Άγχος για την υγεία ή αλλιώς υποχονδρίαση

Ποιος χαρακτηρίζεται υποχόνδριος και τι συμπτώματα εμφανίζει;

 

Το άγχος για την υγεία είναι μια αγχώδης διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονη ενασχόληση του ατόμου με φόβους ότι πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια, που στηρίζεται σε παρερμηνείες του ατόμου για σωματικά ενοχλήματα. Το άτομο βρίσκεται σε μια διαρκή προσπάθεια ανεύρεσης πληροφοριών σχετικά με μια αρρώστια από την οποία θεωρεί ότι πάσχει. Συχνά αναζητά πληροφορίες για την κατάστασή του από γιατρούς, ενώ αναζητά πρόσθετα τεστ και εξετάσεις, καθώς και στοιχεία από το διαδίκτυο και από ιατρικά κείμενα.

Αφορά το έντονο και επίμονο φόβο για την εμφάνιση μιας σοβαρής αρρώστιας που στηρίζεται στην παρερμηνεία σωματικών ενδείξεων και λειτουργιών. Το άτομο ασχολείται διαρκώς με τις σωματικές του λειτουργίες, παρακολουθεί τις αισθητηριακές του αντιλήψεις και κάθε ένδειξη την μεταφράζει σε κάτι παθολογικό

Πρόκειται για άτομα που εμφανίζουν έντονο άγχος και ανησυχία για την υγεία τους, έχουν μια ψυχαναγκαστική εμμονή με την ιδέα ή τη σκέψη ότι πάσχουν από κάποια σωματική ασθένεια. Οι πιο κοινές αρρώστιες για τις οποίες αγχώνονται ότι μπορεί να έχουν είναι ο καρκίνος ή το AIDS. Ωστόσο, το άτομο που βιώνει άγχος για την υγεία ή φόβο για την εμφάνιση μιας ασθένειας μπορεί να σκεφτεί ότι πάσχει από διάφορες ασθένειες. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από έντονο άγχος και είναι γνωστή και ως υποχονδρίαση.

Τα άτομα με άγχος της υγείας- υποχονδρίαση παρατηρούν οποιοδήποτε σύμπτωμα μπορεί να εμφανίσουν και το θεωρούν ως ένδειξη μιας σοβαρής ασθένειας ή ιατρικής κατάστασης. Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να νιώθει πόνο ή σφίξιμο στο στήθος και να σκέφτεται ότι μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα στην καρδιά και να υποστεί καρδιακή προσβολή. Συχνά, το άτομο παρερμηνεύει τα σωματικά συμπτώματα και τα θεωρεί ενδείξεις εμφάνισης κάποιας αρρώστιας. Συχνά απευθύνεται σε ιατρικούς φορείς για να πραγματοποιήσει εξετάσεις έτσι ώστε να αποκλείσει την πιθανότητα ότι πάσχει από κάποια ασθένεια. Ωστόσο, αυτό μειώνει μόνο παροδικά το άγχος που νιώθει καθώς πολύ σύντομα θα εστιάσει το ενδιαφέρον του σε κάποιο άλλο σωματικό σύμπτωμα. Μία ακόμη τακτική του είναι η συχνή ενημέρωση από βιβλία, επιστημονικά περιοδικά ή και το διαδίκτυο για την ασθένεια από την οποία θεωρεί ότι πάσχει.

Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της διαταραχής είναι η εμφάνιση μιας σοβαρής ασθένειας όταν το άτομο ήταν παιδί, η εμφάνιση μιας ασθένειας σε κοντινό οικογενειακό ή φιλικό μέλος, ή ο θάνατος ενός κοντινού μέλους της οικογένειας ή του φιλικού περιβάλλοντος. Το άτομο ενδέχεται να έχει την πεποίθηση ότι υγιές είναι το άτομο που δεν εμφανίζει κανένα σωματικό σύμπτωμα ή αίσθημα πόνου. Μέσα στην οικογένεια μπορεί να υπάρχουν περισσότερα από ένα άτομα με άγχος για την υγεία.

Το άτομο με άγχος υγείας μπορεί να έχει μια προσωπικότητα επιρρεπή γενικά στο άγχος, ενώ μπορεί να εμφανίζει δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων και συγκρούσεων. Επίσης, όταν αντιμετωπίζει προβλήματα στη ζωή του μπορεί να κάνει έντονες καταστροφολογικές σκέψεις. Ακόμη, μπορεί να συνυπάρχει με άλλες ψυχιατρικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη ή διαταραχή άγχους. Το υποχόνδριο άτομο έχει σημαντικές αρνητικές επιδράσεις στην ευημερία, την κοινωνική και εργασιακή λειτουργικότητα και στη φροντίδα της υγείας.

Για την αντιμετώπιση ασθενών με άγχος υγείας μπορούν να εφαρμοστούν διάφορες προσεγγίσεις. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι γνωσιακές- συμπεριφοριστικές προσεγγίσεις θεωρείται ότι έχουν θετικά αποτελέσματα. Στόχος είναι να καταγραφούν τα βασικά συμπτώματα της περίπτωσης ώστε να κατανοηθούν και να ερμηνευθούν οι βασικές διαστάσεις του προβλήματος, να περιγραφεί η ακολουθία σκέψεων και συναισθημάτων του ατόμου και να σχεδιαστεί το πρόγραμμα παρέμβασης, με βάση τις γνωσιακές- συμπεριφοριστικές τεχνικές και μεθόδους.

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος