Τηλεργασία και ο ρόλος του γυναικείου φύλου

Η αύξηση της χρήσης της νέας τεχνολογίας και οι ολοένα και πιο πολλές δυνατότητες που παρέχει έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας νέας μορφής εργασίας, η οποία δεν απαιτεί την μετακίνηση των εργαζομένων από το σπίτι τους μέχρι τον τόπο της εργασίας, καθώς δίνει τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι ή από ένα κέντρο κοντά στο σπίτι. Γίνεται λόγος για την τηλεργασία, η οποία συμβαδίζει με τις γοργές τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής μας, ενώ επισημαίνοντας τα βασικά της πλεονεκτήματα διαφαίνεται η αναγκαιότητα της ανάπτυξης και στήριξης του θεσμού της τηλεργασίας, χωρίς αυτό να σημαίνει την παντελή απουσία αρνητικών χαρακτηριστικών της. Είναι μια νέα μορφή εργασίας που συνδέεται με την κοινωνική δομή της χώρας, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και από τα στερεότυπα που υπάρχουν για τους ρόλους των δύο φύλων.

Τι είναι η τηλεργασία;

Η τηλεργασία είναι μια σχετικά σύγχρονη μορφή εργασίας, που στηρίζεται στη χρήση υπολογιστών και άλλων μέσων τηλεπικοινωνίας, με βασικό στόχο την αποφυγή μετακινήσεων για εργασία. Πρόκειται για ένα είδος εργασίας που προσπαθεί να βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την οικογένεια (Tremblay, 2003).

Η τηλεργασία έχει οικειοθελή χαρακτήρα τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη, ενώ ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει τον τηλεργαζόμενο για τους περιορισμούς στη χρήση των συσκευών της πληροφορικής και τις κυρώσεις που θα έχει σε περίπτωση μη συμμόρφωσης (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2006–2007). Επίσης, εξασφαλίζει στον εργαζόμενο τη δυνατότητα να εργαστεί από το σπίτι κάνοντας το δικό του χρονικό σχεδιασμό, αλλά και σε εργαζόμενες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο συνδυασμός των επαγγελματικών υποχρεώσεων με την κοινωνική και οικογενειακή τους ζωή. Αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες όλων των σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών.

Υπάρχουν διάφορες μορφές τηλεργασίας:

Στα τηλεκέντρα, που είναι καλά οργανωμένα γραφεία ή από το σπίτι, με τον κατάλληλο εξοπλισμό.

Νομαδική ή ελεύθερη τηλεργασία, όπου οι εργαζόμενοι δεν έχουν σταθερό χώρο εργασίας

Διάσπαρτη τηλεργασία, μέσω κινητών γραφείων, ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρείας

(Huws et al., 1996).

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της τηλεργασίας;

Δυνατότητα καλύτερου συνδυασμού της εργασίας με τη διεκπεραίωση των οικογενειακών αναγκών και την ανάληψη όλων των οικογενειακών ευθυνών.

Διευκόλυνση της φροντίδας των παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας

Μεγαλύτερη ευελιξία ως προς το χρόνο και τη δομή της εργασίας

Βελτίωση της διαχείρισης του χρόνου εργασίας

Δυνατότητα απόκτησης του ελέγχου της ζωής

Οργάνωση και καθορισμό της ζωής με τον πιο κατάλληλο τρόπο.

Μείωση των απαιτούμενων μετακινήσεων

Κοινωνική ένταξη ατόμων που είναι κοινωνικά αποκλεισμένα

Μείωση του χρόνου που απαιτείται για να φτάσει ο εργαζόμενος στη δουλειά

(Tremblay, 2003).

Τι μειονεκτήματα συγκεντρώνει η τηλεργασία;

Κίνδυνοι σχετικά με την αξιοπιστία και το πραγματικό πρόσωπο της επιχείρησης

Δυσπιστία και από την πλευρά της επιχείρησης για την παραγωγικότητα των εργαζομένων

Απαραίτητη προϋπόθεση οι γνώσεις γύρω από τη χρήση του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών

Απομόνωση του ατόμου, καθώς εργάζεται μακριά από το εργασιακό περιβάλλον και την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων με τους συναδέλφους του

(Tremblay, 2003).

