«Εμμονική αγάπη»

Έρωτες με ανταπόκριση ή χωρίς, που έχουν σαν κύριο χαρακτηριστικό την εμμονή… Ο έρωτας δημιουργεί συναισθήματα αγάπης για τον άλλο, ενώ η εμμονή αφορά την έντονη προσκόλληση σε ένα πρόσωπο που μας ενδιαφέρει, είτε πριν την έναρξη μιας σχέσης, είτε κατά τη διάρκεια της σχέσης, είτε μετά τη διακοπή αυτής της σχέσης. 

Η επίμονη ενασχόληση με το πρόσωπο που μας ενδιαφέρει, τα έντονα και ανεξέλεγκτα συναισθήματα, η έντονη εξιδανίκευση του άλλου, με αποτέλεσμα να χάνουμε την πραγματική εικόνα του ατόμου που έχουμε απέναντί μας είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά του ατόμου που αναπτύσσει εμμονές ως προς τον τρόπο που αισθάνεται και λειτουργεί απέναντι στο άλλο άτομο. Είναι πολύ πιθανό ακόμη και η επιλογή του άλλου να στηρίχθηκε στις εμμονές που είχε το άτομο, χωρίς να αφήσει το περιθώριο να γνωρίσει ποτέ πραγματικά τον άλλο. Οι εμμονές στην αγάπη, ο φόβος της απώλειας της αγάπης, η έντονη ζήλια και κτητικότητα συνοδεύουν συνήθως έναν «εμμονικό έρωτα», που θα εξελιχθεί σε μια «εμμονική αγάπη». 

Οι εμμονές μπορεί να μας οδηγήσουν σε υποθετικά σενάρια, που χαρακτηρίζονται από ψευδαισθήσεις και έντονες εξάρσεις θυμού. Δεν θα πρέπει να συγχέουμε την ανάγκη να βλέπουμε και να θέλουμε να είμαστε διαρκώς μαζί με τον άλλο με την εμμονή που μπορεί να έχουμε για τον άλλο. Η εμμονή έχει όλα τα στοιχεία της αγάπης σε τόσο υπερβολικό βαθμό, που γινόμαστε δυσλειτουργικοί μέσα σε μια σχέση ή πολύ πνικτικοί για τον άλλο. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό δεν είναι αγάπη, είναι ανεξέλεγκτες σκέψεις και συναισθήματα, που ούτε εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Είναι δύσκολο, δηλαδή, να μπορέσουμε ακόμη και να αποφύγουμε ακραίες συμπεριφορές, στις οποίες μας οδηγεί ένας «εμμονικός έρωτας».

Θα πρέπει λοιπόν να αναρωτηθούμε αν είναι συναισθήματα έρωτα και αγάπης ή μια εμμονή που μας ωθεί στην κατάκτηση του συγκεκριμένου ατόμου.

Αγάπη ή εμμονή;

Η αγάπη μας κάνει να αισθανόμαστε εμπιστοσύνη, ενώ η εμμονή μας οδηγεί σε αισθήματα ζήλειας και ανασφάλειας. 

Η αγάπη μας δίνει την αίσθηση της ελευθερίας μέσα σε αυτή τη σχέση, ενώ η εμμονή μας ωθεί στην ανάγκη για κατάκτηση του άλλου, έτσι ώστε να μην τον χάσουμε ποτέ, να μην μας τον πάρουν ποτέ…

Η αγάπη στηρίζεται στην πραγματικότητα, σε αυτό που είναι ο άλλος που έχουμε απέναντί μας, σε αυτό που είναι και σε αυτά που μπορεί να μας προσφέρει, ενώ η εμμονή στηρίζεται στην φαντασία, στη μυθοποίηση του άλλου, σε αυτά που φανταζόμαστε ότι θα μπορούσε να καλύψει με βάση τις δικές μας ανάγκες και τις δικές μας προσδοκίες, χωρίς καν να βλέπουμε ποιον έχουμε απέναντί μας.

Η αγάπη χαρακτηρίζεται από δοτικότητα και προσφορά, ενώ η εμμονή χρειάζεται κάλυψη των αναγκών της.  Η αγάπη έχει ανάγκη από μοίρασμα, ενώ η εμμονή έχει ανάγκη από προσκόλληση.

Η αγάπη δεν είναι ένας τρόπος να καλύψουμε δικά μας ελλείμματα, ούτε να αποφύγουμε ή να δικαιολογήσουμε δικές μας αδυναμίες. Η αγάπη μας βοηθά να ωριμάσουμε και να ανακαλύψουμε ένα νέο νόημα στη ζωή μας. Η εμμονή μειώνει τις ευκαιρίες που έχουμε για προσωπική ανάπτυξη, για δόμηση του εαυτού και για εξέλιξη της σχέσης. Η εμμονή κάνει τελείως δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στον εαυτό και στον άλλο, επιτρέπουμε στον άλλο να παραβιάζει τα δικά μας όρια, γιατί θέλουμε κι εμείς να κάνουμε το ίδιο με τα δικά του όρια. Η εμμονή μας οδηγεί να θεωρούμε ότι σχέση σημαίνει ότι είμαστε ένα και ποτέ δεν πρόκειται να χωρίσουμε, γιατί αυτός είναι ο βασικός φόβος… καθώς θεωρούμε ότι δεν μπορούμε να επιβιώσουμε πλέον χωρίς τον άλλο.

Και τι μπορούμε να κάνουμε αν καταλάβουμε ότι αυτό που νιώθουμε είναι περισσότερο εμμονή παρά έρωτας ή αγάπη;

Το πρώτο βήμα είναι να παραδεχθούμε ότι λειτουργούμε με αυτό τον τρόπο.

Το επόμενο βήμα είναι να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, να τον σεβόμαστε και να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Αυτό δεν σημαίνει πως βάζουμε σε δεύτερη μοίρα τον άλλο και έχουμε ως προτεραιότητα τον εαυτό μας. Αυτό σημαίνει πως μπορούμε να δούμε τι είναι αυτό που θέλουμε, ποιοι είμαστε, τι αξίζουμε και πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε την αίσθηση της ασφάλειας, έτσι ώστε να μην ζούμε με το φόβο ότι θα χάσουμε τον άλλο. 

Όταν βρισκόμαστε μέσα σε μια σχέση προσπαθούμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τη σχέση, την επαφή με τον άλλο, χωρίς να σκεφτόμαστε διαρκώς τι θα γίνει αν τον χάσουμε, χωρίς να θέλουμε κάθε στιγμή να ξέρουμε που είναι, χωρίς να τον παρακολουθούμε μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς να περιμένουμε από αυτόν να μας φτιάξει τη μέρα, χωρίς να έχουμε πείσει τον εαυτό μας ότι η ζωή μας εξαρτάται από τον άλλο. Ακόμη και μέσα σε μια σχέση συνεχίζουμε να έχουμε τη δική μας προσωπικότητα, τα δικά μας ενδιαφέροντα και τις δικές μας ανάγκες. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν συμβιβαζόμαστε ή δεν κάνουμε υποχωρήσεις… απλά σε περίπτωση που η σχέση αυτή δεν μας καλύπτει προσπαθούμε να βρούμε λύσεις και όχι να ζούμε με το φόβο να μην χάσουμε τον άλλο, με αποτέλεσμα να μην δείχνουμε τον πραγματικό μας εαυτό.

Όταν βλέπουμε πως το μόνο που έχουμε είναι μια εμμονή για ένα άτομο που πιστεύουμε πως αγαπάμε… χωρίς να υπάρχει κάποια σχέση είναι προτιμότερο να σταματήσουμε κάθε επικοινωνία ή να μπορέσουμε να παραμείνουμε στην πραγματική επικοινωνία που υπάρχει. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι η επικοινωνία ή η παρακολούθηση του ατόμου στο Facebook δεν σημαίνει ότι μπορούμε να προσδοκούμε κάτι. Αν πρόκειται για έναν έρωτα χωρίς ανταπόκριση είναι πολύ πιθανό να έχουμε πλάσει το άλλο άτομο στη φαντασία μας με πολύ διαφορετικό τρόπο από ότι είναι στην πραγματικότητα. Σε περίπτωση που υπήρχε ένας έρωτας ή μια σχέση που δεν υφίσταται πλέον θα πρέπει να συμβιβαστούμε με αυτό, να αποδεχθούμε την κατάσταση και να προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε.

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.