Εικόνα του σώματος στη μανιοκατάθλιψη

Οι εναλλαγές στη διάθεση του ανθρώπου είναι φυσιολογικές αντιδράσεις στην καθημερινή ζωή, αρκεί να οφείλονται στα γεγονότα που βιώνει το άτομο και να μην εμποδίζουν τη λειτουργικότητά του, διαφορετικά πρόκειται για κάποιου είδους διαταραχή της διάθεσης ή συναισθηματική διαταραχή (Kahn, Keck, Perlis, Otto, & Ross, 2004).

 Η μανιοκατάθλιψη, γνωστή και ως διπολική διαταραχή (bipolar disorder), είναι μια νευροβιολογική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ήπιες ως σοβαρές μεταβολές της διάθεσης, της γνωστικής λειτουργίας και της συμπεριφοράς (Taylor, 2006).

Οι επιπτώσεις που έχει η συγκεκριμένη διαταραχή στο άτομο είναι εμφανείς, έντονες και αφορούν όλη τη ζωή του ατόμου, καθώς η μανιοκατάθλιψη έχει αντίκτυπο σε κοινωνικές, βιολογικές και οικονομικές πτυχές στη ζωή του ατόμου. Αν και πρόκειται για μια διαταραχή, της οποίας η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και η εξέλιξη της νόσου, ποικίλει, οι επιδράσεις που έχει είναι πάντοτε σημαντικές και εκτός από το ίδιο το άτομο επεκτείνονται και στην οικογένεια και τους φίλους (Kahn et al., 2004).

Στη φάση της μανίας το άτομο έχει ιδέες μεγαλείου για τον εαυτό του και μια εξαιρετικά διογκωμένη αντίληψη του εαυτού. Επιπλέον, το ντύσιμό του αλλάζει σε ασύνηθες, προκλητικό ή παράξενο στυλ, ενώ συχνά χαρακτηριστικά έντονο είναι και το βάψιμο στις γυναίκες με μανιοκατάθλιψη (Taylor, 2006). Αντίθετα, κατά τα καταθλιπτικά επεισόδια, το άτομο έχει πολύ ελαττωμένη αυτοπεποίθηση και δεν φροντίζει για την υγιεινή και την εικόνα του σώματός του. 

Γενικά, οι ασθενείς με διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη) παρουσιάζουν μια αρνητική εικόνα του σώματος και κυρίως φτωχή αντίληψη σχετικά με αυτό. Αποκαλυπτικές είναι οι ζωγραφιές που κάνουν οι ασθενείς με διπολική διαταραχή για την αναπαράσταση ενός άνδρα και μιας γυναίκας, καθώς μέσα από αυτές φαίνεται ο τρόπος που αντιλαμβάνονται και αναπαριστούν στο μυαλό τους το σχήμα του σώματος τόσο για το δικό τους φύλο όσο και για το αντίθετο φύλο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του αλλοιωμένου τρόπου αντίληψης του σώματος από ασθενείς με διπολική διαταραχή αποτελεί η ανάλυση μιας περίπτωσης ενός άνδρα με διπολική διαταραχή και η παράθεση εικόνων που ζωγράφισε για την αναπαράσταση ενός άνδρα και μιας γυναίκας (Moschini, 2005). Σύμφωνα με τη συγγραφέα, κάποια μέρη του σώματος είναι δυσανάλογα σε μέγεθος σε σχέση με τα υπόλοιπα μέρη του σώματος (κεφάλι, δάχτυλα χεριών και ποδιών), ενώ δεν υπάρχει καθόλου λαιμός. Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά του προσώπου των δύο ατόμων δεν φανερώνουν και το φύλο τους (Εικόνα 1).

Εικόνα 1. Διπολικός ασθενής με ψυχωτικά χαρακτηριστικά (Moschini, 2005, σελ.141)

Η Moschini, (2005), αναφέρεται σε μία ακόμη περίπτωση ενός άνδρα με διπολική διαταραχή και παραθέτει τις ζωγραφιές που έκανε για έναν άνδρα και μια γυναίκα. Η συγγραφέας αναφέρει ότι από τις ζωγραφιές αυτές φαίνεται η ναρκισσιστική δομή της προσωπικότητας του ασθενούς, με κύρια χαρακτηριστικά το άγχος και το έντονο ενδιαφέρον του προς το αντίθετο φύλο και την σεξουαλική ικανοποίησή του (Εικόνα 2).

Εικόνα 2. Διπολικός ασθενής χωρίς ψυχωτικά χαρακτηριστικά (Moschini, 2005, σελ.144)

Βιβλιογραφία

Kahn, D.A., Keck, P.E., Perlis, R.H, Otto, M.W., & Ross, R. (2004).  Treatment of Bipolar Disorder: A Guide for Patients and Families. A Postgraduate Medicine Special Report, 109-116. 

Moschini, L.B. (2005). Drawing the Line: Art therapy With The Difficult Client. New Jersey: John Wiley & Sons.

Taylor, E.H. (2006). Άτλας Διπολικών Διαταραχών. Αθήνα: Εκδόσεις Βαγιονάκη.