Ευάλωτα παιδιά

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, τα παιδιά μπορούν να γίνουν πιο ευάλωτα, δηλαδή να εμφανίζουν μειωμένη ικανότητα κατά την προσπάθειά τους να αντεπεξέλθουν και να αντιμετωπίσουν την κατάσταση αυτή. Επίσης, είναι αυξημένη η πιθανότητα να επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από την κρίση. Ο βαθμός ευαλωτότητας των παιδιών εξαρτάται από τα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας που έχουν, η οποία είναι απαραίτητη για τη διαχείριση στρεσογόνων και τραυματικών καταστάσεων. 

 

Όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδα ευαλωτότητας του παιδιού τόσο λιγότερα είναι τα αποθέματα και τα χαρακτηριστικά ψυχικής ανθεκτικότητας που έχει. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το περιβάλλον του παιδιού να εντοπίσει τους βασικούς παράγοντες που συνοδεύουν την κρίση και δυσκολεύουν το παιδί να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις της κατάστασης.

Η κάθε κρίση έχει τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι κοινοί παράγοντες που θα πρέπει να εντοπιστούν και να ληφθούν υπόψη. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι εξής: «παρατεταμένος ή μόνιμος χωρισμός από τα μέλη της οικογένειας, καταστροφή της οικογενειακής στέγης, διατάραξη της καθημερινής ρουτίνας της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένης και της προσέλευσης του παιδιού στο σχολείο, κοινωνική απομόνωση και μητρική κατάθλιψη» (σελ. 339).

Ένας από τους πιο συνηθισμένους παράγοντες που επηρεάζει την ευαλωτότητα του παιδιού είναι η εγγύτητα. Μέσα από τη βιβλιογραφία, οι παράγοντες που βρέθηκε ότι επηρεάζουν συνήθως την ευαλωτότητα των παιδιών είναι οι εξής:

«Οικειότητα με θύμα ή θύματα: οι άνθρωποι επηρεάζονται από τα γεγονότα που συμβαίνουν στους κοντινούς τους ανθρώπους, ιδιαίτερα αν αυτά τα γεγονότα είναι τραυματικά.

Προηγούμενο τραύμα ή απώλεια: εάν ο συγκεκριμένος άνθρωπος έχει ζήσει πολλά και πρόσφατα τραυματικά γεγονότα, ένα επιπλέον συναισθηματικά φορτισμένο γεγονός μπορεί να αρκεί για να επαναφέρει την κρίση στην επιφάνεια.

Προϋπάρχουσα ψυχοπαθολογία: η εμφάνιση μιας κρίσης από μόνη της δεν είναι δείγμα ψυχικής ασθένειας, ένα ιστορικό διαταραχών μπορεί να μειώσει την αντίδραση κάποιου στις κρίσεις.

Έλλειψη εσωτερικών δυνάμεων και εξωτερικών πηγών: οι πηγές στήριξης έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τα άτομα να επιλύσουν τις κρίσεις αποτελεσματικά. Η έλλειψή τους μπορεί να κάνει πολύ πιο δύσκολο το να ανταπεξέλθει κανείς σε μια κρίσιμη περίσταση.

Η ανησυχία για την ασφάλεια ενός μέλους της οικογένειας ή κάποιου σημαντικού άλλου: είναι σημαντικό να εξετάσουμε αν η κρίση μπορεί να προκαλέσει την ανησυχία ενός ατόμου για δικούς του ανθρώπους» (σελ. 340-341).

 

Πηγή:

Χατζηχρήστου, Χ.Γ. (2011). Σχολική Ψυχολογία. Εκδόσεις Τυπωθήτω.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.