Παρακολουθώντας την ταινία… «Μια απροσδόκητη σχέση»

“A good person”

 

Πόσο μπορεί να αλλάξει μέσα σε μια στιγμή, η ζωή μιας κοπέλας, που τα έχει όλα στη ζωή της; 

«Κάθε αγαπημένη ανάμνησή μου έχει εσένα μέσα». Η ταινία ξεκινάει με την περιγραφή μια ερωτικής σχέσης ανάμεσα στην Άλισον και τον Νέιθαν. Αυτή η σχέση μπορεί να αντέξει  στις δυσκολίες που εμφανίζονται στη ζωή τους και υπάρχει η δυνατότητα να ξεπεραστούν αυτές οι δυσκολίες;

Η Άλισον είναι μια όμορφη και γεμάτη όνειρα κοπέλα, που έχει μια σχέση και ετοιμάζεται να παντρευτεί. Μέσα σε μια στιγμή, όμως, αλλάζει όλη της η ζωή και βιώνει συναισθήματα και καταστάσεις που μέχρι τότε δεν είχε φανταστεί ότι υπάρχουν. Ήταν σκληρή με τους άλλους ανθρώπους, είχε γνωρίσει μόνο την καλή πλευρά της ζωής, είχε έπαρση και δεν είχε περάσει δύσκολες καταστάσεις και δεν είχε χρειαστεί να αντιμετωπίσει έντονα αρνητικά συναισθήματα.

Μια ταινία που διαπραγματεύεται τις ανθρώπινες σχέσεις, τις συντροφικές- ερωτικές σχέσεις και τις οικογενειακές σχέσεις. Επίσης, η ταινία στηρίζεται σε ένα αυτοκινητικό δυστύχημα, στο οποίο εκείνη οδηγούσε και θεωρήθηκε από τους συγγενείς των θυμάτων υπεύθυνη. Μετά το δυστύχημα, βιώνει το πένθος για τη σχέση που είχε, για τους ανθρώπους που σκοτώθηκαν και για τις ριζικές αλλαγές που συνέβησαν στη ζωή της. Βρίσκεται μόνη, ενώ βίωνε έναν μεγάλο έρωτα και ετοιμαζόταν να παντρευτεί…

Ένα χρόνο μετά, έχει πλέον εθιστεί στα οπιοειδή, που της έδινε ο γιατρός για να περάσει τους σωματικούς και ψυχικούς πόνους. Έχει παραιτηθεί τελείως από τη ζωή της, από τη δουλειά της, έχει κλειστεί στο σπίτι και δεν βρίσκει κανένα νόημα σε τίποτα. Μέσα σε μια στιγμή, η Άλισον βίωσε την κατάρρευση όλης της ζωής της. Έχει τη στήριξη από τη μητέρα της, η οποία όμως φαίνεται ότι δεν ξέρει πώς να την αντιμετωπίσει και έχει κουραστεί από την κατάσταση αυτή.

Η Άλισον αποφασίζει να πάει για στήριξη σε μια ομάδα ανωνύμων αλκοολικών, όπου συναντάει ένα πρόσωπο, που συνδεόταν άμεσα με την απώλεια που η ίδια θεωρούσαν ότι προκάλεσε. Είναι δύσκολη η επαφή με την οικογένεια που πενθεί τα δύο μέλη του δυστυχήματος. Όμως, μέσα από αυτό το γεγονός έρχονται στην επιφάνεια τα οικογενειακά θέματα που υπήρχαν στην οικογένεια του παρ’ ολίγον συζύγου της Άλισον. Και εδώ δημιουργείται το ερώτημα: πόσο καλά γνωρίζονταν μεταξύ τους, πόσο αληθινοί ήταν σε αυτή τη σχέση; Και πόσο μας επηρεάζουν αυτά που κουβαλάμε από την πατρική μας οικογένεια;

