Πρώτη μέρα στο σχολείο… αντιμετώπιση του άγχους

Μια μέρα γεμάτη αναμονή και χαρά ή μια μέρα γεμάτη άγχος και φόβο;

Σε ένα μεγάλο μέρος μαθητών αλλά και των γονιών τους, η επιστροφή στο σχολείο ή η έναρξη του σχολείου προκαλεί αγωνία και άγχος, τα οποία γίνονται πιο έντονα όταν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές: καινούργιοι δάσκαλοι, καινούργιο σχολείο, καινούργιοι συμμαθητές… Η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος δημιουργεί έντονα συναισθήματα άγχους και αγωνίας, που μπορεί να προκαλέσουν στο παιδί μια αρνητική διάθεση προς το σχολείο, αγγίζοντας τα όρια της σχολικής άρνησης. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών, η άρνηση για το σχολείο μπορεί να είναι μια πιο συχνή κατάσταση, η οποία δεν θα πρέπει να εδραιωθεί. Είναι σημαντικό το παιδί να συνεχίζει να πηγαίνει στο σχολείο, καθώς η απουσία από το σχολείο ενισχύει το αίσθημα άγχους που νιώθει και μεγεθύνει στο μυαλό του τις στρεσογόνες καταστάσεις που βιώνει. 

Για να προσπαθήσουμε να μειώσουμε το άγχος του παιδιού είναι σημαντικό:

• Να εκθέτουμε το παιδί σταδιακά στο σχολείο.
• Να μιλάμε με το παιδί για τα συναισθήματα και τους φόβους που έχει- να το ακούμε και να του εξηγούμε με επιχειρήματα όσα λέμε.
• Να δίνουμε έμφαση στις θετικές πλευρές του σχολείου, χωρίς να παραγνωρίζουμε τα αρνητικά που αναφέρει το παιδί.   
• Να ενθαρρύνουμε το παιδί να έχει χόμπι και ενδιαφέροντα, ώστε να αναπτύξει την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση αλλά και να έχει μια ευχάριστη διέξοδο, που θα λειτουργεί και ως τρόπος εκτόνωσης ή και κοινωνικοποίησης.
• Να συζητήσουμε το θέμα με το δάσκαλο του παιδιού από την αρχή της χρονιάς.
• Να δώσουμε χρόνο στο παιδί να προσαρμοστεί στο σχολικό περιβάλλον.
• Να αυξήσουμε την αίσθηση ασφάλειας του παιδιού στο σχολείο, ώστε να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει κάτι που θα πρέπει να του προκαλεί φόβο.

Στόχος δεν είναι να υποτιμήσουμε ή να παραβλέψουμε τους φόβους του παιδιού. Στόχος είναι να αναζητήσουμε τα αίτια, να ακούσουμε το παιδί και να το συζητήσουμε μαζί του…

Τα συναισθήματα άγχους σε ένα μέρος των μαθητών κατά την επιστροφή τους στο σχολείο είναι συνηθισμένα και αναμενόμενα. Πρόκειται για στρεσογόνες καταστάσεις που οφείλονται στην αλλαγή και στα έντονα συναισθήματα ανασφάλειας που αυτή προκαλεί. Τα παιδιά που δυσκολεύονται να λεκτικοποιήσουν τα συναισθήματά τους ή φοβούνται να το κάνουν μπορεί απλά να αναζητήσουν τρόπους αποφυγής του σχολείου, είτε λέγοντας ψέματα (πόνοι στο σώμα) είτε με έντονες αρνητικές συμπεριφορές (κλάμα, επιθετικότητα και θυμός, φωνές). 

Το άγχος αυτό είναι πιο συνηθισμένο στα αγχώδη παιδιά που ανησυχούν για διάφορα θέματα που αφορούν ή δεν αφορούν το σχολείο. Οι πιο κοινές ανησυχίες σχετικά με το σχολείο είναι:

• Ποιος θα είναι ο νέος μου δάσκαλος; Θα είναι καλός; Θα με συμπαθεί;
• Θα βρω φίλους μέσα στην τάξη; Θα με αποδεχτούν; Θα κάνουν παρέα μαζί μου;
• Θα τα καταφέρω στα μαθήματα; Θα είναι δύσκολα; Θα πρέπει συνέχεια να διαβάζω;
• Θα θυμάμαι αυτά που ήδη έχω μάθει; Θα μπορώ να απαντώ;
• Αν συμβεί κάτι κακό στην μαμά ή στον μπαμπά όταν εγώ είμαι στο σχολείο; Πώς θα περνάω τόσες ώρες μακριά τους;

Θα πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί ότι όταν μένει στο σπίτι επειδή θέλει να αποφύγει το σχολείο, χάνει όλα αυτά που γίνονται στο σχολείο και κυρίως χάνει την ευκαιρία να αναπτύξει τις ικανότητές του, να πετύχει, να κατακτήσει τις βασικές μαθησιακές δεξιότητες και να αναπτύξει φιλίες.

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.