Διαβάζοντας το βιβλίο: Σταματήστε να καταστρέφετε τις σχέσεις σας

Ένας οδηγός για να ζήσετε ευτυχισμένοι με τον σύντροφό σας

 

«Βαρεθήκατε πια να διαλύονται οι σχέσεις σας η μία μετά την άλλη; Θέλετε να κόψετε τις κακές σας συνήθειες και να τις αντικαταστήσετε με καλές, που θα αντέξουν στον χρόνο; Ο δρ Albert Ellis, ψυχοθεραπευτής παγκοσμίου φήμης, ανέπτυξε την ΟΣΘΕΣ (Ορθολογική Συναισθηματική Θεραπεία Συμπεριφοράς), για να βοηθήσει τους ανθρώπους, κάθε ηλικίας, να δημιουργήσουν υγιείς και διαρκείς σχέσεις.

Πολλοί από μας καταστρέφουμε τις σχέσεις μας ξανά και ξανά, ενώ δεν ξέρουμε πώς να σταματήσουμε. Σε αυτό το βιβλίο θα βρείτε μια δοκιμασμένη λύση. Ανεξάρτητα αν είστε άνδρας ή γυναίκα, γκέι ή στρέιτ, οι απλές και αποτελεσματικές τεχνικές του δρ Ellis θα σας βοηθήσουν να κάνετε τη σχέση σας υγιή και σταθερή. Χρησιμοποιώντας μια αντικειμενική και αμερόληπτη προσέγγιση, αυτό το βιβλίο σας δείχνει πώς να τα πάτε καλύτερα με το αγαπημένο σας πρόσωπο. Όμως, δε σταματάει εκεί, θα σας βοηθήσει, επίσης, να βελτιώσετε τη σχέση σας με τους φίλους σας, τα παιδιά σας, ακόμη και τα πεθερικά σας» (από το οπισθόφυλλο).

«Με τα χρόνια έχω μάθει πως αυτές οι πεποιθήσεις είναι διαδεδομένες, αλλά λειτουργούν σε διαφορετικά επίπεδα. Οι παράλογες πεποιθήσεις που αποκαλύπτει η ΟΣΘΕΣ άλλαξαν και εξελίχθηκαν στις επόμενες δεκαετίες, δείχνοντας βασικά ότι τα απόλυτα ‘πρέπει’ των ανθρώπων και των ζευγαριών είναι το αρχικό αίτιο που δημιουργεί τα προβλήματα, τουλάχιστον στην περίπτωση της νεύρωσης. Τώρα δέχομαι πως όταν έχεις μόνο προτιμήσεις και επιθυμίες, ακόμη και έντονες, συνήθως λειτουργείς πιο σωστά, οι άλλοι συνήθως σου φέρονται καλά  και δίκαια, οι συνθήκες της ζωής σου είναι ευχάριστες και σπανίως θα αναστατώνεις τον εαυτό σου όταν δεν εκπληρώνονται οι προτιμήσεις σου. Ναι, σ’ αυτή την περίπτωση σπανίως θα σκέφτεσαι, θα νιώθεις και θα φέρεσαι νευρωτικά» (σελ. 41).

Όμως, όταν πιστεύεις και νιώθεις βαθιά μέσα σου ότι πρέπει να τα καταφέρεις οπωσδήποτε, ότι πρέπει να σου φέρονται καλά οι άλλοι και πρέπει οι συνθήκες της ζωής σου να είναι ικανοποιητικές πρόσεξε- έχεις πρόβλημα.

«Από τη στιγμή που θα αρχίσεις, συνειδητά ή ασυνείδητα, ρητώς ή σιωπηρώς, να επιμένεις σε οποιαδήποτε από αυτά τα τρία βασικά πρέπει  -‘’Εγώ πρέπει να τα καταφέρνω καλά’’, ‘’Οι άλλοι πρέπει να μου φέρονται καλά’’, ‘’Οι συνθήκες της ζωής μου πρέπει να είναι ικανοποιητικές και ευχάριστες!’’- τότε σχεδόν πάντα δημιουργείς μία ή περισσότερες αντίστοιχες κεντρικές παράλογες πεποιθήσεις, που αυξάνουν σημαντικά τα επίμονα πρέπει. Αυτές οι πεποιθήσεις περιλαμβάνουν:

Τρομερίτιδα- ‘’Επειδή εγώ δεν τα πήγα τόσο καλά όσο πρέπει να τα πηγαίνει είναι τρομερό’’.

Σύνδρομο Δεν το αντέχω- ‘’Επειδή δεν τα κατάφερα καλά ή επειδή μου φέρθηκες άσχημα ή επειδή οι συνθήκες ήρθαν ανάποδα.  

Καταδίκη- ‘’Επειδή αποτυγχάνω συνεχώς σε σημαντικά πράγματα, γεγονός που δεν πρέπει να συμβαίνει, είμαι άχρηστος και δεν αξίζει μια καλή ζωή’’.

Πάντα και ποτέ- ‘’Επειδή δεν  μπόρεσα να κερδίσω την αγάπη σου, πράγμα που έπρεπε οπωσδήποτε να κάνω, δεν  θα μπορέσω ποτέ να κερδίσω την αγάπη κανενός άλλου’’» (σελ. 41-42).

 

 

Πηγή

Albert Ellis & Robert Harper. 2003. Σταματήστε να καταστρέφετε τις σχέσεις σας. Ένας οδηγός για να ζήσετε ευτυχισμένοι με τον σύντροφό σας. Εκδόσεις Αλκυών.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Το τραύμα μας μεταμορφώνει…

«Τα ανθρώπινα όντα χρειάζονται τον φόβο, μας κρατά ασφαλείς από τραύματα. Η αντίδραση του φόβου μας προστατεύει προετοιμάζοντάς μας σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά να αντιμετωπίσουμε επικίνδυνες καταστάσεις. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από εγκεφαλικούς τραυματισμούς που τους κατέστησαν ανίκανους να βιώνουν τον φόβο είναι πολύ ευάλωτοι στις βλάβες, διότι ζούμε σε έναν αβέβαιο και συχνά επικίνδυνο κόσμο και η επιβίωσή μας εξαρτάται συχνά από το να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε, να αξιολογήσουμε και να ανταποκριθούμε σε κινδύνους» (σελ. 155).

 

Το τραύμα προκαλεί έντονο τρόμο και αγωνία και βλάπτει τα πιο ευάλωτα άτομα. Το τραυματικό στρες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ψυχικής υγείας. Το τραύμα είναι αποτέλεσμα ενός εξωτερικού γεγονότος (μια απειλή) και μιας εσωτερικής εμπειρίας (φόβος, αδυναμία ή φρίκη). «Το τραύμα είναι πάντα τρόμος χωρίς λέξεις» (σελ. 159). Το τραύμα δημιουργεί στο άτομο το αίσθημα φυγής ή πάλης. Στα παιδιά εμφανίζεται περισσότερο η αντίδραση της φυγής.

Αρκετοί άνθρωποι μπορεί να ανακάμψουν από την εμπειρία του τραυματικού στρες. Σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη από το τραύμα παίζει το περιβάλλον του ατόμου, το οποίο θα πρέπει να χαρακτηρίζεται «από ασφάλεια και σταθερότητα, από ασφαλή κοινωνικά δίκτυα με καλά διαμορφωμένες σχέσεις δεσμού και από ικανότητα έκφρασης όσων έχουν συμβεί».

Όταν το άτομο βρεθεί μέσα σε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον, μπορεί να αρχίσει να αποκαθιστά την ισορροπία, την τάξη και το νόημα, έχοντας ως συνέπεια μια σταδιακή προσαρμογή και του εγκεφάλου του. Το τραυματισμένο άτομο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την αφηγηματική μνήμη για να μιλήσει για το τραύμα, το μόνο που αναδύεται είναι ένα σύνολο από μπερδεμένες, γεμάτες σύγχυση αισθητηριακές αντιλήψεις, τις οποίες δεν μπορεί να επεξεργαστεί.

 

Πηγή:

Kate Cairns & Brian Cairns. 2023. Δεσμός, τραύμα & ψυχική ανθεκτικότητα. Θεραπευτική φροντίδα για παιδιά σε αναδοχή και υιοθεσία. Εκδόσεις Αρμός.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

Ορθολογική Συναισθηματική Θεραπεία Συμπεριφοράς, του Ellis

Η ΟΣΘΕΣ (Ορθολογική Συναισθηματική Θεραπεία Συμπεριφοράς)είναι μια από τις πιο «απλές και σφιχτοδεμένες σύγχρονες θεραπείες. Δέχεται πώς όλες σχεδόν οι νευρώσεις των ανθρώπων σχετίζονται ή ενεργοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από απόλυτα πρέπει και απόλυτες απαιτήσεις. Και η ΟΣΘΕΣ έχει εξαιρετικό ιστορικό σε αυτόν τον τομέα, αφού έχει βοηθήσει χιλιάδες πελάτες, καθώς και εκατομμύρια αναγνώστες, να συνειδητοποιήσουν τις ‘πρεπομανείς’ σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές τους να τις μετατρέψουν από απόλυτα πρέπει σε έντονες προτιμήσεις και έτσι να βελτιωθούν σημαντικά» (σελ. 73). 

 

«Η ΟΣΘΕΣ περιλαμβάνει επίσης πολλές αλληλένδετες και πιο πολύπλοκες θεωρίες. Για παράδειγμα:

1. Τα πρέπει και οι απαιτήσεις δεν λειτουργούν μόνο σε γνωσιακό επίπεδο αλλά και σε συναισθηματικό και συμπεριφορικό επίπεδο,

2. Δεν τα μαθαίνουμε ή τα έχουμε έμφυτα μόνο, αλλά επίσης τα αφομομιώνουμε από το περιβάλλον μας, τα κατασκευάζουμε μόνοι μας και εξασκούμαστε στη χρήση τους,

3. Δεν τα βιώνουμε και τα ακολουθούμε στην παιδική και την εφηβική ηλικία μόνο, αλλά επίσης, τα αναδιαμορφώνουμε και τα ανακατασκευάζουμε ενεργώς στο παρόν,

4. Δεν μετατρέπονται σε χρήσιμες προτιμήσεις, όταν το άτομο κάνει μια βαθιά φιλοσοφική αλλαγή μόνο, αλλά επίσης τροποποιούνται εφόσον χρησιμοποιεί ένα μεγάλο αριθμό από γνωστικές, συναισθηματικές και συμπεριφορικές ασκήσεις και τεχνικές,

5. Οι απόλυτες και δογματικές σκέψεις και εμπειρίες είναι ατομικές και αυτοκαταστροφικές, αλλά επίσης προέρχονται από επιβλαβείς διδασκαλίες της κουλτούρας  ή της υποκουλτούρας στην οποία ανήκουμε και

6. Οι στόχοι, οι σκοποί, οι εμπειρίες και η προσωπικότητα του ανθρώπου είναι προσωπικά και ατομικά στοιχεία, αλλά λειτουργούν επίσης έντονα στο κοινωνικό και το πολιτισμικό επίπεδο.

Έτσι, η ΟΣΘΕΣ είναι απλά αλλά έχει και τις περιπλοκές της. Είναι δομιστική και ματαμοντέρνα, αλλά επίσης επιστημονική, πρακτική και αποτελεσματική» (σελ. 73-74).

Η ΟΣΘΕΣ δέχεται ότι όταν ο άνθρωπος σκέφτεται, νιώθει και ενεργεί αυτοματαιωτικά, έχει δύο βασικές πεποιθήσεις:

1. αυτοϋποβιβασμός, αυτομείωση ή αυτοκαταδίκη. «Πρέπει οπωσδήποτε να τα καταφέρνω καλά και να έχω την επιδοκιμασία των σημαντικών προσώπων της ζωής μου, αλλιώς είμαι ολοκληρωτικά ανίκανος και ανάξιος ως άνθρωπος».

2.  χαμηλή ανοχή ματαίωσης ή ενόχλησης, άγχους, οργής και κατάθλιψης. «Οι συνθήκες της ζωής μου και οι συμπεριφορές των άλλων πρέπει οπωσδήποτε να είναι άνετες, ευχάριστες και απολαυστικές και δεν πρέπει με κανέναν απολύτως τρόπο να μου προκαλούν πολύ άγχος ή να μου στερούν αυτά που θέλω γιατί αλλιώς οι άνθρωποι και όλος ο κόσμος είναι σκάρτοι. Αυτό δεν το αντέχω και δεν το ανέχομαι, και η ζωή μου είναι απαίσια!» (σελ. 74).

 

Πηγή

Albert Ellis & Robert Harper. 2003. Σταματήστε να καταστρέφετε τις σχέσεις σας. Ένας οδηγός για να ζήσετε ευτυχισμένοι με τον σύντροφό σας. Εκδόσεις Αλκυών.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.

 

Διαβάζοντας το βιβλίο: Ασέβεια: Μια στρατηγική επιβίωσης για θεραπευτές

«Η δική μας θέση αντανακλά την επιθυμία να μην είμαστε τόσο αφελείς, ώστε να νομίζουμε ότι μπορούμε να αλλάξουμε όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πελάτες μας, αλλά ταυτόχρονα να μην πέφτουμε στην παγίδα του κυνισμού, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολα προβλήματα. Αντ’ αυτού, να έχουμε την ελευθερία να αναλάβουμε δράση. Να καταφέρνουμε, με κάποιον τρόπο, να επιβιώνουμε από τον όλεθρο και την απογοήτευση που ενίοτε αναπόφευκτα συμβαίνουν, όταν αντιμετωπίζουμε τις τραγωδίες της ζωής. Να καταφέρνουμε να συνεχίζουμε και να μην χάνουμε τις ελπίδες μας, να μπορούμε να βρίσκουμε το χιούμορ μέσα στον παραλογισμό φαινομενικά αδύνατων καταστάσεων. Διαφυλάσσοντας την ικανότητά μας για ενθουσιασμό και έξαψη, ακόμα και εάν μερικές φορές αποτυγχάνουμε. Το βιβλίο αυτό ήταν μια προσπάθεια να περιγράψουμε ορισμένες από τις στρατηγικές μας για επιβίωση» (από το οπισθόφυλλο).

 

Ο άνδρας του πουθενά

«Ένας συνάδελφος ήρθε για συμβουλευτική, φέρνοντάς μας μια ιστορία για έναν πελάτη που του προκαλούσε μεγάλη σύγχυση. Ο θεραπευτής δούλευε θεραπευτικά με έναν 40χρονο χρόνιο ασθενή, ο οποίος έκανε συστηματική και έντονη χρήση των ψυχιατρικών και κοινωνικών υπηρεσιών, πήγαινε από εξωτερικά ιατρεία για φαρμακευτική αγωγή και γενικά ζούσε μια ζωή απομονωμένος από τους άλλους. Ο θεραπευτής είχε εντυπωσιαστεί από τον ασθενή και αποφάσισε να τον βοηθήσει να γίνει κοινωνικά πιο ενεργός. Έτσι, εκπόνησε ένα πρόγραμμα θεραπείας για τον ασθενή. Με πολύ ήπιο τρόπο, οργάνωσε ομαδικές κοινωνικές συναναστροφές για αυτόν και τον βοήθησε να στεγαστεί σε ένα διαμέρισμα για ψυχικά ασθενείς, όπου θα μπορούσε να δουλεύει μαζί με άλλους, μαθαίνοντας βασικές δεξιότητες ζωής, όπως μαγείρεμα, κλπ. Ο ασθενής αρχικά δυσκολεύτηκε με αυτές τις αλλαγές, αλλά φαινόταν πρόθυμος να ευχαριστήσει τον θεραπευτή και ακολούθησε το πρόγραμμα θεραπείας.

Ο θεραπευτής είχε την αίσθηση ότι ο ασθενής βελτιωνόταν. Σταδιακά γινόταν πιο κοινωνικός με άλλα άτομα στο συγκρότημα των διαμερισμάτων, συμμετείχε πιο ενεργά σε ομαδικές δραστηριότητες, και μάλιστα ήταν στο σημείο να πιάσει και δουλειά. Πάνω που φαινόταν ότι ο ασθενής είχε αξιοσημείωτη πρόοδο, ο θεραπευτής έμαθε ότι ο ασθενής είχε κρεμαστεί, στη διάρκεια ενός ταξιδιού για να επισκεφθεί την οικογένειά του σε κάποια μακρινή πόλη.

Ο θεραπευτής σοκαρίστηκε. Δεν μπορούσε να καταλάβει τι είχε συμβεί. Στη συζήτηση στην ομάδα επίβλεψης αναδύθηκε η εξής υπόθεση: «Υπάρχει περίπτωση, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρόκληση της εύρεσης εργασίας και της πιο έντονης εμπλοκής με άλλα άτομα, ο ασθενής να βίωσε μια εμπειρία μειωμένης αυτοεκτίμησης, εξαιτίας μιας αυξημένης επίγνωσης της ανικανότητάς του να έρθει πραγματικά σε επαφή με άλλα άτομα;» Μήπως οι προσπάθειες του θεραπευτή να τον βοηθήσει είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή να τον ωθήσουν προς την αυτοκτονία;

Κατά τη δική μας οπτική, ο ασθενής δεν μπόρεσε να γίνει ασεβής προς τις προσπάθειες του θεραπευτή να τον βοηθήσει και ο θεραπευτής δεν μπόρεσε να μην μείνει πιστός τη θεωρία ότι οι άνθρωποι είναι πιο υγιείς όταν κοινωνικοποιούνται. Είναι επίσης πιθανό ο ασθενής να μην κατάφερε να γίνει ασεβής προς την ανάγκη της οικογένειάς του να έχει αυτός προβλήματα. Μπορεί να προτίμησε να αυτοκτονήσει –και να ιδρυματοποιηθεί, διαμέσου του θανάτου, ως αποτυχημένος- παρά να διακινδυνεύσει να βελτιωθεί. Ωστόσο, ο θεραπευτής ήταν ένας ψυχίατρος με παραδοσιακή εκπαίδευση, του οποίου η κατάρτιση δεν περιλάμβανε το να λαμβάνει υπόψη την οικογενειακή κατάσταση» (σελ. 40).

 

Πηγή:

Gianfranco Cecchin, Gerry Lane & Wendel A. Ray. 2009. Ασέβεια: Μια στρατηγική επιβίωσης για θεραπευτές. University Studio Press.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.