Αρνητικές σκέψεις...

Οι σκέψεις συνδέονται με τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας. Επομένως, όταν
κάνουμε αρνητικές σκέψεις προκαλούμε τον εαυτό μας να βιώσει αρνητικά συναισθήματα
και μπορεί να εμφανίσουμε και αυτά έχουν αντίκτυπο στη συμπεριφορά μας (αϋπνίες,
ταχυκαρδία, πίεση, κ.α.).
Πως μπορούμε όμως να αλλάξουμε τις αρνητικές σκέψεις;
Αρχικά θα πρέπει να τις αναγνωρίσουμε και να τις καταγράψουμε, έτσι ώστε να
μπορέσουμε να βρούμε που κάνουμε λάθος κατά τη διεργασία της σκέψης. Μπορούμε
να γράψουμε σε ένα χαρτί μια σύντομη περιγραφή της πραγματικής κατάστασης ή του
προβλήματος που μας ενοχλεί καθώς και τα αρνητικά συναισθήματα που νιώσαμε.
Επίσης, θα πρέπει να γράψουμε και να απαριθμήσουμε κάθε μία από τις αυτόματες
αρνητικές σκέψεις που μας προκαλεί το συγκεκριμένο γεγονός ή η κατάσταση.
Αφού καταγράψουμε τις αρνητικές σκέψεις και αναγνωρίσουμε τα λάθη στην διεργασία
αυτών των σκέψεων μπορούμε να ρωτήσουμε τον εαυτό μας πόσο σίγουρος είναι ότι
αυτό που σκέφτεται ισχύει πραγματικά. Όταν αισθανόμαστε άσχημα συχνά πιστεύουμε
ότι τα πράγματα είναι άσχημα χωρίς να μπαίνουμε στη διαδικασία να εξετάζουμε τα
δεδομένα που έχουμε. Για παράδειγμα, ας αναρωτηθούμε «Πάντα βλακείες κάνω; Είμαι
ένας αποτυχημένος;». Στην αυτοκριτική που κάνουμε δεν αρκεί το να είμαστε πολύ
αυστηροί με τον εαυτό μας θα πρέπει να υπάρχει και μια δόση αλήθειας, για αυτό
καλύτερα να εστιάζουμε στο συγκεκριμένο πρόβλημα παρά να αρχίσουμε να
κατηγορούμε τον εαυτό μας.
Όταν είμαστε έντονα αυτοκριτικοί με τον εαυτό μας ας αναρωτηθούμε «εάν είχα έναν
κολλητό φίλο ή φίλη που μου έμοιαζε και αντιμετώπιζε ένα παρόμοιο πρόβλημα, θα του
έλεγα αυτό που λέω στον εαυτό μου;» Πολύ συχνά είμαστε πολύ αυστηροί με τον εαυτό
μας σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους. Η απάντησή μας σχετικά με την αυστηρότητα
μπορεί να είναι ότι έχουμε υψηλούς στόχους και τις σταθερές για τον εαυτό μας. Με τα
αρνητικά όμως σχόλια πόσο μπορούμε να ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας, άραγε θα τα
χρησιμοποιούσαμε για να ενισχύσουμε τον κολλητό φίλο μας; Ας σταματήσουμε να
λειτουργούμε με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Όταν κάνουμε μια αρνητική σκέψη ας
ρωτήσουμε τον εαυτό μας ‘Μήπως βλέπω τα πράγματα μόνο άσπρα ή μόνο μαύρα;’
Υπάρχουν μόνο δύο περιπτώσεις; Ή θα είμαι εντελώς πετυχημένος ή εντελώς
αποτυχημένος; Μια τέτοια σκέψη μπορεί να μας οδηγήσει σε άγχος, πανικό, κατάθλιψη,
ενοχή, κατωτερότητα, απελπισία, τελειομανία, θυμό ή απελπισία.
Όταν αισθανόμαστε άσχημα μπορούμε να παρατηρήσουμε μήπως λέμε στον εαυτό μας
‘Θα ‘πρεπε να κάνω εκείνο’ ή ‘Δεν θα ‘πρεπε να κάνω εκείνο’. Τα ‘πρέπει’ μπορούμε να
τα αντικαταστήσουμε με φράσεις ‘θα ήταν καλύτερο’ ή ‘θα ήταν προτιμότερο’. Πρόκειται
για μια πολύ λεπτή αλλαγή που μπορεί όμως να είναι αποτελεσματική. Βασική συνέπεια
είναι ότι σταματούμε να είμαστε έντονα αυταρχικοί και επικριτικοί με τον εαυτό μας. Τα
διάφορα 'πρέπει' θυμίζουν τιμωρία, κάποιος μας υποχρεώνει να κάνουμε κάτι χωρίς την
θέλησή μας. Αυτό φυσιολογικά ξυπνά μέσα μας μια επαναστατική διάθεση: Θέλουμε να
αντισταθούμε στο πρέπει, να πάμε κόντρα. Βοηθητικό είναι επίσης αντί να ψάχνουμε
διαρκώς να βρούμε τα αίτια στον εαυτό μας και στα αρνητικά στοιχεία που έχει να
προσπαθήσουμε να βρούμε και άλλα αίτια που προκαλούν ένα πρόβλημα. Επίσης, για
κάθε αρνητική σκέψη ας αναλογιστούμε το κόστος και τα οφέλη που έχει για τον εαυτό
μας.
Παπαδοπούλου Ελένη
Ψυχολόγος