Τύποι και διαστάσεις της προσωπικότητας

Με βάση τα ψυχοσεξουαλικά στάδια του Freud υπάρχουν τρεις τύποι προσωπικότητας, ο καθένας από τους οποίους συγκεντρώνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Οι τύποι αυτοί είναι οι εξής:

Στοματικός τύπος

Απαιτητικός, ζηλόφθονος, ανυπόμονος, άπληστος, ζηλιάρης, ευέξαπτος, μελαγχολικός, με έντονο αίσθημα κενού, δύσπιστος, απαισιόδοξος

Επιτυχία σημαίνει παίρνω…

«Δώσε μου» --- «Πρέπει να σου δώσω»

Πρόκειται για άτομα που επιλέγουν στοματικές δραστηριότητες (π.χ. κάπνισμα), έχουν τάσεις εξάρτησης και επιθετικότητα

Πρωκτικός τύπος

Αγάπη για τάξη- καθαριότητα- οικονομία- φιλαργυρία και ισχυρογνωμοσύνη

Άκαμπτος, αγωνίζεται για δύναμη και ισχύ, τον απασχολούν τα πρέπει και τα καθήκοντα, χαίρεται με ότι αποκτά, ανησυχεί για την σπατάλη και την απώλεια ελέγχου, αναρωτιέται αν πρέπει να υποκύπτει και να επαναστατεί

Επιτυχία σημαίνει ελέγχω…

«Κάνε αυτό που σου λέω» --- «Πρέπει να σε υπακούσω»

Πρόκειται για άτομα με έντονα ψυχαναγκαστικά στοιχεία

Φαλλικός τύπος

Ο άνδρας είναι επιδεικτικός, ανταγωνιστικός, παλεύει για επιτυχία, θέλει να είναι αρρενωπός- επιθετικός και δυναμικός

Η γυναίκα είναι αφελής, γοητευτική, επιδεικτική, αγαπά το φλερτ και αρνείται τις ερωτικές της προθέσεις

Εξιδανικεύει τη ζωή, τους συντρόφους και τη ρομαντική αγάπη, τα χάνει μπροστά στις άσχημες στιγμές της ζωής

Επιτυχία σημαίνει είμαι άνδρας…

(άρνηση οποιουδήποτε υπαινιγμού ότι έχει ευνουχιστεί)

Επιθυμία να φαίνεται μεγάλος στα μάτια των άλλων

Πρόκειται για άτομα που χαρακτηρίζονται από αίσθημα ανεπάρκειας και κατωτερότητας, άγχος για σεξουαλικά ζητήματα, ζήλεια και ματαιοδοξία

 

Διαστάσεις της προσωπικότητας (Eysenck)

Ένας ακόμη θεωρητικός που ασχολήθηκε με τη μελέτη της προσωπικότητας και διέκρινε ορισμένες βασικές διαστάσεις είναι ο Eysenck.

Οι εσωστρεφείς διεγείρονται περισσότερο από τα γεγονότα και μαθαίνουν πιο εύκολα τις κοινωνικές απαγορεύσεις, είναι περισσότερο συγκρατημένοι και έχουν περισσότερες αναστολές, επηρεάζονται περισσότερο από τις ποινές.

Οι εξωστρεφείς επηρεάζονται περισσότερο από τις ανταμοιβές.

Pervin, L.A., & John, O.P. (1999). Θεωρίες προσωπικότητας. Έρευνα και εφαρμογές. Αθήνα: Τυπωθήτω.