Διαβάζοντας το βιβλίο: Ασέβεια: Μια στρατηγική επιβίωσης για θεραπευτές

«Η δική μας θέση αντανακλά την επιθυμία να μην είμαστε τόσο αφελείς, ώστε να νομίζουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πελάτες μας, αλλά ταυτόχρονα να μην πέφτουμε στην παγίδα του κυνισμού, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα προβλήματα. Αντ’ αυτού, να έχουμε την ελευθερία να αναλάβουμε δράση. Να καταφέρνουμε, με κάποιον τρόπο, να επιβιώνουμε από τον όλεθρο και την απογοήτευση που ενίοτε αναπόφευκτα συμβαίνουν, όταν αντιμετωπίζουμε τις τραγωδίες της ζωής. Να καταφέρνουμε να συνεχίζουμε και να μην χάνουμε τις ελπίδες μας, να μπορούμε να βρίσκουμε το χιούμορ μέσα στον παραλογισμό φαινομενικά αδύνατων καταστάσεων. Διαφυλάσσοντας την ικανότητά μας για ενθουσιασμό και έξαψη, ακόμα και εάν μερικές φορές αποτυγχάνουμε. Το βιβλίο αυτό ήταν μια προσπάθεια να περιγράψουμε ορισμένες από τις στρατηγικές μας για επιβίωση» (από το οπισθόφυλλο).

 

Ο άνδρας του πουθενά

«Ένας συνάδελφος ήρθε για συμβουλευτική, φέρνοντάς μας μια ιστορία για έναν πελάτη που του προκαλούσε μεγάλη σύγχυση. Ο θεραπευτής δούλευε θεραπευτικά με έναν 40χρονο χρόνιο ασθενή, ο οποίος έκανε συστηματική και έντονη χρήση των ψυχιατρικών και κοινωνικών υπηρεσιών, πήγαινε από εξωτερικά ιατρεία για φαρμακευτική αγωγή και γενικά ζούσε μια ζωή απομονωμένος από τους άλλους. Ο θεραπευτής είχε εντυπωσιαστεί από τον ασθενή και αποφάσισε να τον βοηθήσει να γίνει κοινωνικά πιο ενεργός. Έτσι, εκπόνησε ένα πρόγραμμα θεραπείας για τον ασθενή. Με πολύ ήπιο τρόπο, οργάνωσε ομαδικές κοινωνικές συναναστροφές για αυτόν και τον βοήθησε να στεγαστεί σε ένα διαμέρισμα για ψυχικά ασθενείς, όπου θα μπορούσε να δουλεύει μαζί με άλλους, μαθαίνοντας βασικές δεξιότητες ζωής, όπως μαγείρεμα, κλπ. Ο ασθενής αρχικά δυσκολεύτηκε με αυτές τις αλλαγές, αλλά φαινόταν πρόθυμος να ευχαριστήσει τον θεραπευτή και ακολούθησε το πρόγραμμα θεραπείας.

Ο θεραπευτής είχε την αίσθηση ότι ο ασθενής βελτιωνόταν. Σταδιακά γινόταν πιο κοινωνικός με άλλα άτομα στο συγκρότημα των διαμερισμάτων, συμμετείχε πιο ενεργά σε ομαδικές δραστηριότητες, και μάλιστα ήταν στο σημείο να πιάσει και δουλειά. Πάνω που φαινόταν ότι ο ασθενής είχε αξιοσημείωτη πρόοδο, ο θεραπευτής έμαθε ότι ο ασθενής είχε κρεμαστεί, στη διάρκεια ενός ταξιδιού για να επισκεφθεί την οικογένειά του σε κάποια μακρινή πόλη.

Ο θεραπευτής σοκαρίστηκε. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι είχε συμβεί. Στη συζήτηση στην ομάδα επίβλεψης αναδύθηκε η εξής υπόθεση: «Υπάρχει περίπτωση, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρόκληση της εύρεσης εργασίας και της πιο έντονης εμπλοκής με άλλα άτομα, ο ασθενής να βίωσε μια εμπειρία μειωμένης αυτοεκτίμησης, εξαιτίας μιας αυξημένης επίγνωσης της ανικανότητάς του να έρθει πραγματικά σε επαφή με άλλα άτομα;» Μήπως οι προσπάθειες του θεραπευτή να τον βοηθήσει είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή να τον ωθήσουν προς την αυτοκτονία;

Κατά τη δική μας οπτική, ο ασθενής δεν μπόρεσε να γίνει ασεβής προς τις προσπάθειες του θεραπευτή να τον βοηθήσει και ο θεραπευτής δεν μπόρεσε να μην μείνει πιστός τη θεωρία ότι οι άνθρωποι είναι πιο υγιείς όταν κοινωνικοποιούνται. Είναι επίσης πιθανό ο ασθενής να μην κατάφερε να γίνει ασεβής προς την ανάγκη της οικογένειάς του να έχει αυτός προβλήματα. Μπορεί να προτίμησε να αυτοκτονήσει –και να ιδρυματοποιηθεί, διαμέσου του θανάτου, ως αποτυχημένος- παρά να διακινδυνεύσει να βελτιωθεί. Ωστόσο, ο θεραπευτής ήταν ένας ψυχίατρος με παραδοσιακή εκπαίδευση, του οποίου η κατάρτιση δεν περιλάμβανε το να λαμβάνει υπόψη την οικογενειακή κατάσταση» (σελ. 40).

 

Πηγή:

Gianfranco Cecchin, Gerry Lane & Wendel A. Ray. 2009. Ασέβεια: Μια στρατηγική επιβίωσης για θεραπευτές. University Studio Press.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.