Η Ντέμπορα Τάννεν στην ενδοσκόπηση που επιχειρεί για τη σχέση ανάμεσα στις αδελφές, μέσα από το βιβλίο της με τίτλο «αδελφές, ένα εκρηκτικό δίπολο που καθορίζει τη ζωή μας, την κάνει καλύτερη ή χειρότερη», μεταξύ πολλών σημαντικών άλλων θεμάτων, αναφέρεται και σε ένα ζήτημα που θεωρούμε ότι παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα, αναφέρει τα εξής παρακάτω:
«Κατά μία έννοια, αναρωτιόμαστε για όλους όσους ξέρουμε ή συναντάμε, “πόσο κοντά είσαι σε εμένα;” Παραθέτουμε σε ένα “συνεχές” σχεδόν τα πάντα στον κόσμο, σύμφωνα με το πόσο κοντά ή μακριά μας βρίσκονται. Ο γλωσσολόγος Α.Λ. Μπέκερ, το αποκαλεί “το συνεχές του ατόμου”. Τονίζει ότι βλέπουμε το συνεχές ενός ατόμου στη γραμματική ξεκινώντας με τις αντωνυμίες “εγώ” και “εσύ” και εκτείνεται σε γλωσσολογικά ζεύγη, όπως “αυτό” (κοντά σε εμάς) και “εκείνο” (μακριά από εμάς), “εδώ” (κοντά σε εμάς) και “εκεί’ (μακριά από εμάς), “τώρα” (κοντά σε εμάς) και “τότε” (μακριά από εμάς). Το βλέπουμε και σε άλλες κατηγορίες. Παραδείγματος χάρη, τα ζώα μπορούν να είναι κατοικίδια (κοντά σε εμάς) ή άγρια (μακριά από εμάς)• οι άνθρωποι μπορούν να είναι συγγενείς (κοντά σε εμάς) ή ξένοι (μακριά από εμάς).
Οι κατηγορίες “κοντινός εναντίον μακρινού” είναι ένα “συνεχές”, επειδή το κοντινός και μακρινός δεν είναι χαρακτηριστικά του “μέσα/έξω”, αλλά σημεία ενός συνεχούς. Άνθρωποι, πράγματα και έννοιες τοποθετούνται κάπου μέσα στο συνεχές και όχι αυστηρά στον έναν ή στον άλλον πόλο. Το “εδώ” μπορεί να αναφέρεται σε κάτι που κρατάμε ή κάτι μέσα στο δωμάτιο, το “εκεί” μπορεί να σημαίνει στην άλλη άκρη του δωματίου ή στην άλλη άκρη της χώρας. Το “τώρα” μπορεί να σημαίνει αυτή τη στιγμή ή την εποχή που ζούμε, το “τότε” μπορεί να είναι το χθες ή ο προηγούμενος αιώνας. Το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Δεν έχουμε μόνο δύο κατηγορίες: τα οικογενειακά μέλη και τους ξένους. Έχουμε “κοντινή” οικογένεια ή έχουμε “ευρύτερη” οικογένεια και φίλους που είναι “οικογενειακοί”. Επίσης έχουμε φίλους, γνωστούς και “εντελώς” άγνωστους. Και κάποιοι συγγενείς είναι πιο κοντά μας, ενώ άλλοι είναι μακρινοί, είτε εξαιτίας της συγγένειας (τα αδέλφια είναι πιο κοντά από τα ξαδέλφια) ή της συμπάθειας (μία συγκεκριμένη ξαδέλφη μπορεί να είναι πιο κοντά από μια αδελφή).
Το συνεχές ενός ατόμου – δηλαδή ο τρόπος που παρατάσσουμε τους ανθρώπους και τα αντικείμενα ως πιο κοντινά ή πιο μακρινά από εμάς – είναι ένας θεμελιώδης τρόπος για να βλέπουμε τον κόσμο σε τάξη και τη θέση μας σε αυτόν. Γι’ αυτό κάνουμε πάντα την ερώτηση “Είμαστε –και σε ποιον βαθμό- κοντά ή μακριά;”» (Ν. Τάννεν, 2019).
