Η ταινία “Requiem for a dream” είναι μεταφορά στη μεγάλη οθόνη του βιβλίου του Hubert Selby Jr., το οποίο ήταν νουβέλα, είχε τον ίδιο τίτλο και πρωτοεκδόθηκε το 1978. Οπότε ο Darren Aronofsky, ο οποίος είναι ο σκηνοθέτης της ταινίας δεν μετέβαλε ιδιαίτερα το σενάριο. Η εν λόγω ταινία μας παρουσιάζει τέσσερις ιστορίες σχετικά με τον εθισμό σε ουσίες. Οι ιστορίες αυτές δεν προβάλλονται σαν τέσσερα διαφορετικά μέρη της ταινίας, αλλά εμπλέκονται μεταξύ τους και οι ήρωες αλληλεπιδρούν διαμορφώνοντας σχέσεις που μεταβάλλονται. Οι τέσσερις αυτές ιστορίες, ενώ θα μπορούσαν να παρουσιαστούν και ως αυτόνομες ή ανεξάρτητες, όλες μαζί συνθέτουν μια κεντρική ιστορία, που δημιουργεί μια πολύ ενδιαφέρουσα πλοκή. Το κεντρικό μήνυμα που επιχειρείται να αναδειχθεί είναι το πώς η χρήση ουσιών οδηγεί σιγά- σιγά στη διαστρέβλωση της αντίληψης της πραγματικότητας και το πώς το να ζεις μέσα σε ψευδαισθήσεις μπορεί να σε καταστρέψει.
Η πλοκή ίσως να φαντάζει κοινότυπη, όμως, δεν είναι, καθώς παρουσιάζει διαφορετικούς τρόπους που κάποιο άτομο μπορεί να μπλέξει με τη μάστιγα των ναρκωτικών και μάλιστα τόσο ύπουλα που να μην καταλάβει ότι είναι πολύ αργά για να ξεφύγει. Το “Requiem for a dream” αποτελεί λοιπόν, ένα ψυχολογικό δράμα που προκάλεσε τριγμούς στις δυτικές κοινωνίες, ειδικά στην Αμερική όπου η διέξοδος για το αμερικάνικο όνειρο, δηλαδή τον εύκολο πλουτισμό και την επιτυχία, περνά μέσα από το ντελιριακό φάσμα των ουσιών. Φυσικά η μάστιγα των ναρκωτικών δεν είναι ζήτημα απόλυτα ταξικό, καθώς δεν κάνει διακρίσεις φύλου, φυλής ή κοινωνικής τάξης. Απλά στο συγκεκριμένο σενάριο η οικονομική δυσπραγία των πρωταγωνιστών επιδεινώνει την κατάστασή τους και επιφέρει γρηγορότερα την κατάρρευσή τους. Το πρίσμα μέσα από το οποίο οι ήρωες βλέπουν τη ζωή είναι μέσα από παραμορφωτικούς φακούς ψευδαισθήσεων, παραληρημάτων και κατάθλιψης, όπου η νηφαλιότητα διαρκεί λίγο μέσα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο που χαρακτηρίζει τον εθισμό σε ουσίες και ναρκωτικά.
Η Sara είναι μια γυναίκα μέσης ηλικίας, που ζει σε ένα διαμέρισμα που μοιάζει παλιό και κάπως φτωχικό, όπου η κύρια ενασχόλησή της είναι η παρακολούθηση τηλεόρασης. Ο γιος της ο Harry συνηθίζει να κλέβει την τηλεόραση της μητέρας του, όπου την πουλάει σε έναν παλαιοπώλη της γειτονιάς και κάθε φορά η μητέρα του πηγαίνει και την αγοράζει. Ο Harry έχει έναν κολλητό φίλο, τον Tyronne, με τον οποίο συνεργάζεται και μαζί πουλούν κοκαΐνη, αλλά κάνουν και χρήση. Επίσης, ο Harry έχει μια κοπέλα, την Marion, η οποία είναι κι αυτή χρήστης κοκαΐνης. Το σενάριο δεν μας δίνει πληροφορίες για το πώς ξεκίνησαν τη χρήση τους οι τρεις νέοι, αλλά μας δίνει αρκετά λεπτομερώς το πώς ξεκίνησε τη χρήση ουσιών η Sara. Μια πρόσκληση για να λάβει μέρος σε ένα από τα αγαπημένα της τηλεοπτικά show την ωθεί στο να ξεκινήσει εξαντλητική δίαιτα ώστε να καταφέρει να χωρέσει στο αγαπημένο της κόκκινο φόρεμα που φορούσε πριν πολλά χρόνια. Έτσι, καταφεύγει σε έναν γιατρό, ο οποίος της χορηγεί αμφεταμίνες για να χάσει γρήγορα βάρος.
