Αυτοεκτίμηση στην εφηβεία

Πώς διαμορφώνεται η εικόνα για τον εαυτό και το πόσο αγαπάμε τον εαυτό μας και από τι επηρεάζεται;

 

Από την ηλικία των 7 ετών μέχρι και την ηλικία των 18 ετών, το άτομο διαμορφώνει την αυτοεκτίμηση, την αξία δηλαδή που δίνει το ίδιο στον εαυτό του, το πόσο περήφανο νιώθει για τον εαυτό του και το πόσο πιστεύει ότι αξίζει. Η διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης δεν είναι σταθερή στην πορεία της ζωής του ατόμου. Πρόκειται για ένα δυναμικό χαρακτηριστικό, που επηρεάζεται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα και στον συναισθηματικό κόσμο του εφήβου και η αλληλεπίδραση με τους σημαντικούς άλλους (σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του ατόμου) συμβάλλουν στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου μπορεί να προέρχεται από την ύπαρξη ενός επικριτικού οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος, ή από την ύπαρξη ενός κακοποιητικού περιβάλλοντος ή ενός περιβάλλοντος στο οποίο δεν υπάρχει αγάπη, ενδιαφέρον ή αναγνώριση των επιτευγμάτων του ατόμου. Δεν έχει σημασία τι βλέπουμε ως εξωτερικοί παρατηρητές για το πόση αγάπη και ενδιαφέρον έχει το άτομο. Θα πρέπει να δούμε πώς το ίδιο το άτομο νιώθει και βιώνει αυτή την κατάσταση. 

Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, είναι ευάλωτα στην κριτική των άλλων και δυσκολεύονται να κατακτήσουν την αυτονομία τους. Αντίθετα, τα άτομα που έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, πιστεύουν στον εαυτό τους, είναι κοινωνικά, έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν και να λειτουργήσουν πιο αυτόνομα, αντιδρούν με πιο ψύχραιμο τρόπο στην κριτική των άλλων και νιώθουν καλά με τον εαυτό τους.

 

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού ή του εφήβου;

«Αποδέχονται το παιδί τους χωρίς όρους.

Θέτουν στο παιδί σαφή όρια σε σχέση με τη συμπεριφορά του.

Αποφεύγουν τις αρνητικές γενικεύσεις.

Δεν συγκρίνουν το παιδί τους με άλλα παιδιά.

Δίνουν έμφαση κυρίως στα θετικά στοιχεία του.

Δείχνουν στο παιδί ότι του έχουν εμπιστοσύνη.

Το ενθαρρύνουν σε κάθε νέα του προσπάθεια.

Σέβονται την ατομικότητά του- τι δικαίωμά του για ατομική δράση μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσιο.

Ενθαρρύνουν την έκφραση των απόψεών του για θέματα που το αφορούν.

(Χαρίλα, 2019, σελ. 21)

Στόχος του εφήβου είναι να μάθει να αποδέχεται το σώμα του: να γνωρίζει τι πιστεύει για το σώμα του, ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά που βλέπει στο σώμα του, μα αποδεχθεί τα αρνητικά που φέρει…

Σκεφτείτε όταν βλέπετε το σώμα σας στον καθρέφτη: τι βλέπετε; Πώς θα το περιγράφατε; Ποια είναι για σας τα δυνατά σημεία του σώματός σας και ποια τα αρνητικά;

Αν όλοι δείχναμε το ίδιο ‘τέλειοι’, σύντομα θα αναζητούσαμε να βρούμε στοιχεία διάκρισης για να τονίσουμε την ατομικότητά μας. Χρειαζόμαστε στοιχεία που θα μας κάνουν να ξεχωρίζουμε από τους άλλους, δεν είμαστε και δε θέλουμε να είμαστε αντίγραφα των άλλων, ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός, διαφορετικός…

 

Πηγή:

Χαρίλα, Ντ. (2019). Αγαπώ το σώμα του. Αγαπώ τον εαυτό μου. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα αυτοεκτίμησης και θετικής εικόνας σώματος. Πεδίο.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.