλά όχι για πολύ… 

Μήπως έφτασε η στιγμή που θα πρέπει επιτέλους να καταλάβεις ότι αυτό που δεν έγινε και μπορεί να είναι αυτό στο οποίο έχεις επενδύσει αρκετά, έχεις χτίσει προσδοκίες και όνειρα τελικά δεν πρόκειται να συμβεί; Μέχρι εκεί μπορούσε να φτάσει, δεν θα γίνει ποτέ, όπως το είχες ονειρευτεί. Δεν έγινε… και ίσως δεν έπρεπε να γίνει… ίσως δεν ήταν να γίνει… Μπορεί να μην μπορούσε να γίνει… Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, θυμήσου ότι το αποτέλεσμα μετράει… 

Δεν έγινε γιατί δεν έπρεπε να γίνει… Ίσως για μια φορά στη ζωή σου θα ήταν καλό να μείνεις σε αυτό, να κάνεις τη σκέψη αυτή την πραγματικότητά σου, την πιο αληθινή πεποίθησή σου κι αυτό θα σε βοηθήσει να δεις τα πράγματα πιο καθαρά, πιο αντικειμενικά, λιγότερο συναισθηματικά… Κάποιες φορές χρειάζεται… Όταν βλέπεις ότι για καιρό έχεις μείνει σε μια κατάσταση που περισσότερο σου δημιουργεί αρνητικά παρά θετικά συναισθήματα, που περισσότερο σου δίνει στεναχώρια και λύπη παρά σε γεμίζει και σου δίνει στιγμές ευτυχίας, παρ’ το απόφαση ότι μάλλον δεν έπρεπε ή καλύτερα δεν μπορούσε να γίνει…

 

Πάντως, το σίγουρο είναι ότι δεν αξίζει να βάζεις τον εαυτό σου διαρκώς σε μια κατάσταση έντασης και αρνητικών συναισθημάτων για κάτι που δεν προχωρά, που δεν είναι εδώ για σένα, που δεν είναι όπως θα ήθελες να είναι (και μιλάμε για το πώς εσύ θα ήθελες να είναι, όχι πώς ιδανικά θα ήθελες να είναι- έχει διαφορά). Ότι δεν έγινε, δεν έπρεπε να γίνει ή τουλάχιστον δεν αξίζει να χαλιέσαι μέχρι να γίνει…  

Και οι πληγές που έχουμε ήδη; (Συναισθηματικές πληγές και σχέσεις)

Πληγώνομαι γιατί ξεχνιέμαι και προσδοκώ… γίνεται όμως κι αλλιώς;

Μπαίνοντας σε μια νέα σχέση κουβαλάμε και τις συναισθηματικές πληγές του παρελθόντος… πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε τον άλλο, πόσο μπορούμε να επενδύσουμε σ’ αυτή τη σχέση; Πόσο συναισθηματικά διαθέσιμοι είμαστε και πόσο είμαστε εδώ για τον άλλο; 

Οι πληγές που έχουμε ήδη λειτουργούν σαν μια αφύπνιση, που είναι εδώ για να μας υπενθυμίζει να μην πληγωθούμε ξανά. Μπορεί να μας κάνει πολύ ευαίσθητους και ευέξαπτους σε παράγοντες και σε καταστάσεις, που κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα μας προκαλούσαν τίποτα αρνητικό. Οι συναισθηματικές πληγές που έχουμε ήδη μας κάνουν υπερευαίσθητους, ιδιαίτερα προσεκτικούς, φοβισμένους ή και απόμακρους από το να ζήσουμε νέες σχέσεις. Αν όμως μείνουμε στις πληγές που έχουμε ήδη, δε θα μπορέσουμε να ξανακάνουμε μια αληθινή σχέση, δεν θα μπορέσουμε να εμπιστευτούμε ξανά, να αφεθούμε στα συναισθήματα που νιώθουμε, να κάνουμε όνειρα για το παρόν και το μέλλον. Ίσως, αυτό που μπορούμε να μετριάσουμε κάπως είναι οι ελπίδες και οι προσδοκίες που έχουμε από μια νέα σχέση, ας μένουμε περισσότερο στο παρόν, στην πραγματικότητα τη δική μας και του άλλου, σε αυτό που μας δίνει και σε αυτό που ελπίζουμε ότι θα μας δώσει, σε αυτό που είναι και όχι σε αυτό που προσδοκούμε ότι είναι. 