Η τηλεργασία αναπαράγει ή ανατρέπει τα στερεότυπα που κυριαρχούν στην κοινωνία για το ρόλο του γυναικείου φύλου στην εργασία;

Η τηλεργασία έχει τη δυνατότητα και να επιβάλλει τους παραδοσιακούς ρόλους των δύο φύλων αλλά και να τους βελτιώσει. Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που εργάζονται στο σπίτι διαφοροποιούνται ανάλογα με το φύλο ως προς το χώρο που επιλέγουν να εργαστούν. Έτσι, οι άνδρες  προτιμούν να εργάζονται σε ένα απομονωμένο χώρο του σπιτιού, ενώ επικεντρώνονται στις ατομικές, προσωπικές και επαγγελματικές τους ανάγκες. Αντίθετα, οι γυναίκες δεν επιλέγουν την εργασία σε ένα συγκεκριμένο χώρο του σπιτιού, καθώς συνδυάζουν την εργασία με τις υπόλοιπες οικογενειακές και υποχρεώσεις τους, ενώ προηγείται η φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού από ότι η εργασία (Sullivan & Lewis, 2001).  

Σύμφωνα με την έρευνα της Tremblay (2003), συμπεραίνεται ότι η τηλεργασία διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο ως προς τις ώρες απασχόλησης (πλήρης απασχόληση ή ημιαπασχόληση). Οι άνδρες επιλέγουν αυτό το είδος εργασίας μόνο ως ημιαπασχόληση, κάνοντας ταυτόχρονα και κάτι άλλο, ενώ οι γυναίκες ασχολούνται με την τηλεργασία ως βασικό τους επάγγελμα, μην έχοντας κάποια άλλη επαγγελματική επιλογή. 

Η τηλεργασία ενισχύει το στερεότυπο που θέλει τη γυναίκα στο σπίτι να προσέχει και να φροντίζει τα παιδιά και να μην βγαίνει έξω από αυτό για εργασία (Johnson et al., 2007). Κάποιες μορφές τηλεργασίας που δεν απαιτούν ιδιαίτερες γνώσεις όπως είναι η τηλεφωνική εργασία, η υπαλληλική εργασία ή η εισαγωγή δεδομένων στον υπολογιστή, ενώ συνδέονται με έντονη κοινωνική απομόνωση, είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις γυναίκες και με τους χαρακτηρισμούς που τους αποδίδονται με βάση τα στερεότυπα για τους ρόλους των δύο φύλων, όπου θεωρούνται ότι έχουν μειωμένες ικανότητες και ότι μπορούν να κάνουν μόνο χαμηλόμισθες δουλειές (Huws et al., 1996). Ωστόσο, και οι ίδιες οι γυναίκες διαιωνίζουν τα στερεότυπα για τους ρόλους του γυναικείου φύλου, καθώς οι αντιλήψεις τους σχετίζονται με την οικογένεια και τη διαχείριση και εκπλήρωση των οικογενειακών καθηκόντων, δίνοντας όσο το δυνατόν πιο πολύ στήριξη στo οικογενειακό τους περιβάλλον (Sullivan & Lewis, 2001).

Βιβλιογραφία

Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. (2006 – 2007). Συμφωνία- πλαίσιο για την τηλεργασία. Προσάρτημα Β στην Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.

Huws, U., Podro, S., Gunnarsson, E., Weijers, T., Arvanitaki, K., & Trova, V. (1996). Teleworking and Gender. Brighton: The Institute for Employment Studies.

Johnson, L.C., Andrey, J., & Shaw, S.M. (2007). Mr. Dithers comes to dinner: Telework and the merging of women’s work and home domains in Canada. Gender, Place and Culture, 14 (2), 141- 161.

Sullivan, C., & Lewis, S. (2001). Home- based telework, gender, and the synchronization of work and family: Perspectives of teleworkers and their co- residents. Gender, Work and Organization, 8 (2), 123- 145.

Tremblay, D.G. (2003). Telework: A new mode of gendered segmentation? Results from a study in Canada. Canadian Journal of Communication, 28 (4), 461-478.