Εκφρασμένο αρνητικό συναίσθημα και διαταραχές

Τα διαπροσωπικά προβλήματα μέσα στην οικογένεια είναι πολύ πιθανό να λειτουργήσουν ως εκλυτικοί παράγοντες της κατάθλιψης. Το αρνητικά εκφρασμένο συναίσθημα μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση κατάθλιψης, στην υποτροπή στην κατάθλιψη ή και σε πιο σοβαρές διαταραχές, όπως ψύχωση. 

 

Το εκφρασμένο συναίσθημα καθορίζεται ως τα επικριτικά, ή εχθρικά σχόλια ή η συναισθηματική υπερεμπλοκή ενός μέλους της οικογένειας προς το άτομο που εμφανίζει την κατάθλιψη. Ο υψηλός βαθμός εκφρασμένου συναισθήματος είναι ισχυρός προβλεπτικός παράγοντας της υποτροπής στην κατάθλιψη.

Το υψηλό επίπεδο εκφρασμένου συναισθήματος μέσα στην οικογένεια, που περιλαμβάνει την εχθρότητα, την υπερβολική επικριτικότητα και την υπερπροστατευτικότητα απέναντι στον ασθενή συνδέεται με υποτροπή και επανεισαγωγή στο νοσοκομείο.

Στο πλαίσιο της οικογενειακής θεραπείας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας οι βασικοί στόχοι είναι οι εξής:

Εκπαιδεύουν τα μέλη της οικογένειας σχετικά με την ψυχική διαταραχή, κυρίως τους γενετικούς και τους νευροβιολογικούς παράγοντες που δημιουργούν την προδιάθεση για την ασθένεια, τα γνωστικά προβλήματα που σχετίζονται με τη διαταραχή, τα συμπτώματα της διαταραχής και τις ενδείξεις μιας επικείμενης υποτροπής. Επίσης, ενημερώνουν τους ασθενείς και τις οικογένειές τους σχετικά με τη φαρμακευτική θεραπεία, ενώ βοηθούν τις οικογένειες να αποφεύγουν την απόδοση κατηγοριών- να μην κατηγορούν ούτε τον εαυτό τους ούτε τους ασθενείς για την ασθένεια και να μπορέσουν να επεξεργαστούν τα συναισθήματα που τους προκαλεί η συγκεκριμένη κατάσταση. Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουν οι ειδικοί να βελτιώσουν την επικοινωνία και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων μέσα στην οικογένεια, να μάθουν στα μέλη της οικογένειας πώς να εκφράζουν τα θετικά και τα αρνητικά τους συναισθήματα με εποικοδομητικό, μη απαιτητικό τρόπο, που θα δείχνει ενσυναίσθηση και όχι με αυστηρό, επικριτικό ή υπερπροστατευτικό τρόπο. Ακόμη, είναι σημαντικό να μάθουν να καλλιεργούν την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορεί να βελτιωθούν, όπως την ελπίδα ότι ο ασθενής μπορεί να μη χρειαστεί να επιστρέψει στο νοσοκομείο, ότι θα καταφέρει να ζήσει μια ήρεμη και αξιοπρεπή ζωή.

 

Πηγές:

Kring et al. (2010). Ψυχοπαθολογία. Εκδόσεις Gutenberg.

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.