Παιδική- σχολική ηλικία: μια γρήγορη ματιά

Από την ηλικία των 7 μέχρι την ηλικία των 12 περίπου ετών, το παιδί διανύει τη σχολική του περίοδο, όπου αρχίζει να στρέφεται στους συνομηλίκους του, κυρίως σε άτομα του ίδιου με αυτό φύλου. Μέσα από τη συμμετοχή σε ομάδες και μέσα από την εκμάθηση των κανονισμών της ομάδας το παιδί μαθαίνει να ρυθμίζει τις κοινωνικές του σχέσεις, χωρίς να απαιτείται η παρέμβαση του ενήλικα. Ο χρόνος που τα παιδιά περνούν με τους συνομηλίκους τους συμβάλλει στον καθορισμό της αντίληψης της έννοιας του εαυτού. Η βασική αυτοαντίληψη προέρχεται από τη συγχώνευση του σωματικού και του νοητικού, ενώ στη συνέχεια παρεμβαίνει και ο κοινωνικός τομέας.

Η κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών οφείλεται κυρίως στην καθοδήγηση των ενηλίκων. Οι ενήλικες μεταδίδουν στα παιδιά συμπεριφορές, στάσεις και πεποιθήσεις, ενώ ενισχύουν ή τιμωρούν τις συμπεριφορές των παιδιών. Οι ενήλικες είναι αυτοί που επιλέγουν τα πλαίσια μέσα στα οποία το παιδί θα μάθει κάποιες συμπεριφορές, να μάθει τις κοινωνικές κατηγορίες και θα αποκτήσεις γνώσεις και κανόνες συμπεριφοράς που εξαρτώνται από το εκάστοτε πολιτισμικό πλαίσιο.

Σύμφωνα με τον Erickson, η παιδική ηλικία διαχωρίζεται στην πρώτη παιδική ηλικία με βασικά χαρακτηριστική την πρωτοβουλία και την ενοχή και την μέση παιδική ηλικία με βασικά στοιχεία την φιλοπονία και την κατωτερότητα. Κατά την παιδική ηλικία, οι κινητικές και νοητικές δραστηριότητες του παιδιού αποτελούν προϊόντα δικής του πρωτοβουλίας. Το παιδί όταν νιώθει ενθάρρυνση μπορεί να προχωρήσει σε δραστηριότητες και να αναπτύξει το αίσθημα της προσωπικής του ευθύνης και πρωτοβουλίας. Σε περίπτωση όμως που νιώσει ότι δεν ενισχύεται για να δράσει αυτοβούλως μπορεί να αναπτύξει αισθήματα ενοχής και αμφιβολίας. Κατά τη μέση παιδική ηλικία το παιδί αποκτά γνώσεις και δεξιότητες έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει διάφορες προκλήσεις μέσα από συστηματική προσπάθεια. Αν αυτές οι προσπάθειες γίνουν μέσα σε ένα περιβάλλον ενθάρρυνσης, το παιδί θα αναπτύξει αισθήματα φιλοπονίας και εργατικότητας. Αντίθετα, αν δεν έχει την κατάλληλη ενθάρρυνση το παιδί μπορεί να αποτύχει και να αρχίσει να αποφεύγει τις προκλήσεις, με αποτέλεσμα να αναπτύξει ένα αίσθημα κατωτερότητας (Hayes, 1998).

HAYES, NICKY. (1998). Εισαγωγή στην Ψυχολογία (Τόμ. Β’). (Επιμ. Α. Κωσταρίδου- Ευκλείδη). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.