Γνωρίζω και καθορίζω τον εαυτό μου

Είναι η διαμόρφωση μιας ξεκάθαρης αντίληψης για την προσωπικότητά μας, συμπεριλαμβανομένων των δυνατών μας σημείων, των αδυναμιών μας, των αναγκών και των κινήτρων μας, των συναισθημάτων, σκέψεων και πεποιθήσεών μας. Η αυτογνωσία μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τους άλλους ανθρώπους, κατανοώντας πρώτα τον εαυτό μας, καθώς είναι σημαντικό πρώτα να ξεκαθαρίσουμε στον εαυτό μας πως τον βλέπουμε, τι στάσεις έχουμε απέναντί του και πώς αντιδρούμε απέναντι στις επιλογές του. 

Μετά από την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους διαρκώς αλλάζουμε, για αυτό η αυτογνωσία είναι ένα διαρκές ταξίδι γνωριμίας του εαυτού μας. Η γνωριμία με τον εαυτό μας και η αλλαγή της στάσης μας απέναντι στον εαυτό μας είναι μια αμφίδρομη διαδικασία. Καθώς αναπτύσσουμε την αυτογνωσία μας και γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας είμαστε περισσότερο ικανοί να αναδιαμόρφωσουμε τις σκέψεις και τις ερμηνείες που κάνουμε σχετικά με αυτές τις σκέψεις. Η αλλαγή του τρόπου ερμηνείας των πραγμάτων μας οδηγεί σε αλλαγή των συναισθημάτων μας και μέσα από αυτή τη διαδικασία οδηγούμαστε σε μια αλλαγή ως προς τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας. Είναι ένας φαύλος κύκλος, ο οποίος είναι χρήσιμος, γιατί μας βοηθά να εξελιχθούμε, να προχωρήσουμε, να φτάσουμε στον προορισμό μας θέτοντας νέους στόχους.

Τι θέλω, τι ανάγκες έχω, ποιες είναι οι πιο σημαντικές, πώς μπορώ να τις καλύψω, τι στόχους έχω, τι με γεμίζει και τι προσδοκώ από τον εαυτό μου; Δεν μπορούμε να απαιτούμε από τους άλλους την κάλυψη των αναγκών μας, όταν εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε να καλύψουμε τις δικές μας ανάγκες. Και… ξέρουμε ποιες είναι αυτές οι ανάγκες; Μήπως βρισκόμαστε σε μια διαρκής αναζήτηση, χωρίς να ξέρουμε καν τι αναζητούμε; Δεν αρκεί όμως να ξέρουμε τι θέλουμε γιατί θα πρέπει να πιστεύουμε ότι αυτό που θέλουμε θα το καταφέρουμε κιόλας, απογυμνωμένοι από φόβους και δειλίες. Τα εμπόδια τα βάζουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας και δεν τον αφήνουμε να προχωρήσει. Ξέρουμε ότι κάτι μας κρατά πίσω, δεν μας αφήνει να εκπληρώσουμε τα όνειρά μας, τους στόχους μας, την ανάπτυξη του εαυτού μας, όμως αυτό το κάτι νιώθουμε ότι είναι πιο δυνατό από εμάς. Επομένως, για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε αυτό το ταξίδι γνωριμίας του εαυτού μας, θα πρέπει να πιστέψουμε στον εαυτό μας, ότι αυτό που θέλουμε μπορούμε να το καταφέρουμε…

Η ψυχοθεραπεύτρια Virginia Satir (1989) μιλώντας για τον εαυτό αναφέρει:

"Είμαι ΕΓΩ.

Σε όλο τον κόσμο δεν υπάρχει κανένας άλλος ακριβώς σαν κι εμένα. Υπάρχουν άνθρωποι που μου μοιάζουν σε ορισμένα σημεία, αλλά κανένας δεν είναι ολότελα όμοιος με μένα. Για αυτό κάτι που προέρχεται από μένα είναι απόλυτα δικό μου, γιατί εγώ μόνος μου το διάλεξα.

Μου ανήκει κάθε τι που έχει σχέση με μένα:

• το σώμα μου και κάθε τι που κάνει,
• το μυαλό μου με όλες του τις ιδέες και τις σκέψεις,
• τα μάτια μου με όλες τις εικόνες που αποτυπώνουν
• τα αισθήματά μου, όποια και αν είναι, θυμός, χαρά, αγάπη, απογοήτευση ή ενθουσιασμός
• το στόμα μου και όλα τα λόγια που βγαίνουν από αυτό, γλυκά, ευγενικά ή απότομα, σωστά ή λανθασμένα
• η φωνή μου σιγανή ή δυνατή
• και όλες μου οι πράξεις είτε απευθύνονται σε άλλους είτε σε μένα.

Μου ανήκουν οι φαντασιώσεις μου, τα όνειρά μου, οι ελπίδες μου, οι φόβοι μου.

Μου ανήκουν όλοι μου οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες, όλες μου οι αποτυχίες και τα λάθη μου.

Και αφού μου ανήκει καθετί δικό μου, μπορώ να γνωρίσω βαθιά τον εαυτό μου και να τον αγαπήσω.

Και έτσι, θα καταφέρω ώστε κάθε μέρος του εαυτού μου να δουλεύει για το καλό μου.

Ξέρω πώς υπάρχουν κομμάτια του εαυτού μου που μου είναι ακατανόητα και άλλα που δεν τα ξέρω καθόλου.

Μα εφόσον νοιώθω φιλικά και αγαπώ τον εαυτό μου, μπορώ με ελπίδα και θάρρος να προσπαθήσω να καταλάβω και να μάθω περισσότερα για μένα.

Το πώς φαίνομαι ότι λέω και ότι κάνω σε μια δεδομένη στιγμή είναι αυθεντικά δικό μου και δείχνει σε τι σημείο βρίσκομαι τη στιγμή εκείνη.

Καμιά φορά όταν κοιτάζω τι έκανα, τι είπα, πώς σκέφτηκα και πώς αισθάνθηκα, βλέπω σημεία που δεν μου ταιριάζουν. Μα μπορώ στο μέλλον να κρατήσω ότι ταιριάζει, ν’ αφήσω αυτά που δεν μου ταιριάζουν, και να ανακαλύψω κάτι καινούργιο για αυτό που δεν ταιριάζει.

Μπορώ να βλέπω, να ακούω, να αισθάνομαι, να σκέφτομαι, να μιλώ και να ενεργώ.

Έχω καθετί που χρειάζεται για να επιζήσω, να είμαι κοντά με τους άλλους, να είμαι δημιουργικός, να καταλαβαίνω και να βάζω σε τάξη μες στο νου μου το πλήθος των ανθρώπων και των πραγμάτων έξω από μένα.

Είμαι κύριος του εαυτού μου και, επομένως, μπορώ να τον οργανώσω.

Είμαι ΕΓΩ και είμαι εντάξει".

(Η Διακήρυξή μου για την Εκτίμηση του Εαυτού, Σατίρ, 1989:48-49)

Satir, Virginia. (1989). Πλάθοντας ανθρώπους. Αθήνα: Κέδρος.