Επιλεκτική αλαλία και διαταραχή κοινωνικού άγχους

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην επιλεκτική αλαλία και τη διαταραχή κοινωνικού άγχους; Τι ιστορικό διαταραχών έχουν οι γονείς παιδιών με επιλεκτική αλαλία; 

Η επιλεκτική αλαλία είναι μια αγχώδης διαταραχή, στην οποία το άτομο αποτυγχάνει να μιλήσει σε συγκεκριμένες καταστάσεις, ενώ έχει την ικανότητα να μιλάει σε άλλες καταστάσεις. Ορισμένοι κατηγοριοποιούν την επιλεκτική αλαλία ως μια διαταραχή κοινωνικού άγχους (Poole et al., 2021).

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ατόμων με επιλεκτική αλαλία:

• Υπερβολική συστολή/ ντροπή
• Άγχος και κοινωνική φοβία
• Φόβος για κοινωνική αμηχανία
• Κοινωνική απομόνωση και απόσυρση
• Ψυχαναγκαστικά χαρακτηριστικά
• Αρνητισμός
• Νευρικά ξεσπάσματα
• Αλλαγή ομιλίας ή φωνής

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από τους Chavira et al. (2007), το ένα τρίτο των γονέων με παιδιά με επιλεκτική αλαλία εμφάνιζαν γενικευμένη κοινωνική φοβία. Επίσης, το 17.5% των γονέων με παιδιά με επιλεκτική αλαλία είχαν αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας. Ακόμη, οι γονείς των παιδιών με ΕΑ εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα νευρωτισμού και χαμηλότερα επίπεδα ανοίγματος στην εμπειρία. 

Οι γονείς συχνά αναφέρουν στο οικογενειακό ιστορικό ορισμένα συμπτώματα, όπως έντονη συστολή (ντροπαλοσύνη), μειωμένη ομιλία σε κοινωνικές καταστάσεις, αποφυγή και άγχος (Jackson et al., 2005). Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει διαφοροδιάγνωση από το κοινωνικό άγχος, με το οποίο έχει πολλές ομοιότητες, αλλά δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Η επιλεκτική αλαλία χαρακτηρίζεται από υψηλότερα επίπεδα κοινωνικού άγχους σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια, όπως το σχολείο και διαφοροποιείται από τη διαταραχή κοινωνικού άγχους στις μετρήσεις της συμπεριφοράς που συνδέονται με το κοινωνικό άγχος (Poole et al., 2021).

Πρόκειται για μια διαταραχή που απαιτεί πολυδιάστατες προσεγγίσεις για την αντιμετώπισή της. Η διαταραχή αυτή προσεγγίζεται μέσα από συμπεριφοριστικά, γνωστικά και ψυχοδυναμικά συστήματα. Οι ψυχοδυναμικές προσεγγίσεις είναι πιο μακροχρόνιες, απαιτώντας συχνά κάποια χρόνια θεραπείας. Οι οικογενειακές προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν την επιλεκτική αλαλία ως πρόβλημα στις οικογενειακές σχέσεις, καχυποψία προς τον έξω κόσμο, φόβο προς τους ξένους και συζυγική δυσαρμονία. Η οικογενειακή θεραπεία εξετάζει τα πρότυπα αλληλεπίδρασης μέσα στην οικογένεια που μπορεί να προκαλέσουν τέτοιου είδους προβλήματα. Επίσης, οι τεχνικές του συμπεριφορισμού φαίνεται πως είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία της επιλεκτικής αλαλίας (Jackson et al., 2005).

Οι πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις για την επιλεκτική αλαλία θα πρέπει να εστιάζουν στον θεραπευόμενο, ξεκινώντας με μια εις βάθος ανάλυση του παιδιού και του περιβάλλοντός του. Με βάση τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν από τις παρατηρήσεις της συμπεριφοράς και της οικογένειας, η παρέμβαση εστιάζει στην αλλαγή  περιβαλλοντικών και διαπροσωπικών παραγόντων που συμβάλλουν στη διαταραχή. Πρόκειται για μια  διαταραχή- πρόκληση, που απαιτεί διεπιστημονική και πολυπαραγοντική προσέγγιση, εμπλέκοντας στην παρέμβαση το οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον (Jackson et al., 2005).

 

Πηγές:

Chavira, D.A. et al. (2007). Selective mutism and social anxiety disorder: All in the family? Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 46 (1), 1464-1472.

Jackson, M., Allen, R., Boothe, A., Nava, M. & Coates, C. (2005). Innovative Analysis and Interventions in the Treatment of Selective Mutism. Clinical Case studies, 4 (1), 81-111.

Poole, K.L., et al. (2021). Distinguishing selective mutism and social anxiety in children: A multi-method study. European Child & Adolescence Psychiatry, 30(7), 1059-1069.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.