Διαβάζοντας το βιβλίο: «Γνωσιακή- συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας»

 Από τη θεωρία στην πράξη

 

Το βιβλίο αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό εγχειρίδιο, το οποίο επιχειρεί να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην ψυχοθεραπεία του ελλαδικού χώρου. Πραγματεύεται τη γνωσιακή- συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας τόσο από θεωρητική άποψη όσο και από μια περισσότερο πρακτική/ βιωματική πλευρά. Στους συγγραφείς του υπάρχουν γνωστά ονόματα του χώρου της Κλινικής Ψυχολογίας και της Γνωσιακής- Συμπεριφοριστικής Θεραπείας, αλλά και πολλοί νέοι επιστήμονες, εκπαιδευόμενοι στην προσέγγιση αυτή από το Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς (ΙΕΘΣ), τον πρώτο στην Ελλάδα μη κερδοσκοπικό φορέα εκπαίδευσης στη γνωσιακή- συμπεριφοριστική θεραπεία.

Το πρώτο μέρος του βιβλίου περιγράφει την ιστορική διαδρομή και τα βασικά στοιχεία της γνωσιακής- συμπεριφοριστικής θεραπείας οικογένειας, αλλά και τον ρόλο της οικογένειας στην ψυχοπαθολογία των παιδιών, παρέχοντας έτσι στον αναγνώστη μια συνοπτική, πλήρως επικαιροποιημένη και εμπεριστατωμένη επιστημονική γνώση για το ζήτημα που πραγματεύεται το βιβλίο. Επιπλέον, με στόχο τον εμπλουτισμό των πρακτικών γνώσεων των θεραπευτών, στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ειδικές μελέτες περίπτωσης που αντιμετωπίστηκαν με τη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας. Αυτά τα υπαρκτά περιστατικά παιδιών εφήβων με διάφορες διαταραχές διαχειρίστηκαν ψυχολόγοι ειδικευόμενοι στη συγκεκριμένη προσέγγιση υπό την εποπτεία γνωσιακών συμπεριφοριστικών θεραπευτών/ καθηγητών του ΙΕΘΣ.

Ένας βασικός και ολοκληρωμένος οδηγός για τη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας που θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος όχι μόνο στους ειδικούς ψυχικής υγείας, αλλά και όσους επαγγελματίες ασχολούνται και εργάζονται με οικογένειες.

 

Οικογενειακά γνωσιακά σχήματα

«Η προσωπική θεωρία και οι γενικότερες γνωσίες συγκροτούν το οικογενειακό σχήμα. Το οικογενειακό σχήμα αποτελείται από αντιλήψεις που αφορούν:

Κανονισμούς και λειτουργίες που διέπουν την οικογένεια.

Προσδοκίες γύρω από τις συζυγικές και οικογενειακές σχέσεις.

Ρόλους γονέων και παιδιών.

Το κάθε μέλος αντιλαμβάνεται και επεξεργάζεται τα διάφορα θέματα που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή της οικογένειας και συμπεριφέρεται ανάλογα προς τα άλλα μέλη με γνώμονα την προσωπική του θεωρία.

Η ύπαρξη δυσλειτουργικών γνωσιών δυσχεραίνει τις συζυγικές ή οικογενειακές σχέσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί οι δυσλειτουργικές γνωσίες των μελών της οικογένειας με αφορμή ένα γεγονός ή μια κατάσταση επιδρούν στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά τους απέναντι στα άλλα μέλη. Η αρνητική συμπεριφορά μεταξύ των μελών έχει συνέπεια τη γενική δυσλειτουργία της οικογένειας.

Το κάθε άτομο φέρει τις δικές του γνωσίες, συναισθήματα, συμπεριφορές, εμπειρίες, , προσωπικότητα, προσδοκίες κτλ. τα οποία βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τα αντίστοιχα των άλλων, δημιουργώντας έτσι ένα πολύπλοκο σύστημα που καθορίζει τη λειτουργία της οικογένειας.

Σκοπός της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας οικογένειας είναι η επισήμανση, η αξιολόγηση και η τροποποίηση των δυσλειτουργικών γνωσιών. Αλλαγή στις γνωσίες επιφέρει αλλαγές στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά.

Μεταξύ των πιο συχνών τεχνικών που εφαρμόζονται είναι οι εξής:

Η σωκρατική μέθοδος, στην όποια πρωταρχικό εργαλείο του γνωσιακού θεραπευτή είναι η τεχνική των ερωτήσεων για τον εντοπισμό και τον έλεγχο των νοητικών κατασκευών του θεραπευόμενου.

Η διερεύνηση κάθετου τόξου, όπου θεραπευτής και θεραπευόμενος επιλέγουν από κοινού ως εναρκτήριο λάκτισμα, μια σημαντική αυτόματη γνωσία και διερευνούν τις συνέπειές της για το θεραπευόμενο άτομο έως ότου καταλήξουν σε ένα κεντρικό νοητικό χάρτη του.

Η ανάπτυξη θετικής συμπεριφοράς βελτιώνει τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Η τεχνική της παράδοξης πρόθεσης, όπου ο θεραπευτής ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να επιδιώξει ή να ευχηθεί να του συμβεί αυτό που φοβάται ή διαβλέπει ότι θα του συμβεί» (σελ. 77-79). 

 

Πηγή:

Ζαφειροπούλου Μ., Χαρίλα Ν., Αβαγιανού, Π.Α. (2012). Γνωσιακή- συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας. Από τη θεωρία στην πράξη. Εκδόσεις Πεδίο.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.