Διαβάζοντας… το βιβλίο «Σεξουαλικότητα»

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται κείμενα του Φρόυντ για τις σεξουαλικές παρεκτροπές, την παιδική σεξουαλικότητα και τις μεταβολές στην εφηβεία. 

Στις παρεκτροπές σε σχέση με το σεξουαλικό αντικείμενο, ο Φρόυντ αναλύει την ομοφυλοφιλία και τα σεξουαλικά ανώριμα άτομα και ζώα. Επίσης, αναφέρεται στις παρεκτροπές σε σχέση με τον σεξουαλικό σκοπό, εστιάζοντας σε ανατομικές προεκτάσεις και στην προσήλωση σε πρωταρχικούς σεξουαλικούς σκοπούς. Ο Φρόυντ κάνει αναφορά στις διαστροφές γενικά, στο σεξουαλικό ένστικτο στους νευρωτικούς, στα συστατικά ένστικτα και τις ερωτογενείς ζώνες, στις αιτίες για τη φανερή υπεροχή της διεστραμμένης σεξουαλικότητας σε περίπτωση ψυχονευρώσεων και στη γνωστοποίηση της παιδικής σεξουαλικότητας. Στην παιδική σεξουαλικότητα ο Φρόυντ περιγράφει πώς εκδηλώνεται, ποιος είναι ο σκοπός, ποιες είναι οι φάσεις οργάνωσής της και ποιες είναι οι πηγές της. Όταν φτάνει στην εφηβεία κάνει αναφορά στην κυρίαρχη θέση των γενετήσιων ζωνών, στην προκαταρκτική ευχαρίστηση, στο πρόβλημα της σεξουαλικής διέγερσης, στη λίμπιντο, στη διαφοροποίηση ανάμεσα στα δύο φύλα και στην ανακάλυψη ενός αντικειμένου.

«Ο Binet ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι η εκλογή ενός φετίχ είναι αποτέλεσμα κάποιας σεξουαλικής εντύπωσης που το άτομο δέχτηκε, κατά κανόνα, στην παιδική του ηλικία. Αυτή η προέλευση είναι φανερή σε περιπτώσεις, όπου υπάρχει μια φετιχιστική κατάσταση σε σύνδεση με το σεξουαλικό αντικείμενο.

Σε άλλες περιπτώσεις, η αντικατάσταση του αντικειμένου από ένα φετίχ, καθορίζεται από μια συμβολική σχέση με μια συνήθως ασυνείδητη σκέψη του ατόμου. Δεν μπορούμε πάντα να ακολουθήσουμε με βεβαιότητα την πορεία αυτών των σχέσεων. Κι ο πιο ασήμαντος συμβολισμός έχει σχέση με τις σεξουαλικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας» (σελ. 67-68).

«Οι πιο κοινές και πιο σημαντικές διαστροφές –η επιθυμία της πρόκλησης πόνου στο σεξουαλικό αντικείμενο και το αντίθετο- πήραν από τον  Krafftebing τις ονομασίες ‘σαδισμός’ και ‘μαζοχισμός’, για την ενεργητική και παθητική τους μορφή αντίστοιχα.  Άλλοι προτίμησαν τον όρο ‘αλγολαγνεία’, που δίνει έμφαση στο γεγονός της ευχαρίστησης που προκαλεί ο πόνος, η σκληρότητα, ενώ οι ονομασίες που διάλεξε ο Krafftebing τονίζουν το γεγονός της ευχαρίστησης που προκαλεί οποιαδήποτε μορφή ταπείνωσης ή υποταγής.

Όσον αφορά την ενεργητική αλγολαγνεία, τον σαδισμό, είναι εύκολο να ανακαλύψουμε τις ρίζες του στη φυσιολογική συμπεριφορά. Η σεξουαλικότητα των περισσότερων αρσενικών ανθρώπινων όντων περικλείει ένα στοιχείο επιθετικότητας- μια επιθυμία κυριαρχίας. Η βιολογική σημασία της έγκειται στην ανάγκη να κάμψει την αντίσταση του σεξουαλικού αντικειμένου με κάποιο διαφορετικό τρόπο, όχι με την προσπάθεια να κερδίσει τον έρωτά του. Έτσι, ο σαδισμός αντιστοιχεί με ένα επιθετικό στοιχείο του σεξουαλικού ενστίκτου, που ανεξαρτητοποιήθηκε υπερβολικά και κατέλαβε την πρώτη θέση, και κυμαίνεται ανάμεσα σε περιπτώσεις σκληρής συμπεριφοράς προς το σεξουαλικό αντικείμενο και σε άλλες, που η ικανοποίηση εξαρτάται απόλυτα από την ταπείνωση και την κακή μεταχείριση του αντικειμένου. Μόνο η τελευταία αυτή συμπεριφορά μπορεί να χαρακτηρισθεί διαστροφή.

Αντίστοιχα, ο όρος μαζοχισμός περιλαμβάνει οποιαδήποτε παθητική συμπεριφορά προς το σεξουαλικό υποκείμενο, κατά την οποία το αντικείμενο αντλεί ικανοποίηση από τον φυσικό ή ψυχικό πόνο που του επιβάλλεται. Ο μαζοχισμός, σαν μορφή διαστροφής, φαίνεται να μην έχει σχέση με το φυσιολογικό σκοπό. Υπάρχουν αμφιβολίες για το αν μπορεί να είναι ένα πρωτογενές φαινόμενο ή για το αν προέρχεται από τον σαδισμό. Συχνά αποδεικνύεται ότι δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προέκταση του σαδισμού που περιστρέφεται γύρω από τον ίδιο του τον εαυτό σαν αντικείμενο. Κλινική ανάλυση ακραίων περιπτώσεων μαζοχιστικής διαστροφής, δείχνει ότι ένας μεγάλος αριθμός παραγόντων συντείνει στη δημιουργία της παθητικής αυτής σεξουαλικής συμπεριφοράς.

Ο πόνος, που σ’ αυτές τις περιπτώσεις ξεπερνιέται, εξισώνεται με την αηδία και την ντροπή, σαν δύναμη που αντιστέκεται στη λίμπιντο.

Ο σαδισμός και ο μαζοχισμός κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στις διαστροφές, αφού η αντίθεση ανάμεσα στην ενεργητικότητα και στην παθητικότητα που κρύβεται πίσω τους, αποτελεί γενικό χαρακτηριστικό της σεξουαλικής ζωής» (σελ. 69-71).

 

Πηγή:

Φρόυντ, Σ. 1984. Σεξουαλικότητα. Εκδόσεις Δανιά.

 

Κουραβάνας Νικόλαος & Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.