Οι περισσότερες σχέσεις στηρίζονται σε μια πλάνη, σε μια ψευδαίσθηση, σε έναν ψεύτικο άλλο, που τον φτιάχνουμε με τις προσδοκίες και τις ελπίδες μας, στην προσπάθειά μας να καλύψουμε τις ανάγκες που έχουμε. Πόσο κατάλληλος είναι ο άλλος και πόσο παρών είναι; Πόσο παρών θέλει να είναι και πόσο μπορούμε να τον εμπιστευτούμε; Τι μας έχει δώσει ήδη και τι μας κάνει να τον εμπιστευόμαστε; Ας μην μένουμε στα λόγια και στις υποσχέσεις, ας βλέπουμε πόσα από τα λόγια μετατρέπονται σε πράξη, πόσο πραγματικά μας καλύπτει αυτή η σχέση…

Όταν όμως μπαίνουμε σε μια σχέση με τις πληγές που ήδη έχουμε θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην αποδίδουμε στον άλλο τα σφάλματα που ήδη έχουμε βιώσει από άλλους. Οι πληγές μας κάνουν ευαίσθητους και έχουμε έντονα την ανάγκη για κοινωνική αποδοχή. Όντας πληγωμένοι από προηγούμενες σχέσεις, μπορεί να είμαστε πιο ευάλωτοι στην οποιαδήποτε ένδειξη μη αποδοχής ή στην παραμικρή ένδειξη αδιαφορίας. Κι αυτό μας κάνει να πληγωθούμε πολύ, όχι λόγω της νέας μας σχέσης, αλλά λόγω αυτών που βιώνουμε και αγγίζουν τις πληγές που ήδη έχουμε υπενθυμίζοντάς μας την απόρριψη που ήδη έχουμε βιώσει. Και είναι πολύ πιθανό να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή σε λόγια, κινήσεις ή πράγματα που κάτω από άλλες συνθήκες θα θεωρούσαμε ασήμαντα. Η οποιαδήποτε συμπεριφορά μας θυμίζει το παρελθόν και αγγίζει τις ήδη υπάρχουσες πληγές μας, μας κάνει να πονάμε, να νιώθουμε ότι θα ξαναπληγωθούμε. Και τότε... είναι πιθανό να αντιδράσουμε έντονα- είτε να απομακρυνθούμε από τον άλλο είτε να απαιτήσουμε περισσότερα ώστε να μας αποδείξει ο άλλος ότι δεν θα συμπεριφερθεί όπως φοβόμαστε, όπως έχουμε βιώσει από άλλους σε προηγούμενες σχέσεις.

Πληγώνομαι γιατί ξεχνιέμαι και προσδοκώ… γίνεται όμως κι αλλιώς;

Ίσως και να γίνεται… Μήπως να μην ξεχνάμε ότι οι πολλές προσδοκίες είναι αυτές που μας κάνουν να πληγωνόμαστε βαθιά και ανεπανόρθωτα; Αν από την αρχή βλέπαμε αυτόν που είχαμε απέναντί μας και πόσο πραγματικά μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μας δεν θα πληγωνόμασταν ούτε τόσο συχνά ούτε τόσο πολύ… Ας προσπαθούμε τουλάχιστον να μην μπερδεύουμε τις προσδοκίες και τα θέλω μας με αυτά που ο άλλος είναι πρόθυμος να μας δώσει. Μπορεί τα όνειρά μας και οι πεποιθήσεις μας για το τι είναι σχέση και το πώς θέλουμε μια σχέση να είναι τελείως διαφορετικά από τα όνειρα και τις πεποιθήσεις του άλλου. Ας έχουμε τα μάτια ανοιχτά σε αυτόν που έχουμε απέναντί μας και όχι στην εξιδανίκευση του άλλου, την οποία ξεκινήσαμε πριν καλά- καλά προλάβουμε να τον γνωρίσουμε.  

