Η Θεωρία του Beck: Γνωσιακή- συμπεριφορική προσέγγιση (CBT)

Ο Aaron Beck είναι ο βασικός εκπρόσωπος της γνωσιακής- συμπεριφορικής προσέγγισης (CBT), που προέκυψε μέσα από την ενασχόλησή του με καταθλιπτικούς ασθενείς. Η CBT είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που συνδέεται με την κατάσταση που βιώνει το άτομο αυτή τη στιγμή και βοηθάει τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, να τα αξιολογήσουν και να κατανοήσουν τη σύνδεσή τους με τη συμπεριφορά. Επίσης, τα άτομα μαθαίνουν να αλλάζουν τις διαστρεβλωμένες πεποιθήσεις που έχουν, καθώς και τις αυτόματες σκέψεις που κάνουν. Οι αλλαγές στη σκέψη και το συναίσθημα οδηγούν το άτομο στο να νιώθει καλύτερα.  

 

Ο Beck ασχολήθηκε αρκετά με τη θεραπεία καταθλιπτικών ασθενών, μέσα από τους οποίους εντόπισε και περιέγραψε την αρνητική τριάδα της κατάθλιψης: αρνητικές αντιλήψεις για τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον.

Σύμφωνα με τη CBT, σημαντικό ρόλο  παίζουν τα σχήματα που απέκτησαν τα άτομα κατά την παιδική τους ηλικία, αν και είναι μια προσέγγιση που εστιάζει στο παρόν και στο εδώ και τώρα της θεραπείας. Ο Beck επισήμανε ότι τα άτομα με κατάθλιψη έχουν την τάση να βλέπουν τον κόσμο με αρνητικό τρόπο, μέσα από στρεσογόνα γεγονότα ζωής που έχουν βιώσει, όπως απώλεια ενός γονέα, κοινωνική απόρριψη από συνομηλίκους, καταθλιπτική στάση ενός γονέα.

Τα αρνητικά σχήματα προκαλούν γνωστικές στρεβλώσεις, δηλαδή παρατηρείται ότι το άτομο έχει την τάση να επεξεργάζεται τις πληροφορίες με συγκεκριμένους αρνητικούς τρόπους. Η CBT περιλαμβάνει τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις του ανθρώπου που επηρεάζουν τον τρόπο που αισθάνεται και συμπεριφέρεται. Ξεκινώντας από το γεγονός (κατάσταση που έχει συμβεί), το άτομο μαθαίνει να εντοπίζει τις αυτόματες σκέψεις, καθώς και τις αντιδράσεις που αυτές προκαλούν.

Η CBT έχει ως στόχο να εντοπίζει τα γνωστικά σφάλματα- διεργασιακά λάθη, μεταξύ των οποίων είναι τα εξής:

Αυθαίρετα συμπεράσματα- συμπεράσματα χωρίς επαρκή στοιχεία.

Επιλεκτική αφαίρεση-  συμπεράσματα με βάση ένα στοιχείο, εστιάζοντας την προσοχή σε αυτό και αγνοώντας πολλά άλλα.

Υπεργενίκευση- συμπεράσματα με βάση ένα μεμονωμένο γεγονός και συνήθως ασήμαντο.

Η CBT έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα, καθώς εκπαιδεύει το άτομο στην αναγνώριση σκέψεων και συναισθημάτων και στις αντιδράσεις που αυτές οδηγούν. Οι συνεδρίες είναι δομημένες και περιλαμβάνουν ένα θεραπευτικό πλάνο, με εργασίες και στο σπίτι. Η CBT δίνει έμφαση στη συνεργασία και την ενεργή συμμετοχή. Καθοριστικό ρόλο παίζει η θεραπευτική σχέση του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο, που στηρίζεται στις αξίες και στους στόχους του ατόμου.

 

Πηγές:

https://beckinstitute.org/. CBT.

Kring et al. (2010). Ψυχοπαθολογία. Εκδόσεις Gutenberg.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.