Διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming)

Ποια είναι τα βήματα της διαδικτυακής αποπλάνησης και πώς θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε τα παιδιά;

Η διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming) αφορά το γεγονός κατά το οποίο ένας ενήλικας πλησιάζει ένα παιδί ή έφηβο με στόχο την εκμετάλλευση με τη χρήση του διαδικτύου. Πρόκειται για παιδόφιλους, που αναζητούν τρόπους προσέγγισης παιδιών ώστε να συνάψουν σεξουαλική σχέση μαζί τους. 

Βασικός στόχος των παιδόφιλων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο είναι:

• να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του παιδιού
• να γίνουν φίλοι και να νιώσει το παιδί ότι το καταλαβαίνουν και το νοιάζονται
• να θεωρούνται ένα σημαντικό πρόσωπο από το παιδί και να γίνουν απαραίτητα πρόσωπα για τη ζωή του παιδιού.

Είναι ένα είδος ψυχολογικού χειρισμού, που οι παιδόφιλοι καταφέρνουν, καθώς ξέρουν αρκετά καλά την ψυχολογία των παιδιών και των εφήβων, ενώ χρησιμοποιούν παρόμοιο λεξιλόγιο και τρόπο ομιλίας με τους νέους ώστε να αναπτυχθεί οικειότητα. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια αργή και σταδιακή διαδικασία αποκάλυψης πληροφοριών για το παιδί και οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης

Η διαδικτυακή αποπλάνηση μπορεί να γίνει μέσα από τα chat rooms (δωμάτια συνομιλίας), τις υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων (MSN) και τις υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης (Facebook, Twitter, MySpace).

Χαρακτηριστικά της διαδικτυακής αποπλάνησης που θα πρέπει να γνωρίζουμε και να μας κινητοποιούν το ενδιαφέρον είναι τα εξής:

• Επίδειξη ενδιαφέροντος για συγκεκριμένο ανήλικο
• Επιδίωξη συνάντησης από τον ενήλικα
• Αποστολή πορνογραφικού υλικού στο παιδί
• Παρακίνηση συζήτησης για θέματα σεξουαλικού περιεχομένου
• Απαίτηση αποστολής προσωπικών φωτογραφιών από το παιδί
• Προσπάθεια απόδοσης προνομίων στο παιδί που το πείθουν να ακολουθήσει τις εντολές του ενήλικα
• Δημιουργία ψεύτικης ταυτότητας από τον ενήλικα, ώστε να βρίσκεται σε κοντινή ηλικία με το παιδί
• Επαφή με το θύμα και δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης

Ο θύτης αντιγράφει το παιδί ως προς τη συναισθηματική του κατάσταση, τα προβλήματα, τις ανησυχίες, τους ενθουσιασμούς, τα ενδιαφέροντα, τα γούστα (ΤΑΥΤΙΣΗ)- το θύμα νιώθει ότι ο θύτης το καταλαβαίνει, μπορεί να το στηρίξει και θα είναι δίπλα του κάθε στιγμή.

Ο θύτης μιμείται τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού και αναπαράγει τα συναισθήματά του ώστε το παιδί να νιώσει ασφάλεια και οικειότητα.

Ο θύτης προσπαθεί να μάθει όσο το δυνατόν περισσότερα για το θύμα (δραστηριότητες, ενδιαφέροντα, σχολείο, λεπτομέρειες για την καθημερινότητα, συνήθειες, χόμπι)

Ο θύτης μπορεί να δωροδοκήσει το παιδί με αντικείμενα αξίας.

Όταν εδραιωθεί η εμπιστοσύνη ο θύτης σταδιακά εισάγει το παιδί σε σεξουαλικές συζητήσεις, έχοντας το ρόλο του μέντορα- καθοδηγητή.

Στόχος είναι να μειωθούν οι αντιστάσεις και άμυνες του παιδιού, καθώς και τα συναισθήματα ντροπής και ενοχής.

Ταυτόχρονα διεγείρεται η περιέργεια του παιδιού για σεξουαλικά ζητήματα.