Ο πρώην σύντροφος της Άλισον είχε μεγαλώσει με έναν εξαρτημένο από το αλκοόλ πατέρα, ο οποίος τον χτυπούσε και ως παιδί απλά τον φοβόταν. Πώς η ίδια η οικογένεια διατηρεί την εξάρτηση; Ο γιος απαντάει στον πατέρα του: ως παιδιά ήμασταν καλοί γιατί σε τρέμαμε. Ο φόβος ήταν αυτός που κυριαρχούσε στη σχέση τους και μέχρι σήμερα φαίνεται πως υπάρχει έντονος θυμός από την πλευρά του γιου, ο οποίος απαντάει: «Κάποια πράγματα είναι αδύνατον να συγχωρεθούν». Ίσως η ευκαιρία να εκφράσει όλα αυτά προς τον πατέρα του τον βοήθησε να τα βγάλει από μέσα του και να βρει μια ανακούφιση.

Η ταινία θίγει και γενικότερα τη δυσκολία στις ανθρώπινες σχέσεις: «Οι άνθρωποι προσποιούνται»… Πώς λοιπόν να μιλήσεις για όσα έχεις βιώσει και πώς να ζητήσεις υποστήριξη όταν βλέπεις ότι οι άλλοι γύρω σου προσποιούνται ότι είναι εκεί για σένα;

Ο Ντάνιελ έρχεται κοντά με την Άλισον και την παροτρύνει να παραμείνει στην ομάδα και να σταματήσει να κρύβεται… να αρχίσει να μιλάει ανοιχτά μέσα στην ομάδα. Πόσο δύσκολο είναι να πάρει κάποιος την απόφαση για απεξάρτηση και πόσο δύσκολο είναι να απαλλαγεί από τα τραύματα του παρελθόντος; Η Άλισον παρά την όμορφη ζωή της είχε βιώσει την εγκατάλειψη από τον πατέρα της.

Πόσο εύκολη είναι η συγχώρεση; Μπορούμε να δώσουμε μια δεύτερη ευκαιρία σε έναν άνθρωπο; Και εμείς η ίδια μπορούμε να παλέψουμε για μια δεύτερη ευκαιρία από τη ζωή.

 

«Το ότι επέζησα εκείνη την ημέρα ήταν το πιο δύσκολο πράγμα που έπρεπε να ξεπεράσω».   

Ταινία: Μια απροσδόκητη σχέση (A good person), 2023, του Ζακ Μπραφ.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Καλή σας νύχτα, κύριε Φρόιντ»

«Μια ιστορία που διαδραματίζεται στη Βιέννη του 1913.

Ένα ερώτημα που επαναλαμβάνεται όσα χρόνια και αν περάσουν: μπορείς να διαβάσεις την ψυχή ενός ανθρώπου;

Για μια ακόμα φορά ο Φρόιντ έρχεται αντιμέτωπος με τον ίδιο γρίφο. Η εικοσιτετράχρονη Έλενορ υποφέρει εδώ και δύο χρόνια από πόνους στα πόδια.

Το αίτημα της σαφές: Ξαναφτιάξτε το σώμα μου!

 

Μια νέα γυναίκα υποταγμένη στο βάρος του πόνου και στην ανοχή της επιθυμίας. Ή, μάλλον, στο ανέφικτο της επιθυμίας.

Σε μια σχέση συνενοχής, με συναισθήματα που εξαπατούν και αλήθειες που αναδύονται δειλά δειλά, ο Φρόιντ βιώνει την περιπέτεια ενός ανθρώπου που θέλει να ζήσει, αλλά δεν ξέρει τον τρόπο… σαν να είναι η δική του περιπέτεια.

Η επανάσταση της ψυχανάλυσης. Ο άνεμος της αλλαγής. Η Βιέννη λίγο πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πανσπερμία εθνοτήτων, πανσπερμία ιδεών. Από τα πολυσύχναστα βουλεβάρτα στις φτωχικές συνοικίες. Η φθίνουσα αριστοκρατία και η ανερχόμενη αστική τάξη. Η χειραφέτηση των γυναικών και η αφύπνιση της εργατικής τάξης. Το παγγερμανικό όραμα και το εβραϊκό ζήτημα. Στα σταυροδρόμια της πολιτικής, της φιλοσοφίας, της ψυχανάλυσης και της τέχνης συναντιούνται η λογική και η πίστη, η ελπίδα και η διάψευση ενός κόσμου που αναζητά μια καινούργια ταυτότητα» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Η μητέρα μου κατασκεύασε την αγάπη στο κεφάλι της.  Η μητέρα μου υπήρξε μια γυναίκα που ξενιτεύτηκε από το σώμα της» (σελ. 63).

«Ολόκληρα κομμάτια μνήμης γεμάτα σημασία απωθούνται, και απαιτείται ιδιαίτερος κόπος να βρει κανείς το ίχνος που θα τα ξαναφέρει στην επιφάνεια. Αυτό ήταν που πολλοί ονόμαζαν αντίφαση στην ψυχανάλυση. Κάτι σαν αδιέξοδο… αντίφαση. Η λήθη είναι ένα δώρο στον άνθρωπο για να βρεθεί ο χώρος να μπει το καινούργιο. Ήταν από τα σφάλματα των επικριτών της ψυχανάλυσης το γεγονός ότι ταύτιζαν τη λήθη με την απώθηση –αυτό το βίαιο σπάσιμο στην αλυσίδα της μνήμης του ανθρώπου από ένα γεγονός που του συνέβη,  από μια ιδέα του, από κάτι ασυμβίβαστο με την κοσμοθεώρησή του. Η Έλενορ είχε ξαναβρεί έναν κρίκο από το παρελθόν της. Αυτό που ακόμα δεν είχε ειπωθεί ήταν το ασυμβίβαστο. Βρίσκονταν μόνο στην αρχή. Από δω και πέρα, εκείνη θα πολεμούσε με τον εαυτό της, και ο ίδιος με τις αντιστάσεις της. Την άφησε να ξεσπάσει» (σελ. 138-139).  

 

Πηγή:

Παναγιώτης Βλάχος. 2006. Καλή σας νύχτα, κύριε Φρόιντ. Εκδόσεις Κέδρος.

  

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Διαβάζοντας το βιβλίο… «Η σχέση μας με τους άλλους»

Του Arthur Schopenhauer

 

«Γιατί στη συναναστροφή μας με τους άλλους είναι προτιμότερο να ρίχνουμε λίγο το επίπεδό μας; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για τίποτα αν δεν τους αγγίζει προσωπικά; Γιατί η επιείκεια και η ειλικρινής εκτίμηση στο πρόσωπο κάποιου που μόλις γνωρίσαμε δεν είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι; Τι είναι τελικά η ευγένεια και γιατί κάνουμε καλό στον εαυτό μας όταν κρίνουμε τους άλλους;

 

Με το γνωστό καίριο και ουδόλως διπλωματικό του ύφος, ο Άρθουρ Σοπενχάουερ προσφέρεται να δώσει απαντήσεις σε αυτά και σε πολλά ακόμη ερωτήματα, με την προϋπόθεση βέβαια ότι επιθυμούμε την επαφή με τους άλλους ανθρώπους παρότι ‘στην πραγματικότητα θα πρέπει να είμαστε πολύ χαρούμενοι αν δεν έχουμε καμία σχέση μαζί τους» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Ο Σοπενχάουερ ξεκινάει το βιβλίο γράφοντας: «Καθώς η ζωή προχωράει είναι χρήσιμο να είναι κανείς προετοιμασμένος και σε θέση να κάνει δύο πράγματα: να κοιτάζει μπροστά και να αγνοεί καταστάσεις. Το ένα θα τον προστατέψει από τη ζημία και τα βάσανα και το άλλο από τις διαφωνίες και τους καβγάδες» (σελ. 5).

Ο Σοπενχάουερ αναφέρει ότι εφόσον ζούμε μαζί με άλλους ανθρώπους θα πρέπει να αφήσουμε τον καθένα να έχει τον δικό του χαρακτήρα και να εξασκήσουμε την προσοχή μας ώστε να μπορούμε να ανεχτούμε τους άλλους ανθρώπους.

Επίσης, πιο κάτω στο βιβλίο του προσθέτει: «Οι άνθρωποι, πράγματι, δεν ενδιαφέρονται για τίποτα που δεν τους αγγίζει προσωπικά. Τα αληθινά και καίρια σχόλια, τα λεπτά, διακριτικά και έξυπνα πράγματα δεν πιάνουν τόπο, αφού δεν μπορούν ούτε να τα καταλάβουν ούτε να τα νιώσουν. Αλλά οτιδήποτε ενοχλεί την άθλια ματαιοδοξία τους με τον πιο αφηρημένο και έμμεσο τρόπο ή έχει αρνητικό αντίκτυπο στους εξαιρετικά πολύτιμους εαυτούς τους- τότε τους πιάνει η ευαισθησία» (σελ. 21).

 

Πηγή:

Arthur Schopenhauer. 2022. Η σχέση μας με τους άλλους. Εκδόσεις Επίλεκτα.  

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Ο Σκεπτικιστής- ο Επικούρειος. Ο Στωικός- ο Πλατωνικός»

Του David Hume

 

«Ο μεγάλος Σκωτσέζος διαφωτιστής και ιστορικός Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776) θεωρείται ως ο απόλυτος σκεπτικιστής ή ο κατ’ εξοχήν ηθικός φιλόσοφος. Στα τέσσερα αυτά δοκίμια, που περιλαμβάνονται στο δίτομο έργο- επιτομή της φιλοσοφίας του Δοκίμια ηθικά, πολιτικά και λογοτεχνικά, ο Χιουμ αξιολογεί τέσσερις μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαίας Ελλάδας αναζητώντας απαντήσεις στα κεντρικά ερωτήματα που διέπουν το έργο του: Ποια είναι η πραγματική φύση του Καλού και του Κακού; Αρετή και ευτυχία είναι έννοιες σύμφυτες; Ποια είναι η στάση ζωής που μας συμφιλιώνει πληρέστερα με τον εαυτό μας; Στην εποχή του, οι θέσεις του αντιμετωπίσθηκαν συχνά ως αιρετικές. Σήμερα, εκπλήσσουν με την επικαιρότητά τους» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

 

«Τίποτε δεν είναι αφ’ εαυτού αξιόλογο ή καταφρονητέο, επιθυμητό ή απωθητικό, όμορφο ή δύσμορφο, όλα ετούτα τα χαρακτηριστικά πηγάζουν από την ιδιαίτερη σύσταση και την υφή των ανθρώπινων συναισθημάτων και διαθέσεων» (σελ. 19).

«Για να δίνει ευτυχία, το πάθος πρέπει να είναι πρόσχαρο και ζωηρό, όχι ζοφερό και μελαγχολικό. Η ροπή προς την ελπίδα και τη χαρά είναι αληθινός πλούτος, η ροπή προς τον φόβο και τη λύπη, αληθινή ένδεια» (σελ. 32).

«Ορισμένοι άνθρωποι διαθέτουν μεγάλη πνευματική δύναμη, ακόμα κι όταν επιδιώκουν εξωτερικά αντικείμενα, δεν επηρεάζονται πολύ από μιαν αποτυχία, αλλά ξαναπροσπαθούν με ελαφριά την καρδιά. Τίποτε δεν συμβάλλει περισσότερο στην ευτυχία από μια τέτοια νοοτροπία» (σελ. 35).

«Οι άνθρωποι μπορεί να αναγνωρίζουν την αξία της αρετής και την επιθυμούν, δεν είναι όμως σίγουρο ότι καταφέρνουν πάντα να την αποκτήσουν» (σελ. 38).

«Η συνήθεια αποτελεί ένα άλλο ισχυρό μέσο για την αναμόρφωση του πνεύματος και την εμφύτευση σε αυτό καλών προδιαθέσεων και κλίσεων. Ο άνθρωπος που ζει μια ζωή μετριοπάθειας και εγκράτειας, αποστρέφεται την αναταραχή και την αταξία» (σελ. 42-43).  

 

Πηγή:

David Hume, 2012. «Ο Σκεπτικιστής- ο Επικούρειος. Ο Στωικός- ο Πλατωνικός». Εκδόσεις Ροές.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: «Δύο επιστολές για τη ρηχότητα του κακού»

Των G. Scholem & H. Arendt

 

«Σήμερα είμαι της άποψης πως το κακό δεν είναι ποτέ ριζικό, αλλά μονάχα ακραίο, και ότι δεν έχει ούτε βαθύτητα ούτε κάποια δαιμονική διάσταση. Το κακό δύναται να κατακυριεύει τα πάντα και να σαρώνει τον κόσμο ολόκληρο, ακριβώς γιατί διασπείρεται σαν μύκητας. Εδώ έγκειται η ρηχότητά του» (Χάννα Αρέντ).

 

«Μια Εβραία εναντίον των Εβραίων»: «Απλουστεύοντάς τη σε υπερβολικό βαθμό και αυτό ακριβώς έπραξε μεγάλο τμήμα της διεθνούς εβραϊκής κοινότητας, κάπως έτσι θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς την οξύτατη πολεμική που ξέσπασε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με αφορμή την έκδοση του Eichmann in Jerusalem:: A Report on the Banality of Evil της Χάννα Άρεντ.

Ο παλαιός της φίλος Γκέρσομ Σόλεμ, στενός φίλος και συνεργάτης του Βάλτερ Μπένγιαμιν, σιωνιστής και μέγας ειδικός στην Καββάλα και την εβραϊκή παράδοση, αντέδρασε αμέσως με μια επιστολή οξείας κριτικής προς τη Χάννα Άρεντ, και βεβαίως αυτή του απάντησε. Ο επιστολικός τους διάλογος είναι το αντικείμενο του παρόντος βιβλίου, με το οποίο εγκαινιάζεται η σειρά ‘’Δύο Επιστολές’’ των Εκδόσεων Άγρα» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

«Εγώ αγαπώ ‘’αποκλειστικά και μόνο’’ τους φίλους μου, και η μοναδική μορφή αγάπης είναι η αγάπη για τα πρόσωπα» (σελ. 46).

«Σήμερα είμαι της άποψης πως το κακό δεν είναι ποτέ ριζικό, αλλά μονάχα ακραίο, και ότι δεν έχει ούτε βαθύτητα ούτε κάποια δαιμονική διάσταση. Το κακό δύναται να κατακυριεύει τα πάντα και να σαρώνει τον κόσμο ολόκληρο, ακριβώς γιατί διασπείρεται σαν μύκητας. Το κακό προκαλεί τη σκέψη, όπως είπα, γιατί η σκέψη προσπαθεί να αγγίξει το βάθος, να φτάσει στις ρίζες του και, από τη στιγμή που καταπιάνεται με το κακό, απογοητεύεται, το εγχείρημα αποβαίνει μάταιο, γιατί δεν βρίσκει τίποτε, γιατί δεν υπάρχει τίποτε να βρει. Εδώ έγκειται η ρηχότητά του. Μόνο το καλό έχει βαθύτητα και μόνο το αγαθό μπορεί να είναι ριζικό» (σελ. 60-61).

Πηγή:

G. Scholem & H. Arendt. «Δύο επιστολές για τη ρηχότητα του κακού». Εκδόσεις Άγρα.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.