Το αίσθημα του ανικανοποίητου

«Ποτέ δεν είμαι απόλυτα ικανοποιημένος»…

«Πρέπει να είμαι ο καλύτερος σε ότι κάνω και προσπαθώ όλα να βρίσκονται σε απόλυτη τάξη στη ζωή μου. Αγωνίζομαι για να το καταφέρω, όμως τίποτα από όσα κάνω δεν είναι αρκετά καλό. Πάντα σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να τα πάω καλύτερα και να φτάσω στο επιθυμητό αποτέλεσμα ώστε να καταφέρω να αντλήσω ικανοποίηση από αυτά που κάνω. Διαρκώς, νιώθω ότι έχω να κάνω τόσα πολλά πράγματα που δεν μου μένει χρόνος να χαλαρώσω. Οι προσωπικές μου σχέσεις δεν είναι ικανοποιητικές επειδή πιέζω πολύ τον εαυτό μου και πολλές φορές καταλήγω να γίνομαι πολύ πιεστικός με τους άλλους, γεγονός που οδηγεί σε συγκρούσεις και εντάσεις. Κάνω έντονη κριτική στους άλλους, αλλά και στον εαυτό μου, όταν κάνω λάθη. Έτσι, συχνά είμαι ανταγωνιστικός. Ο πλούτος και η κοινωνική θέση είναι σημαντικά στοιχεία για μένα, ενδείξεις για την αξία των άλλων».

Αυτές είναι κάποιες από τις σκέψεις που κάνει ένα άτομο με το αίσθημα του ανικανοποίητου.

Το άτομο βιώνει έντονη πίεση για επιτυχία και πρόοδο, νιώθει απογοήτευση, θυμό, εμμονές και άγχος, αναζητά διαρκώς νέα πράγματα πιστεύοντας ότι κάποια από αυτά θα φέρουν στο άτομο την επιθυμητή ικανοποίηση. Ακόμη, εμφανίζει συναισθηματική φόρτιση και καταναγκαστικές συμπεριφορές, με κύρια στοιχεία την αναζήτηση τέλειας τάξης και ελέγχου. Το άτομο μπορεί να προσανατολίζεται προς την επιτυχία, μπορεί δηλαδή να είναι εργασιομανής ή προς την κοινωνική αναγνώριση (κύρος και πλούτος, ομορφιά, ψεύτικος εαυτός). 

Το άτομο με το αίσθημα του ανικανοποίητου συνήθως έχει μεγαλώσει μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου η εκδήλωση της αγάπης γίνεται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ενώ το ανικανοποίητο που βιώνει το άτομο είναι ένα μέσο αναπλήρωσης συναισθημάτων μειονεκτικότητας, κοινωνικού αποκλεισμού, στέρησης και αποτυχίας. Το άτομο θέτει υψηλά στάνταρ και κάνει επίμονες προσπάθειες ώστε να τα πετύχει. Δεν έχει χρόνο για τον εαυτό του, ενώ ασκεί έντονες πιέσεις στα άτομα του περιβάλλοντός του. Το άτομο καταλήγει να νιώθει σωματική εξάντληση, δεν διασκεδάζει με τίποτα και βιώνει κρίσεις στις σχέσεις του (Young & Klosko, 2010).

«Αν στέρηση είναι να μην έχεις αυτό που επιθυμείς, ανικανοποίητο είναι να έχεις μεν αυτό που επιθυμείς, αλλά να μη σου προσφέρει τη γεύση που περίμενες να σου προσφέρει. Η απόκτησή του να αποδεικνύεται απογοητευτική. O άνθρωπος σήμερα μαραίνεται μέσα στην εποχή του ανικανοποίητου. Κι αν, όταν στερείσαι, μπορείς να ονειρεύεσαι και να προσδοκάς, μέσα στην ανικανοποίητη καθημερινότητα και τις απανωτές απογοητεύσεις -όχι απ’ αυτά που δεν έχεις αλλά απ’ αυτά που έχεις-, δεν ξέρεις πια τι ακριβώς να επιθυμήσεις. Από παντού ακούς χείλη πικρά να συμπεραίνουν πως δεν υπάρχει συναίσθημα, δεν υπάρχει φιλία, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, αξίες, φιλότιμο. Οι άνθρωποι παραπονιούνται πως δεν τους αγαπούν. Είναι εξάρτηση να περιμένεις από τους άλλους να σου χαρίσουν την αγάπη. Η αγάπη όντως είναι η μεγάλη πλήρωση της ύπαρξης, αλλά μόνο όταν πρόκειται για αγάπη που δίνεις. Όσο κι αν αγαπιέσαι, το ανικανοποίητο θα επιμένει ζοφώδες στην καρδιά, αν αυτή η καρδιά δεν μπορεί να αγαπήσει. Γεμίζουμε μονάχα απ’ την αγάπη που εμείς δίνουμε, από την πίστη που ασκούμε, από όσα δικά μας χαρίζουμε. Ακόμη κι η ψυχή διά της απωλείας της κερδίζεται. Είναι μοίρα ή ελεύθερη επιλογή η ικανότητά μας στο συναίσθημα; Πρέπει να είναι ελεύθερη επιλογή, γι’ αυτό και η καρδιά είναι διαρκώς θυμωμένη με τον μίζερο εαυτό μας που τη στενεύει. Κι αν είναι δύσκολο να βρίσκουμε αγάπες, είναι πολύ πιο δύσκολο να αγαπάμε· προϋποθέτει μεταστροφή της εγωιστικά εκπαιδευμένης προσωπικότητάς μας κάτι τέτοιο. Όσο την αρνούμαστε τη μεταμόρφωση, η επιδημία της ανίας και της κατάθλιψης εξαπλώνεται, σαν φάντασμα στοιχειώνει τη ζωή μας. Λέγεται πως: "Μελαγχολία είναι η αξόδευτη αγάπη…"»
                                      Μάρω Βαμβουνάκη... ”Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης”

"Αν μπορείς να παραιτηθείς από την ματαιόδοξη επιθυμία της πρόβλεψης του μέλλοντος, θα βρεις μπροστά στα μάτια σου όλα αυτά που σου μένουν να μάθεις. Θα μπορείς να προσεγγίζεις τους ανθρώπους και τις καταστάσεις χωρίς προκαταλήψεις. Θα μάθεις πως τίποτα δεν εγγυάται το μέλλον μιας ιστορίας από καμία άποψη. Θα έχεις θάρρος να εξερευνάς χωρίς δυσπιστία και να παραδίνεσαι χωρίς όρους στο παρόν της ζωής σου. Θα δεχτείς πως σε κάθε γωνία κρύβονται πάντα εκπλήξεις-----και από τις καλές και από τις άλλες..."
Χόρχε Μπουκάι

Young, J.E., & Klosko, J.S. (2010). Ανακαλύπτοντας ξανά τη ζωή σας. Αθήνα: Πατάκης.