Το παιδί πείθεται για αποστολή πορνογραφικού υλικού.

Το παιδί νιώθει ότι μοιράζεται ένα ένοχο μυστικό που δεν πρέπει να αποκαλύψει.

Ο θύτης μπορεί να προσπαθεί να απομονώσει το παιδί από το περιβάλλον του (ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ είναι ο καλύτερος φίλος του, κανείς άλλος δεν μπορεί να το καταλάβει και να το βοηθήσει).

Ο θύτης αναπτύσσει μια σχέση εξάρτησης με το θύμα: όσο πιο πολλές προσωπικές πληροφορίες γνωρίζει τόσο πιο πολύ μπορεί να το εκβιάζει συναισθηματικά.

Ο θύτης μπορεί να παρακολουθεί διαδικτυακά το παιδί (κλέβει τους προσωπικούς κωδικούς του παιδιού, παρακολουθεί τις δραστηριότητές του, στέλνει υλικό και ζητά από το παιδί υλικό).

ΣΤΟΧΟΣ είναι η πραγματοποίηση μιας προσωπικής συνάντησης.

Από την πλευρά του περιβάλλοντος του παιδιού είναι σημαντικό να μπορέσουμε να προλάβουμε τέτοιου είδους συμπεριφορές ανθρώπων που προσελκύουν τα παιδιά μας.

Η αποπλάνηση του παιδιού μέσω του διαδικτύου είναι ένα τραυματικό γεγονός για τη ζωή του παιδιού, που το ακολουθεί και τα μετέπειτα χρόνια της ζωής του. Επίσης, τέτοιου είδους σχέσεις δημιουργούν αρνητικά πρότυπα για τις ερωτικές σχέσεις του ατόμου.

Θα πρέπει να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα σημαντικό παράπτωμα και χρειάζεται άμεση επέμβαση. Είναι σημαντικό να προχωρήσουμε σε καταγγελία του γεγονότος.

Στην Ελλάδα το 20% των παιδιών που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο προσεγγίζονται κάποια στιγμή από παιδόφιλους. Το 2010, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος είχε καταγράψει πάνω από 3000 παιδόφιλους στην Ελλάδα.

Πώς μπορούμε όμως να προστατεύσουμε τα παιδιά και τους εφήβους;

Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει:

• να εμπιστεύονται αγνώστους στο διαδίκτυο
• να δίνουν προσωπικά στοιχεία τους
• να συναντιούνται με διαδικτυακούς φίλους τους

Στόχος είναι:

• ενίσχυση της κοινωνικοποίησης των παιδιών με πραγματικές επαφές
• ύπαρξη φίλων στην πραγματική ζωή
• ομαλή ψυχοκοινωνική εξέλιξη του παιδιού
• αναζήτηση δραστηριοτήτων.

Οι πραγματικές φιλίες θα πρέπει να αντικαταστήσουν τους εικονικούς φίλους

Τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι έχουν ανάγκη να ανήκουν σε ομάδες, έχουν ανάγκη να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους.

Η παρατεταμένη χρήση του υπολογιστή έχει επιπτώσεις στις κοινωνικές δεξιότητες: δυσκολίες στην αντίληψη, επεξεργασία και ερμηνεία της ανθρώπινης επικοινωνίας, της γλώσσας του σώματος και των εκφράσεων του προσώπου.

Το διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα ότι μπορούμε να παρουσιάσουμε τον εαυτό μας ΟΠΩΣ ΘΕΛΟΥΜΕ…

Ωστόσο, η έντονη ενασχόληση με το διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει:

• Δυσκολίες προσαρμογής στον πραγματικό κόσμο
• Δυσκολίες ανάπτυξης της προσωπικότητας
• Μη φυσιολογική δόμηση του εαυτού.

Για την προστασία των παιδιών από την διαδικτυακή παρενόχληση απαιτείται:

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ των παιδιών από πολύ μικρή ηλικία.

Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να αναφέρουν τα φαινόμενα διαδικτυακής αποπλάνησης χωρίς ΝΤΡΟΠΗ.

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.