Οι αμφεταμίνες συνταγογραφήθηκαν πριν 70 χρόνια για την απώλεια βάρους (Abel & O’ Brien, 2015). Αυτός ο πειθαναγκασμός την οδηγεί στην ανορεξία αλλά επίσης στο να περάσει από την εξάρτηση στην κατάχρηση και τελικά στον εθισμό. Όπως είδαμε η Sara έπαιρνε συνδυασμό χαπιών, όπου εκτός από τις αμφεταμίνες θα πρέπει να έπαιρνε και βενζοδιαζεπίνες για να κοιμάται το βράδυ. Προφανώς, επειδή η Sara από κάποια στιγμή και έπειτα άρχισε να βλέπει οράματα είναι πιθανό να έπαιρνε επίσης παραισθησιογόνα. Η Sara επαναλάμβανε ότι ήταν μόνη και μάλλον είχε κατάθλιψη, καθώς η διαταραχή υπερφαγίας συνδέεται με την κατάθλιψη και επίσης η βουλιμία συνδέεται με τον εθισμό σε ουσίες (Abel & O’ Brien, 2015).
Όσον αφορά στους δύο νεαρούς και στην κοπέλα διαπιστώνουμε ότι οι δύο άντρες είχαν τραύμα που προέκυπτε από τη σχέση με τη μητέρα τους, καθώς ο ένας ένιωθε νοσταλγία και ο άλλος τύψεις που της έκλεβε την αγαπημένη της τηλεόραση. Η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος προκαλεί άγχος και είναι ένας κοινωνικός παράγοντας που συνδέεται με τη φτωχή οικονομική κατάσταση του ατόμου. Το τραύμα σχετίζεται με τον εθισμό, καθώς τα δύο τρίτα των ανθρώπων που αναζητούν θεραπεία για τον εθισμό ανέφεραν ένα ή περισσότερα τραυματικά γεγονότα ζωής (Abel & O’ Brien, 2015; Back et al., 2008; Clark, Masson, Delucchi, Hall, & Sees, 2001). Προφανώς, τα άτομα με εθισμό σε ουσίες, αφού δεν μπορούν να έχουν σταθερή σχέση με κάποιο σημαντικό άλλο (significant other), τότε ψάχνουν να βρουν αυτή τη σταθερότητα στις ουσίες. Δίνεται έτσι έμφαση στο πόσο επικίνδυνος και πόσο σκληρός είναι ο κόσμος των ναρκωτικών, ένας κόσμος από τον οποίο είναι δύσκολη η διαφυγή.
Βιβλιογραφία
Abel, N.J. & O’ Brien, J.M. (2015). Treating addictions with EMDR therapy and the stages of change. New York: Springer Publishing Company, LLC.
Back, S. E., Brady, K. T., Waldrop, A. E., Yeatts, S. D., McRae, A. L., & Spratt, E. (2008). Early life trauma and sensitivity to current life stressors in individuals with and without cocaine dependence. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 34 (4), 389–396.
Clark, H. W., Masson, C. L., Delucchi, K. L., Hall, S. M., & Sees, K. L. (2001). Violent traumatic events and drug abuse severity. Journal of Substance Abuse Treatment, 20 (2), 121–127.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου