Ζώα και παιδιά με διαταραχές

Η επίδραση των σκυλιών στα παιδιά με αυτισμό

Στα παιδιά με αυτισμό φαίνεται πως έχουν θετική επίδραση τα σκυλιά, τα οποία μπορεί να αποτελέσουν ένα ‘μέσο’ θεραπείας. Αυτό προϋποθέτει το παιδί να μην αγχώνεται και να μην έχει φοβία με τα σκυλιά, έτσι ώστε να μπορέσει να αναπτύξει μια σχέση μαζί τους. Τα σκυλιά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στο σπίτι από τους γονείς ως μια συντροφιά για το παιδί με αυτισμό ή ως μια παρουσία που θα κοιμάται στο δωμάτιο του παιδιού, ώστε το παιδί να νιώθει άνετα και να μπορεί να κοιμηθεί, καθώς πολλά παιδιά με αυτισμό βιώνουν άγχος, εφιάλτες και επεισόδια πανικού όταν βρίσκονται μόνα τους στο κρεβάτι, κυρίως εξαιτίας της δυσκολίας τους να ηρεμήσουν και να κοιμηθούν. Ο σκύλος στο δωμάτιο του παιδιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως μέσο ειδοποίησης των γονιών όταν το παιδί γίνεται ιδιαίτερα ανήσυχο κατά τη διάρκεια της νύχτας. 

Επίσης, ο σκύλος μπορεί να βοηθήσει το παιδί με αυτισμό ώστε να ηρεμεί όταν κλαίει ή εμφανίζει αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, παραμένοντας δίπλα του και περιμένοντας το παιδί να ηρεμήσει. Ακόμη, μπορεί ο σκύλος να είναι μια συντροφιά για το παιδί με αυτισμό ώστε να μην μένει μόνο του, καθώς η απουσία διαπροσωπικών σχέσεων, κυρίως με συνομηλίκους, αποτελεί ένα βασικό χαρακτηριστικό του αυτισμού. Στις βόλτες του παιδιού ο σκύλος μπορεί να αποτελέσει ένα είδος ασφάλειας, συμβάλλοντας στην ηρεμία του παιδιού.

Έρευνες έχουν βρει ότι τα παιδιά με αυτισμό αλληλεπιδρούν πιο συχνά και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα με σκυλιά, παρά με ανθρώπους ή αντικείμενα. Ένας από τους λόγους είναι ότι τα ζώα και κυρίως τα σκυλιά επικοινωνούν τους σκοπούς τους με ένα πιο άμεσο τρόπο που είναι περισσότερο κατανοητός στα παιδιά με αυτισμό (Prothman et al., 2009).

Θεραπευτική ιππασία

Τα άλογα είναι ζώα που συμμετέχουν σε θεραπευτικά προγράμματα για άτομα με κινητικά ή γνωστικά/ νοητικά ελλείμματα, όπως παιδιά με αυτισμό, διάφορα σύνδρομα και κινητικές δυσκολίες. Σημαντικό ρόλο παίζει η κίνηση και ο βηματισμός του αλόγου, που χαρακτηρίζεται από ακρίβεια, ρυθμικότητα και ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο κίνησης. Αυτό βοηθά το άτομο να χαλαρώσει τους μύες, να αποκτήσει ισορροπία και συντονισμό και να βελτιώσει το μυϊκό του τόνο. Η ρυθμική κίνηση δημιουργεί ένα αίσθημα ζεστασιάς και ασφάλειας, μειώνοντας τη σπαστικότητα και συμβάλλοντας στη χαλάρωση. Τα άτομα με κινητικά προβλήματα έχουν τη δυνατότητα να βιώσουν εμπειρίες κίνησης που δεν μπορούν να βιώσουν με άλλο τρόπο. Επίσης, είναι ένα είδος θεραπείας που ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση των παιδιών και περιορίζει τη διάσπαση προσοχής. 

Τα παιδιά εκτός από την ιππασία συμμετέχουν και στη διαδικασία φροντίδας του αλόγου, που τα δίνει την ευκαιρία να αναπτύξουν συναισθηματικούς δεσμούς με το άλογο.

Στα παιδιά με αυτισμό έχει βρεθεί ότι οι επιδράσεις της ιππασίας είναι εμφανείς στην κοινωνική λειτουργικότητα, καθώς εμφανίζουν αυξημένη αισθητηριακή αναζήτηση και ευαισθησία, κοινωνική κινητοποίηση και μείωση της διάσπασης προσοχής. Το παιδί μαθαίνει να υπακούει σε κανόνες, να δίνει εντολές στο άλογο, σε περίπτωση που έχει κατακτήσει το λόγο, αλλά και να εμπλέκεται ενεργητικά στην προετοιμασία και τη διαδικασία της ιππασίας (Bass et al., 2009). Σε μια έρευνα των Ajzenman et al. (2013) βρέθηκαν οι θετικές επιδράσεις της ιππασίας στα παιδιά με αυτισμό όσον αφορά τον τομέα των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, τη συμμετοχή στην αυτοφροντίδα ενώ αποτελεί ένα τρόπο ψυχαγωγίας με χαμηλές απαιτήσεις για το παιδί. Τα οφέλη για το παιδί είναι κοινωνικά, ψυχολογικά και μαθησιακά, συμβάλλοντας σε βελτίωση της συμπεριφοράς του παιδιού και των δυσκολιών που εμφανίζει.

Βιβλιογραφία

Ajzenman, H.F., Standeven, J.W., & Shurtleff, T.L. (2013). Effect of hippotherapy on motor control, adaptive behaviors, and participation in children with autism spectrum disorder: A pilot study. American Journal of Occupational Therapy, 67 (6), 653- 663.

Bass, M.M., Duchowny, C.A., & Llabre, M.M. (2009). The effect of therapeutic horseback riding on social functioning in children with autism. Journal of Autism Developmental Disorders, 39, 1261- 1267.

Porthmann, A., Ettrich, C., & Prothmann, S. (2009). Preference for, and responsiveness to, people, dogs and objects in children with autism. Anthrozoos: A Multidisciplinary Journal of the Interactions of People & Animals, 22 (2), 161-171.