Για να μπορέσουμε να επουλώσουμε τις συναισθηματικές πληγές του παρελθόντος θα πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε την ύπαρξή τους, να καταλάβουμε γιατί αντιδρούμε έτσι σε μια νέα μας σχέση, τι μας φοβίζει και από τι θέλουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας. Δεν βοηθάει να προσπαθήσουμε να διαγράψουμε ή να ξεχάσουμε τις πληγές που έχουμε, απλά αναγνωρίζοντας αυτές και συνειδητοποιώντας την επίδρασή τους μπορούμε να τις περιορίσουμε και να μην μας επηρεάζουν τόσο στις επόμενες σχέσεις μας. Μέσα από μια διαφορετική σχέση μπορούμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι δεν επαναλαμβάνονται όσα ζήσαμε στο παρελθόν. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να αφεθούμε λίγο στη νέα σχέση, να εμπιστευόμαστε, να δίνουμε και να εκφράζουμε όσα νιώθουμε και όχι να περιμένουμε τη στιγμή που θα ξανασυμβούν όσα ήδη μας έχουν πληγώσει σε προηγούμενες σχέσεις.

Δεν γίνεται να ξεκινάμε μια σχέση με φόβους και αρνητικές σκέψεις, με ανασφάλεια και έντονη αμφισβήτηση του άλλου, με καχυποψία και με γενικεύσεις, που τις θεωρούμε πλέον ως απόλυτες αλήθειες… Είναι λογικό να θέλουμε να αποφύγουμε τον πόνο, να μην πληγωθούμε, να μην βιώσουμε τα αρνητικά συναισθήματα του παρελθόντος, όμως, δεν γίνεται να ζούμε διαρκώς με το φόβο ότι θα μας εγκαταλείψουν, θα μας απορρίψουν, θα μας πληγώσουν, θα μας προδώσουν…

Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι που αγγίζει τις πληγές μας, αυτές ξυπνούν και προσπαθούν να μην γίνουν πιο μεγάλες, προσπαθούν να βρουν τρόπο επούλωσης ή τουλάχιστον να μην επεκταθούν… κι εμείς το μόνο που κάνουμε είναι να γινόμαστε αμυντικοί ή επιθετικοί στην προσπάθειά μας να μην αποκτήσουμε άλλες πληγές ούτε να ξύσουμε τις ήδη υπάρχουσες, γιατί πονάνε…

Σχέση σημαίνει επιθυμία, όχι υποχρέωση

Σχέση σημαίνει επιθυμία, μια βαθύτερη ανάγκη για επικοινωνία και αλληλεπίδραση και όχι υποχρέωση και απαιτήσεις…

Οι σχέσεις είναι απλές… αλλά τις περισσότερες φορές τις κάνουμε περίπλοκες. Για να δημιουργηθεί και να εξελιχθεί μια σχέση χρειάζεται επιθυμία και από τις δύο πλευρές, χρειάζεται ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη, σεβασμό και πάθος, κοντινότητα και αγάπη… Οι σχέσεις, όμως, δεν είναι πάντα τόσο απλές και δεν είναι δεδομένη η ύπαρξη των προαναφερόμενων στοιχείων. Η σχέση δεν χρειάζεται υποσχέσεις και χρονοδιαγράμματα. Χρειάζεται μόνο ενδιαφέρον, κατανόηση, επικοινωνία, συζήτηση, μοίρασμα και αμοιβαία συναισθήματα. Για να διατηρηθεί η σχέση χρειάζεται επιμονή και υπομονή, ενδιαφέρον και προσπάθεια και από τις δύο πλευρές. Δεν μπορεί η σχέση να προχωρήσει ή να αναπτυχθεί μόνη της. 