Αυτή η τελευταία ερώτηση, λοιπόν, θα λέγαμε ότι είναι ουσιαστική για το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους, δηλαδή, το ποιοι άνθρωποι είναι κοντά μας και ποιοι είναι μακριά μας. Ως εκ τούτου, έχει σημασία το που στοχεύουμε να φθάσουμε, δηλαδή να αφήσουμε την απόσταση ως έχει ή να έρθουμε πιο κοντά με κάποιους ανθρώπους; Από την άλλη, πώς, πότε και γιατί επιλέγουμε να μεγαλώσει η απόσταση και να απομακρυνθούμε από κάποιους που μέχρι πρότινος ήταν ή τους θεωρούσαμε κοντινούς μας;
Από ότι αντιλαμβανόμαστε το να παραμείνουν τα πράγματα ή οι σχέσεις ως έχουν ή να αλλάξουν ως προς την απόσταση, αποτελεί μια διεργασία δυναμική που μπορεί να μεταβληθεί σε βάθος χρόνου και που ταυτοχρόνως αποτελεί μια «κατασκευή», καθώς σχετίζεται με το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τις σχέσεις μας. Και κάνουμε λόγο για κατασκευή, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που αν όχι όλοι, αρκετοί έχουμε πέσει στην παγίδα να βλέπουμε κάποιους ανθρώπους ως κοντινούς μας, απλά και μόνο επειδή κρατούν μια τακτική επαφή μαζί μας. Ενδεχομένως, να μας ρωτούν για να μάθουν τα νέα μας, αλλά αυτό που εμείς εκλαμβάνουμε ως ενδιαφέρον για τη ζωή μας, να μην ήταν πραγματικό, αλλά να σχετιζόταν περισσότερο με το κουτσομπολιό, ή απλώς με μια περιέργεια. Καταλαβαίνουμε με την πάροδο του χρόνου ότι το ενδιαφέρον τους δεν ήταν πραγματικό, καθώς «προσποιούνταν» ότι μας νοιάζονταν κι ότι μας καταλάβαιναν κάθε φορά που μας συνέβαιναν άσχημα ή θλιβερά γεγονότα, αλλά ποτέ δεν μπόρεσαν να μας πουν ένα μπράβο ή να χαρούν στις χαρές μας. Όταν ένας συγγενής ή ένας φίλος μας, μας αγαπά αληθινά, τότε μας αγαπά και όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, αλλά κι όταν μας συμβαίνουν υπέροχα πράγματα! Δεν είναι παρών στα άσχημα, αλλά εξαφανίζεται στα όμορφα, γιατί η ζήλεια δεν του επιτρέπει να τα αντέξει.
Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αξιολογήσει κανείς τις συμπεριφορές και τις στάσεις των ανθρώπων γύρω του, προκειμένου να δει ποιοι είναι οι αυθεντικοί και αληθινοί και ποιοι οι ψεύτικοι, οι δήθεν και οι επιφανειακοί, αυτοί που προσποιούνται ότι ενδιαφέρονται κι ότι νοιάζονται. Εδώ ίσως να σκεφτείτε: γιατί να μπει κανείς σε μια τέτοια διαδικασία; Μα φυσικά για να μην αναλωθεί σε σχέσεις με άτομα που μόνο ζητούν χωρίς να δίνουν, χωρίς να προσφέρουν τίποτα παρά μόνο χάσιμο χρόνου. Ας μην χάνουμε χρόνο με ανθρώπους που δεν αξίζουν τον χρόνο μας. Ας επικεντρωθούμε σε αυτούς που αξίζουν το χρόνο μας κι αν είναι δύσκολο να βρούμε τέτοιους ανθρώπους, τότε τι καλύτερο από το να περιμένουμε και στο μεταξύ να επενδύσουμε στον εαυτό μας. Να εντοπίσουμε εκείνα τα χαρακτηριστικά που οφείλουμε να αλλάξουμε ή εκείνα που χρειάζεται να διατηρήσουμε ή να ενισχύσουμε για να ζήσουμε μια πιο ποιοτική και πιο χαρούμενη ζωή! Μια ζωή αυθεντική που θα μας περιστοιχίζουν άνθρωποι που θα μας αγαπούν χωρίς συμφέρον, χωρίς διάθεση κουτσομπολιού, περιέργειας ή σύγκρισης που πολλές φορές φέρνει ζήλεια ή φθόνο. Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, ποιοι είναι πραγματικά κοντά μας και γιατί, καθώς και ποιους ανθρώπους θα θέλαμε να φέρουμε πιο κοντά μας και γιατί.
Πηγή:
Ν. Τάννεν, 2019, Ήσουν πάντα η αγαπημένη της μαμάς! Αδελφές, Ένα εκρηκτικό δίπολο που καθορίζει τη ζωή μας, την κάνει καλύτερη ή χειρότερη, Ενάλιος, Αθήνα.
Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου