Το ψέμα, η κλοπή και η φυγή... ως συμπεριφορές των εφήβων. Πόσο πρέπει να μας ανησυχήσουν και πως αντιδρούμε;
Το
ψέμα
Στην εφηβεία συναντάμε όλους τους τύπους ψέματος που τα παιδιά έλεγαν στην παιδική ηλικία. Πολύ συχνά το ψέμα μπορεί να είναι για τον έφηβο ένα μέσο να διαφυλάξει τον εσωτερικό του κόσμο. Επίσης, μπορεί να είναι ένας τρόπος για να κρατά μακριά τους γονείς από δραστηριότητες ή σχέσεις που ο ίδιος κρίνει προσωπικές. Ακόμη, το χρησιμοποιεί για να αποφύγει συνέπειες ή παρατηρήσεις όταν γνωρίζει ότι έχει κάνει κάτι με το οποίο οι γονείς δε συμφωνούν. Τα προβλήματα επέρχονται όταν ο έφηβος καταφεύγει συστηματικά στο ψέμα και πλέον δε γνωρίζουμε πότε λέει αλήθεια.
Είναι σημαντικό να συζητήσουμε με τον έφηβο και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά. Είναι καλό να τον αφήσουμε να εκφράσει αυτά που σκέφτεται, ακόμη και αν δεν συμφωνούμε, να αναρωτηθούμε για την επικοινωνία που έχουμε μαζί του, μήπως το παιδί νιώθει ότι δεν το αγαπάμε ή ότι δεν το αποδεχόμαστε; Είναι σημαντικό να του διαβεβαιώσουμε ότι το αγαπάμε, ενώ δεν πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε επιθετικά, ακόμη και αν ο ίδιος είναι επιθετικός. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι πίσω από τη συμπεριφορά που εκδηλώνει ο έφηβος κρύβεται κάτι άλλο.
Η κλοπή
Οι γονείς νιώθουν ταραχή κα αγωνία όταν διαπιστώσουν ότι το παιδί τους έχει εκδηλώσει τη συμπεριφορά της κλοπής μια ή περισσότερες φορές. Αρχικά θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποια είναι τα αίτια που οδήγησαν τον έφηβο στην κλοπή; Τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν έναν έφηβο στην κλοπή είναι πολλά. Η πιο σπάνια περίπτωση είναι να πρόκειται για κλεπτομανία, που είναι μια παθολογική κατάσταση. Όσον αφορά τα αίτια στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να είναι η μεγάλη αυστηρότητα των γονιών που προκαλεί τον έφηβο να επαναστατήσει με κλοπές ή η πολύ χαλαρή επίβλεψη των γονιών και η αδυναμία τους να προσδιορίσουν τις συνέπειες της κάθε πράξης, η υπέρμετρη στέρηση, νιώθουν ότι κλέβουν από ανάγκη να αποκτήσουν κάτι που επιθυμούν, η ‘κακή στιγμή’, όπου το παιδί νιώθει ότι βιώνει πολλές πιέσεις, στεναχώριες, άγχη και κακές συμπτώσεις, με αποτέλεσμα να αντιδρά καταφεύγοντας στην κλοπή. Ακόμη, ο έφηβος μπορεί να νιώθει απομονωμένος, να αναζητά παρέες στις οποίες θα γίνει αποδεκτός και να καταφεύγει σε παραβατικές συμπεριφορές.
Όταν παρατηρούμε τέτοιου είδους συμπεριφορές στον έφηβο είναι καλό να συζητήσουμε με τον παιδί για την πράξη αυτή, να το αφήσουμε να εκφράσει τα συναισθήματά του, να αναζητήσουμε μαζί τα αίτια που το οδήγησαν στην συμπεριφορά αυτή, να δούμε κατά πόσο κατανοεί την βαρύτητα της πράξης του και να του αναφέρουμε τις λογικές συνέπειες για την κλοπή που διέπραξε. Μετά από ένα συμβάν κλοπής δεν πρέπει να υποψιαζόμαστε τον έφηβο όλη την ώρα, ούτε να του δώσουμε την ετικέτα του κλέφτη. Πρέπει να εξηγήσουμε στον έφηβο ότι τα αγαθά είναι σημαντικό να τα αποκτάμε με τον κόπο μας και τα κερδίζουμε δικαιωματικά, ενώ αυτό μας προσφέρει και ικανοποίηση. Έτσι μπορούμε να απολαμβάνουμε το σεβασμό και την εκτίμηση των άλλων, ενώ η συμπεριφορά της κλοπής προκαλεί το θαυμασμό μόνο σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων, στους παραβάτες, όμως το τίμημα είναι μεγάλο γιατί αυτή η συμπεριφορά μας αποξενώνει από το σύνολο. Όταν κρίνεται αναγκαίο προσπαθούμε να απομακρύνουμε το παιδί από τις παρέες με αρνητική επιρροή. Είναι σημαντικό να επιβλέπουμε το παιδί με διακριτικότητα όσο περισσότερο μπορούμε.
Η φυγή
Κάποιοι έφηβοι εγκαταλείπουν την οικογενειακή κατοικία συνήθως ύστερα από κάποια σύγκρουση χωρίς προειδοποίηση και εξαφανίζονται για κάποιες ώρες ή και μέρες χωρίς να δώσουν νέα τους. αυτό το φαινόμενο αφορά άτομα από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Συνήθως, ο έφηβος δεν προετοιμάζει τη φυγή του από το σπίτι και είναι ή νιώθει μοναχικός. Ο έφηβος όταν επιλέγει τη φυγή βιώνει μια διπλή επιθυμία: από τη μια μεριά να ανακαλύψει τον κόσμο αναχωρώντας για περιπέτειες, και από την άλλη να ξεφύγει από κάποια προβλήματα, όπως τις συγκρούσεις με τους γονείς του, τις δυσκολίες, το σχολείο, τους γονείς. Τα παιδιά που φεύγουν είναι ευαίσθητα, ανώριμα και ανασφαλή.
Η φυγή αποτελεί μια μορφή συναγερμού και ένα μέσο να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός του, χωρίς ωστόσο να σημαίνει ότι και ο ίδιος ο έφηβος δεν υποφέρει. Η επιθετική και προκλητική διάσταση της φυγής συνδέεται πραγματικά με μια έντονη εσωτερική σύγκρουση και αγωνία που του είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει και να επιλύσει με άλλο τρόπο εκτός της φυγής. Το 80% των εφήβων που φεύγουν από το σπίτι επιστρέφουν μέσα σε 48 ώρες. Όταν ο έφηβος γυρίσει στο σπίτι υποδεχτείτε τον ευγενικά χωρίς δραματικές σκηνές, αλλά και χωρίς να αγνοήσετε την πράξη του. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι τον οδήγησε σε αυτή την πράξη και συζητήστε μαζί του (μπορεί να ένιωσε πίεση οικογενειακή, ενοχές ύστερα από άσχημους βαθμούς, κ.α.). Είναι σημαντικό αυτή η συζήτηση να κυλήσει ήρεμα και ζεστά, με την παρουσία και των δύο γονιών. Βεβαιώστε τον ότι μπορεί πάντα να σας εμπιστεύεται. Αποφεύγεται να τον κάνετε να νιώθει ενοχές. Εξηγήστε του ότι ανησυχήσατε και ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να δείξει τη δυσαρέσκειά του πέρα από τη φυγή.
Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος
Στην εφηβεία συναντάμε όλους τους τύπους ψέματος που τα παιδιά έλεγαν στην παιδική ηλικία. Πολύ συχνά το ψέμα μπορεί να είναι για τον έφηβο ένα μέσο να διαφυλάξει τον εσωτερικό του κόσμο. Επίσης, μπορεί να είναι ένας τρόπος για να κρατά μακριά τους γονείς από δραστηριότητες ή σχέσεις που ο ίδιος κρίνει προσωπικές. Ακόμη, το χρησιμοποιεί για να αποφύγει συνέπειες ή παρατηρήσεις όταν γνωρίζει ότι έχει κάνει κάτι με το οποίο οι γονείς δε συμφωνούν. Τα προβλήματα επέρχονται όταν ο έφηβος καταφεύγει συστηματικά στο ψέμα και πλέον δε γνωρίζουμε πότε λέει αλήθεια.
Είναι σημαντικό να συζητήσουμε με τον έφηβο και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί υιοθετεί αυτή τη συμπεριφορά. Είναι καλό να τον αφήσουμε να εκφράσει αυτά που σκέφτεται, ακόμη και αν δεν συμφωνούμε, να αναρωτηθούμε για την επικοινωνία που έχουμε μαζί του, μήπως το παιδί νιώθει ότι δεν το αγαπάμε ή ότι δεν το αποδεχόμαστε; Είναι σημαντικό να του διαβεβαιώσουμε ότι το αγαπάμε, ενώ δεν πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε επιθετικά, ακόμη και αν ο ίδιος είναι επιθετικός. Πρέπει να σκεφτόμαστε ότι πίσω από τη συμπεριφορά που εκδηλώνει ο έφηβος κρύβεται κάτι άλλο.
Η κλοπή
Οι γονείς νιώθουν ταραχή κα αγωνία όταν διαπιστώσουν ότι το παιδί τους έχει εκδηλώσει τη συμπεριφορά της κλοπής μια ή περισσότερες φορές. Αρχικά θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποια είναι τα αίτια που οδήγησαν τον έφηβο στην κλοπή; Τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν έναν έφηβο στην κλοπή είναι πολλά. Η πιο σπάνια περίπτωση είναι να πρόκειται για κλεπτομανία, που είναι μια παθολογική κατάσταση. Όσον αφορά τα αίτια στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να είναι η μεγάλη αυστηρότητα των γονιών που προκαλεί τον έφηβο να επαναστατήσει με κλοπές ή η πολύ χαλαρή επίβλεψη των γονιών και η αδυναμία τους να προσδιορίσουν τις συνέπειες της κάθε πράξης, η υπέρμετρη στέρηση, νιώθουν ότι κλέβουν από ανάγκη να αποκτήσουν κάτι που επιθυμούν, η ‘κακή στιγμή’, όπου το παιδί νιώθει ότι βιώνει πολλές πιέσεις, στεναχώριες, άγχη και κακές συμπτώσεις, με αποτέλεσμα να αντιδρά καταφεύγοντας στην κλοπή. Ακόμη, ο έφηβος μπορεί να νιώθει απομονωμένος, να αναζητά παρέες στις οποίες θα γίνει αποδεκτός και να καταφεύγει σε παραβατικές συμπεριφορές.
Όταν παρατηρούμε τέτοιου είδους συμπεριφορές στον έφηβο είναι καλό να συζητήσουμε με τον παιδί για την πράξη αυτή, να το αφήσουμε να εκφράσει τα συναισθήματά του, να αναζητήσουμε μαζί τα αίτια που το οδήγησαν στην συμπεριφορά αυτή, να δούμε κατά πόσο κατανοεί την βαρύτητα της πράξης του και να του αναφέρουμε τις λογικές συνέπειες για την κλοπή που διέπραξε. Μετά από ένα συμβάν κλοπής δεν πρέπει να υποψιαζόμαστε τον έφηβο όλη την ώρα, ούτε να του δώσουμε την ετικέτα του κλέφτη. Πρέπει να εξηγήσουμε στον έφηβο ότι τα αγαθά είναι σημαντικό να τα αποκτάμε με τον κόπο μας και τα κερδίζουμε δικαιωματικά, ενώ αυτό μας προσφέρει και ικανοποίηση. Έτσι μπορούμε να απολαμβάνουμε το σεβασμό και την εκτίμηση των άλλων, ενώ η συμπεριφορά της κλοπής προκαλεί το θαυμασμό μόνο σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων, στους παραβάτες, όμως το τίμημα είναι μεγάλο γιατί αυτή η συμπεριφορά μας αποξενώνει από το σύνολο. Όταν κρίνεται αναγκαίο προσπαθούμε να απομακρύνουμε το παιδί από τις παρέες με αρνητική επιρροή. Είναι σημαντικό να επιβλέπουμε το παιδί με διακριτικότητα όσο περισσότερο μπορούμε.
Η φυγή
Κάποιοι έφηβοι εγκαταλείπουν την οικογενειακή κατοικία συνήθως ύστερα από κάποια σύγκρουση χωρίς προειδοποίηση και εξαφανίζονται για κάποιες ώρες ή και μέρες χωρίς να δώσουν νέα τους. αυτό το φαινόμενο αφορά άτομα από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Συνήθως, ο έφηβος δεν προετοιμάζει τη φυγή του από το σπίτι και είναι ή νιώθει μοναχικός. Ο έφηβος όταν επιλέγει τη φυγή βιώνει μια διπλή επιθυμία: από τη μια μεριά να ανακαλύψει τον κόσμο αναχωρώντας για περιπέτειες, και από την άλλη να ξεφύγει από κάποια προβλήματα, όπως τις συγκρούσεις με τους γονείς του, τις δυσκολίες, το σχολείο, τους γονείς. Τα παιδιά που φεύγουν είναι ευαίσθητα, ανώριμα και ανασφαλή.
Η φυγή αποτελεί μια μορφή συναγερμού και ένα μέσο να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον του περιβάλλοντός του, χωρίς ωστόσο να σημαίνει ότι και ο ίδιος ο έφηβος δεν υποφέρει. Η επιθετική και προκλητική διάσταση της φυγής συνδέεται πραγματικά με μια έντονη εσωτερική σύγκρουση και αγωνία που του είναι δύσκολο να αντιμετωπίσει και να επιλύσει με άλλο τρόπο εκτός της φυγής. Το 80% των εφήβων που φεύγουν από το σπίτι επιστρέφουν μέσα σε 48 ώρες. Όταν ο έφηβος γυρίσει στο σπίτι υποδεχτείτε τον ευγενικά χωρίς δραματικές σκηνές, αλλά και χωρίς να αγνοήσετε την πράξη του. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι τον οδήγησε σε αυτή την πράξη και συζητήστε μαζί του (μπορεί να ένιωσε πίεση οικογενειακή, ενοχές ύστερα από άσχημους βαθμούς, κ.α.). Είναι σημαντικό αυτή η συζήτηση να κυλήσει ήρεμα και ζεστά, με την παρουσία και των δύο γονιών. Βεβαιώστε τον ότι μπορεί πάντα να σας εμπιστεύεται. Αποφεύγεται να τον κάνετε να νιώθει ενοχές. Εξηγήστε του ότι ανησυχήσατε και ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να δείξει τη δυσαρέσκειά του πέρα από τη φυγή.
Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου