Διαβάζοντας... "Τα μικρά αφεντικά. Όταν οι γονείς 'τα δίνουν όλα'... για τα παιδιά τους"

«Υπάρχουν παιδιά που εξουσιάζουν όλη την οικογένεια»

 «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την κυριαρχία των παιδιών. Κατά πρώτον, οι γονείς έχουν συχνά ενοχές, χωρίς να το συνειδητοποιούν. Αυτό έχει να κάνει με τις προσδοκίες που έχει κανείς σήμερα από τα παιδιά. Πολλοί γονείς αποκτούν παιδιά γιατί πιστεύουν ότι έτσι και η ζωή τους θα αποκτήσει νόημα. Το παιδί αποτελεί, δηλαδή, έναυσμα ευτυχίας και προσφέρει τη δυνατότητα να ικανοποιηθούν προσωπικές ανάγκες. 

 

Αλλά οι συνθήκες ζωής στην οικογένεια και οι περιβαλλοντικές συνθήκες, γενικότερα, που προσφέρουμε σήμερα στα παιδιά μας δεν είναι πάντα πολύ φιλικά προσκείμενες σ’ αυτά: Διαζύγιο, επαγγελματική απασχόληση και των δύο γονιών, μονογονεϊκές οικογένειες, θετοί γονείς, φτώχεια, στενότητα χώρου κατοικίας και επιβαρυμένες περιβαλλοντικές συνθήκες.

Οι γονείς προσπαθούν να εξισορροπήσουν αυτά τα μειονεκτήματα με το να αφήνουν τα παιδιά τους να κυριαρχούν. Ένας σημαντικός λόγος είναι ακόμα το γεγονός ότι έχει αυξηθεί σημαντικά και το φαινόμενο του ατομικισμού. Δίνουμε, δηλαδή, μεγαλύτερη σπουδαιότητα στο υποκείμενό μας και πολύ λιγότερη στο να είμαστε πολίτες της κοινωνίας μας. Όπως έχουν αυξηθεί, επίσης, και τα μοναχοπαίδια.

Ζούμε σε έναν κόσμο που μας ξεγελάει με την υπόσχεση ότι όλα είναι εφικτά. ‘Κάνουμε’ ένα παιδί, ‘παίρνουμε’ αυτό που θέλουμε και που χρειαζόμαστε. Η ζωή έχει γίνει όπως ένα κατάστημα με αυτοεξυπηρέτηση.

Ίσως οι γονείς πιστεύουν ότι διαπράττουν αδικία όταν κυριαρχούν δύο σε ένα παιδί. Από την άλλη μεριά είναι σκληρή δοκιμασία για τους γονείς να τα βγάλουν πέρα με περισσότερα από δύο παιδιά» (Veronika Windsor-Oettel, 2001, σελ.209-210).

 

Σύμφωνα με την Schneider, «Τα παιδιά είναι, πράγματι, μία από τις μεγάλες περιπέτειες στον ελεγχόμενο κόσμο της γνώσης, όπου όλα έχουν γίνει υπολογίσιμα. Είναι κάτι πιο μυστηριώδες από κάθε κατάδυση βυθού, πιο απροσδόκητο από κάθε έκπληξη… Τα παιδιά έρχονται χωρίς οδηγίες χρήσεως και χωρίς εγγύηση. Δεν γίνεται να τα σχεδιάσεις ούτε να τα ελέγξεις προτού τα αποκτήσεις. Δεν μπορείς ούτε να τα επιστρέψεις ούτε να υποβάλεις παράπονα. Κανένας δεν είναι σε θέση να προβλέψει την έκβαση.

Τα παιδιά είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ζωής μας. Μας κάνουν ευτυχισμένους, μας νευριάζουν, μας λυπούν, είναι μικροί αφέντες. Βλέπουν τους γονείς τους σαν προσωπική τους ιδιοκτησία, και πιστεύουν ότι, αφού θέλαμε να τα αποκτήσουμε, θα πρέπει να προσανατολίζουμε τη ζωή μας αποκλειστικά στις ανάγκες τους. Δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους πάνω μας, δοκιμάζουν τα όρια της υπομονής μας –γενικά, μας βάζουν σε κατάσταση εξέτασης. Αλλά τα παιδιά μας φέρνουν ζωή, μαζί με όλα τα σκαμπανεβάσματα που μπορεί να υπάρξουν, με απαιτήσεις και καθήκοντα. Κανένα άλλο άτομο δεν έχει το θάρρος να βγάλει τα νεύρα του πάνω μας ή και να μας εξαναγκάσει να κάνουμε πράγματα που, ουσιαστικά, δεν θέλουμε να κάνουμε. Τα παιδιά μας τρομοκρατούν και μας τυραννούν, μας πιέζουν και μας φτάνουν στα όρια της απελπισίας. Και δεν φαίνεται να μας λυπούνται.

Όμως υπάρχει και η άλλη πλευρά. Η αγάπη για ένα παιδί είναι κάτι το μοναδικό που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά να τα παρακολουθείς καθώς ανακαλύπτουν τον κόσμο. Δεν υπάρχει πιο ειλικρινές αίσθημα υπερηφάνειας από εκείνο που νιώθεις όταν βλέπεις ότι κατάφεραν κάτι. Δεν υπάρχει πιο μόνιμη μαγεία από το να τα παρατηρείς πως αναπτύσσονται και εξελίσσονται» (σελ. 257-258).

 

Στο βιβλίο: Regine Schneider, Τα μικρά αφεντικά. Όταν οι γονείς ‘τα δίνουν όλα…’ για τα παιδιά τους. Αθήνα: Θυμάρι.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.