Διαβάζοντας το βιβλίο: Τεχνικές γνωστικής θεραπείας

Του Robert L. Leahy

Ένας οδηγός για τον επαγγελματία

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: Τεχνικές γνωστικής θεραπείας

«Αυτό το σπουδαίο και μοναδικό βιβλίο έχει προσφέρει σε πολλές δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες έναν πλούτο τεκμηριωμένων εργαλείων για τη μεγιστοποίηση της δύναμης της γνωστικής θεραπείας και την προσαρμογή της στον εκάστοτε θεραπευόμενο. Ο κορυφαίος στο είδος του, Robert Leahy περιγράφει τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν τους θεραπευόμενους να εντοπίσουν και να τροποποιήσουν τις προβληματικές σκέψεις τους, τις πυρηνικές πεποιθήσεις τους, καθώς και τα πρότυπα της ανήσυχης σκέψης, της αυτοκριτικής και της αναζήτησης αποδοχής. Τους βοηθά επίσης να αξιολογήσουν τα προσωπικά τους σχήματα, να αντιμετωπίσουν τα επώδυνα συναισθήματα και να αναλάβουν δράση για την επίτευξη των στόχων τους.

Τέλος, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι κάθε τεχνική συνοδεύεται από παραδείγματα περιπτώσεων και αποσπάσματα διαλόγων. Στην έκδοση περιλαμβάνονται: σημαντικός αριθμός επιπρόσθετων τεχνικών και εργαλείων, καθώς και 123 χρηστικά έντυπα, κεφάλαια πάνω στα προβλήματα λήψης αποφάσεων, τις ψυχαναγκαστικές σκέψεις και τη διαχείριση θυμού. Η πιο πρόσφατη θεωρία και έρευνα, καθώς και οι πρωτοποριακές τεχνικές που προέρχονται από Θεραπεία Αποδοχής και Δέσμευσης, τη Συμπεριφορική Ενεργοποίηση, τη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία, τη Θεραπεία Συναισθηματικών Σχημάτων και τη Μεταγνωστική Θεραπεία» (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

 

Τροποποίηση της ανάγκης για αποδοχή

Ένα βασικό στοιχείο της κατάθλιψης και του άγχους είναι η υπερβολική ανάγκη για αποδοχή/ έγκριση. Το άτομο που έχει υπερβολική ανάγκη για αποδοχή είναι πιθανό να εμφανίζει ένα πλήρες φάσμα αυτόματων διαστρεβλώσεων στη σκέψη. Σε αυτές περιλαμβάνονται το διάβασμα της σκέψης (πιστεύει ότι είμαι βαρετός), η προσωποποίηση (χασμουρήθηκε, επειδή είμαι για τα μπάζα), η καταστροφοποίηση (είναι απαίσιο όταν οι άλλοι δε με συμπαθούν), η πρόβλεψη του μέλλοντος (θα με απορρίψουν), η υπεργενίκευση (αυτό μου συμβαίνει συνέχεια), η ετικετοποίηση (είμαι βαρετός) και άλλες σκέψεις.

Επιπλέον, το άτομο μπορεί να έχει υπό όρους κανόνες οι παραδοχές, όπως οι ακόλουθες: πρέπει συνεχώς να διατηρούν το ενδιαφέρον των άλλων, πρέπει να έχω συνεχώς την αποδοχή των άλλων, αν οι άλλοι δεν με συμπαθούν, τότε σίγουρα έχω κάποιο ελάττωμα, δεν μπορείς να απολαύσει τη ζωή αν δεν αρέσεις σε όλους και αν κάποιος δεν σε συμπαθεί, τότε πρέπει να τον αποφεύγεις.

Επιπλέον, αυτές οι παραδοχές και σκέψεις συχνά σχετίζονται με βασικά προσωπικά σχήματα, όπως η θεώρηση του εαυτού ως ελαττωματικού, ανίκανου ή ανίκανου να λειτουργήσει ανεξάρτητα. Ο κλινικός θεραπευτής θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει πιθανές προβληματικές στρατηγικές αντιμετώπισης, όπως είναι η ανήσυχη σκέψη, ο μηρυκασμός, η αποφυγή, η διαφυγή, η αναζήτηση διαβεβαιώσεων και η κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών για τη μείωση του κατάσταση άκου άγχους.

Ο Beck πρότεινε ότι μία διάσταση της προσωπικότητας που σχετίζεται με την ευαλωτότητα στην κατάθλιψη είναι η κοινωνιοτροπία, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανησυχία για ότι απειλεί τη σταθερότητα ή την ασφάλεια μιας σχέσης. Η διάσταση αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αυτονομία, η οποία χαρακτηρίζεται από ανησυχίες για την επίτευξη ή την επίδοση, οι οποίες είναι ανεξάρτητες από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Και τα δύο στυλ, όταν φτάνουν στα άκρα, αποτελούν ευαλωτότητες, με την κοινωνιοτροπία να ενεργοποιείται από την απώλεια ή την απειλή μιας σχέσης, ενώ τα ζητήματα αυτονομίας να ενεργοποιούνται από απειλές στα επιτεύγματα ή την ατομική λειτουργία ή απώλεια αυτών.

Ο κλινικός θεραπευτής θα πρέπει να αξιολογήσει τον βαθμό που οι γενικές κοινωνιότροπες τάσεις ενδέχεται να βρίσκονται πίσω από το σύνολο των προβλημάτων που θεραπευόμενου. Για παράδειγμα, οι κοινωνιοτρόποι θεραπευόμενοι είναι πιθανό να σημειώσουν υψηλότερη βαθμολογία στις μετρήσεις, της εξαρτημένης και της αποφευκτικής προσωπικότητας και μπορεί συχνά να εμφανίζουν οριακά ή μεταιχμιακά χαρακτηριστικά, στους οποίους οι απειλές σε μια σχέση μπορεί να πυροδοτήσουν προβληματική απορρύθμιση.

Τα ζητήματα κοινωνιοτροπίας συνήθως αποτελούν τη βάση της διαταραχής κοινωνικού άγχους και μπορεί να ευθύνονται για υπερβολικές προσπάθειες ανίχνευσης απειλών, απόσυρση, υποταγή και κοινωνική αποφυγή. Επομένως, η ανάγκη για έγκριση μπορεί να θεωρηθεί μόνο μέρος μιας πιο σύνθετης διατύπωσης περίπτωσης» (σελ. 563-564).

 

Πηγή:

Robert Leahy. 2023. Τεχνικές γνωστικής θεραπείας. Ένας οδηγός για τον επαγγελματία. University Press.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.