Η αμοιβαία επιθυμία είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την ύπαρξη της σχέσης. Είμαι σε μια σχέση σημαίνει ότι επιθυμώ να δω τον άλλο, μου λείπει, θέλω να μοιράζομαι πράγματα μαζί του, θέλω να περνάω όσο το δυνατόν περισσότερες στιγμές μαζί του… νιώθω ότι ποτέ δεν πρόκειται να τον βαρεθώ και πότε δεν θα σταματήσω να θέλω να είμαι δίπλα του…

Ο καθένας μπορεί να δώσει ένα δικό του ορισμό για τη σχέση. Η σχέση σημαίνει κάτι διαφορετικό για τον καθένα μας, ενώ όταν σκεφτόμαστε ή φανταζόμαστε μια σχέση μας έρχονται διαφορετικά πράγματα στο μυαλό. Το τι περιμένουμε και προσδοκούμε από μια σχέση εξαρτάται από τα βιώματα και τις εμπειρίες που έχουμε, από την εικόνα που έχουμε από τις σχέσεις γύρω μας ξεκινώντας από τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια και από την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. Τι περιμένουμε από έναν άνθρωπο και τι είδους συμπεριφορά αξίζουμε; Ποια πράγματα θεωρούμε σημαντικά και σε ποια μπορούμε να υποχωρήσουμε ή να συμβιβαστούμε; Τι είδους αξίες θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικές και απαραίτητες για μια σχέση; 

Η σχέση θέλει διαρκή προσπάθεια, δεν αρκεί να μας ενδιαφέρει ο άλλος ή να είμαστε ερωτευμένοι. Η σχέση χρειάζεται χρόνο για την χτίσουμε και χρειάζεται τη διαρκή παρουσία μας για να μπορέσουμε να τη διατηρήσουμε. Είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε υγιείς σχέσεις, που δεν μας κρατάνε πίσω, δεν βγάζουν τα χειρότερα στοιχεία του χαρακτήρα μας, δεν μας κακοποιούν και δεν γινόμαστε εμείς κακοποιητικοί απέναντι στους άλλους. Μια υγιής σχέση στηρίζεται στο πάρε- δώσε, χωρίς όμως εξαρτήσεις και έντονη κτητικότητα, δίνοντας ο ένας στον άλλο την ελευθερία της επιλογής και τον δικό του χώρο και χρόνο. Μια υγιής σχέση δέχεται τα θετικά αλλά και τα αρνητικά του καθενός, συγχωρεί τα λάθη και ωθεί σε προσπάθειες βελτίωσης των συμπεριφορών και από τις δύο πλευρές. Μια υγιής σχέση στηρίζεται στην ειλικρίνεια και στη γνήσια συνύπαρξη, στο πραγματικό ενδιαφέρον και στην απόλαυση της πραγματικότητας. Δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν διαφορές, διαφωνίες και συγκρούσεις. Το θέμα είναι πώς επιλέγουμε να επιλύσουμε τις διαφωνίες που υπάρχουν και τι αντίκτυπο έχει ο τρόπος που επιλέγουμε στη σχέση. Πόσο μπορούμε να αποδεχτούμε τον άλλο όπως ακριβώς είναι και πόσο μπορούμε να δούμε τη σχέση όπως πραγματικά είναι; Πόση απόκλιση υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που έχουμε φανταστεί και σε αυτό που ζούμε και πόσο βλέπουμε την πραγματικότητα αυτής της σχέσης; 

Σχέση σημαίνει ακούω και καταλαβαίνω τον άλλο, θέλω να ακούσω τα προβλήματά του και να τον στηρίξω και το ίδιο επιθυμώ να κάνει και αυτός. Και όλα αυτά είναι βασικά σε μια σχέση, για να μπορέσει να υπάρξει και να εξελιχθεί μια σταθερή και ασφαλής σχέση, που θα κάνει καλό και στους δύο.

Αν η σχέση έχει επιθυμία, αγάπη, πάθος και έρωτα, μοίρασμα και αμοιβαίο ενδιαφέρον, κοινή προσπάθεια και επιμονή τότε μπορεί να κρατηθεί ζωντανή μέσα στο χρόνο, χωρίς φθορές. Η σχέση έχει ανάγκη από την εκδήλωση των συναισθημάτων μας. Δεν αρκεί να ξέρουμε ότι ο άλλος μας αγαπά, αλλά είναι σημαντικό να νιώθουμε ότι ο άλλος μας αγαπά.