Το μυθιστόρημα με τίτλο: «All Families Are Psychotic» (όλες οι οικογένειες είναι ψυχωτικές), είναι το έβδομο σε σειρά μυθιστόρημα του Douglas Coupland, και εκδόθηκε το 2001. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς κι από τον τίτλο, το εν λόγω μυθιστόρημα αποτελεί μια φανταστική ιστορία της δυσλειτουργικής οικογένειας Drummond από το Βανκούβερ, όπου ύστερα από πολλά χρόνια απομάκρυνσης τα μέλη της οικογένειας αυτής θα συγκεντρωθούν ξανά. Ο λόγος της συγκέντρωσης είναι η τεράστια επιτυχία της κόρης Σάρα, η οποία παρά την αναπηρία της που προκλήθηκε από την χορήγηση θαλιδομίδης στην μητέρα της κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, εργάζεται στη NASA και επρόκειτο να «εκτοξευθεί» στο διάστημα ως κοσμοναύτης!
Μια αναπηρία τόσο σοβαρή όπως στην περίπτωση της Σάρα, η οποία γεννήθηκε δίχως ένα χέρι, αντιλαμβανόμαστε ότι έχει δυσμενείς ψυχοσωματικές και συναισθηματικές επιπτώσεις για το ίδιο το άτομο, ειδικά όταν ξέρει ότι η ζωή της θα ήταν πολύ διαφορετική αν δεν είχε γίνει λήψη θαλιδομίδης από την μητέρα της. Η αιτία της αναπηρίας της δηλαδή είναι συγκεκριμένη, με την έννοια ότι έχει όνομα κι επίσης κάποιος είναι υπεύθυνος για την κατάστασή της. Είναι πολύ διαφορετική η ψυχολογία των ατόμων που προκάλεσαν τα ίδια την αναπηρία τους, καθώς στρέφουν τις ενοχές στον εαυτό τους και πολύ διαφορετική η περίπτωση των ατόμων όπως η Σάρα που ξέρουν ότι δεν ευθύνονται τα ίδια για την αναπηρία τους, καθώς στρέφουν την κριτική τους για την κατάστασή τους στους άλλους κι αυτό μπορεί να επηρεάσει τη σχέση τους με πολύ κοντινά και προσφιλή σε αυτά άτομα, όπως την μητέρα ή ακόμη και τον πατέρα, με πολύ αρνητικό τρόπο. Όταν μάλιστα υπάρχουν αδέρφια στην οικογένεια η σύγκριση είναι πιο άμεση και το ερώτημα που πρέπει να διαχειριστεί το άτομο που υποφέρει είναι το εξής: «γιατί σε εμένα;». Ο Coupland δημιουργεί μια ηρωίδα που παρά το πρόβλημά της, δεν το βάζει κάτω, αλλά είναι επικεντρωμένη στην επιστήμη της, κάτοχος διδακτορικού κι έτοιμη για την σπουδαιότερη στιγμή στην καριέρα της.
Ο Coupland εκτός από το ευαίσθητο θέμα της αναπηρίας, θίγει κι ένα άλλο ζήτημα που κι αυτό επηρεάζει την ψυχοσωματική κατάσταση του ατόμου, κι ακόμη περισσότερο την εποχή που είχε γραφτεί το βιβλίο και η αντιμετώπιση δεν ήταν εξίσου επιτυχημένη όπως σήμερα. Παρουσιάζει τρεις χαρακτήρες να έχουν AIDS, δηλαδή η μητέρα Τζάνετ κι ο γιος της Γουέιντ, καθώς και η Νίκι, η δεύτερη σύζυγος του πατέρα Τεντ, η οποία συνευρέθηκε σεξουαλικά με τον Γουέιντ σε ένα αεροδρόμιο, δίχως να γνωρίζει ότι ήταν νόμιμα θετός γιος της. Όταν ο Τεντ ανακαλύπτει ότι υπήρξε «αιμομικτική» συνεύρεση, προκαλεί ένα μεγάλο περιστατικό. Γενικά ο Τεντ είναι μια φιγούρα κακοποιητική απέναντι στους γιους του, με τους οποίους πάντα αγανακτούσε, ενώ απέναντι στην κόρη του διατηρεί ήδη από την παιδική ηλικία μια στάση «λατρείας» και απεριόριστης συμπάθειας. Ο Τεντ είναι αλκοολικός και ως εκ τούτου τυραννικός και βίαιος, και βλέπει τη σύζυγό του Νίκι ως τρόπαιο.
Θα πρέπει να μην παραλείψουμε να σημειώσουμε ότι μια ασθένεια όπως το AIDS δεν είναι εύκολα διαχειρίσημη, καθώς το άτομο παλεύει για κάποιες φορές και χρόνια μέχρι να καταφέρει να αποδεχθεί την κατάσταση στην οποία πλέον βρίσκεται κι επίσης προκύπτουν σταδιακά και ζητήματα που εκ πρώτης όψεως δεν είναι ορατά ή ευδιάκριτα όπως: «ποιος άνθρωπος θα ερωτευθεί και θα αγαπήσει ένα άτομο με AIDS;»… Ευτυχώς, για τον Γουέιντ σε μια ομάδα ψυχολογικής στήριξης ατόμων με μολυσματικές ασθένειες, γνωρίζει την Μπεθ, η οποία ως πρώην τοξικομανής πίστευε ότι είχε AIDS, γεγονός που δεν ίσχυε και που τελικά την παντρεύεται.
Από την άλλη, ο Μπράιαν, είναι το «ηλίθιο» παιδί της οικογένειας, ο οποίος τα κάνει πάντα όλα θάλασσα και είναι πάντα μπλεγμένος. Ο Μπράιαν βρίσκεται σε σχέση με την Shw, της οποίας η γονείς της είχαν επιτρέψει στα 16 της να επιλέξει το όνομά της κι επειδή μισούσε τα φωνήεντα διαλέγει να την αποκαλούν έτσι. Έμεινε έγκυος από τον Μπράιαν και τώρα βρίσκεται στο δίλημμα να κάνει έκτρωση ή μήπως να πουλήσει το παιδί της;
Τα πράγματα σε αυτό το μυθιστόρημα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα, ειδικά από το σημείο όπου εισάγεται στην πλοκή ο Νορμ, ο περιστασιακός εργοδότης του Γουέιντ. Ο Νορμ έχει στην κατοχή του την τελευταία επιστολή της Λαίδη Ντι κι έχει βρει έναν αγοραστή από τις Μπαχάμες, τον Φλώριαν, ο οποίος όμως είναι αδίστακτος στο να πάρει αυτό που θέλει. Ο Coupland είναι μαέστρος στο να κατασκευάζει αδίστακτους, ακαλλιέργητους και χωρίς ίχνος αγωγής χαρακτήρες, καθώς και ιστορίες που εκτυλίσσονται σε μυστηριώδεις ή περίεργες περιοχές της Αμερικής, όπως η παραλία Daytona.
Στο μυθιστόρημα αυτό του Coupland, διαπιστώνουμε ότι οι χαρακτήρες που έχει κατασκευάσει συναντιούνται κάτω από τις πιο ασυνήθιστες συμπτώσεις, αλλά κατά βάθος όλοι αυτό που αναζητούν είναι η αλήθεια και η ευτυχία. Ο Coupland περιγράφοντας χαρακτήρες που καλύπτουν το φάσμα της ζωής δύο γενιών ενηλίκων, καταγράφει κάποιες πολύ εύστοχες παρατηρήσεις για τη ζωή γενικότερα, όπου κάθε πράξη έχει τις συνέπειές της και που τίποτα δεν είναι τόσο απλό ή τόσο εύκολο. Η μεσήλικη Τζάνετ, αξιολογώντας το παρελθόν της, αναρωτιέται τι έχει καταφέρει στη ζωή της μέχρι τώρα, επιχειρώντας έστω και καθυστερημένα, αλλά όχι αργά να βγει από τον μικρόκοσμό της και να ανοίξει τα φτερά της, ενώ τα παιδιά της παρατηρούν ότι είναι δυσαρεστημένα κι έτσι βρίσκονται σε έναν διάλογο με τις ταυτότητές τους, αισθανόμενα ότι έχουν υποταχθεί στους ρόλους που τους έχει επιβάλλει η κοινωνία. Οι χαρακτήρες, λοιπόν, διαπραγματεύονται υπαρξιακά θέματα όπως την ασθένεια, το θάνατο, τον εθισμό, τις κακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, αλλά και την πολυπλοκότητα και την κακία του κόσμου που τους περιβάλλει.
Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, σίγουρα ο αναγνώστης θα ανατρέξει στη δική του οικογένεια, στο αν και κατά πόσο είναι κοντά ή μακριά από τα υπόλοιπα μέλη, αν έχει υπάρξει απόσταση κι αποξένωση σε τέτοιο βαθμό που να χρειαστεί να συμβεί κάτι φοβερό και τρομερό που θα τους φέρει πάλι κοντά. Τελικά ο αναγνώστης θα αναρωτηθεί σχετικά με το τι είναι οικογένεια και πώς οι προσδοκίες του ενός μέλους για το άλλο διαμορφώνουν και σε ποιο βαθμό τις επιλογές και την πορεία του καθενός ξεχωριστά, αλλά και όλων μαζί, ως ένα σύνολο ή ένα σύστημα, όπως ακριβώς το σύστημα των συγκοινωνούντων δοχείων. Τελικά, ακόμη κι αν το κάθε μέλος έχει πάρει διαφορετική πορεία, ακόμη κι όταν η οικογένεια μοιάζει να έχει διασκορπιστεί, πάντα θα υπάρχει η σκέψη του ενός για τον άλλο για να γεμίζει τα όποια κενά. Μήπως τελικά κάπως έτσι, λιγότερο ή περισσότερο, με ή δίχως υπερβολή και η δική μας οικογένεια είναι ψυχωτική;
Douglas Coupland. (2001). All Families Are Psychotic. Pilgrim Reader Books.
Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, MSc.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου