Τα πέντε στάδια των ερωτικών σχέσεων

Η Δρ. Σ. Κάμπελ, διεξήγε μελέτη εκατοντάδων ζευγαριών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν 5 στάδια από τα οποία περνάει κάθε σχέση και ότι αυτά είναι περισσότερο από προφανή. Κάθε σχέση, λοιπόν, διέρχεται 5 στάδια που αν τα κατανοήσετε θα ξέρετε τι να περιμένετε και δε θα «κολλήσετε» σε κανένα από αυτά. 

 

Στάδιο 1^ο : Ρομαντισμός (εθιστική φάση)

Όταν αισθανθούμε τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα για κάποιο πρόσωπο, και σιγά σιγά συνάψουμε σχέση, τότε εισερχόμαστε στο ρομαντικό στάδιο της σχέσης, το οποίο μπορεί να διαρκέσει έως και 2 χρόνια και να τελειώσει το ίδιο απότομα και γρήγορα όπως ακριβώς απότομα και γρήγορα ξεκίνησε. Μοιάζει σαν να βιώνουμε μια ανόητη ερωτική τρέλα, έναν υπερβολικό θαυμασμό ή αγάπη για το άλλο πρόσωπο, βλέποντας ο ένας τον άλλον μέσα από ροζ φιμέ γυαλιά, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο αρνούμαστε να δούμε τα ελαττώματα του άλλου.

Για να κατανοήσουμε τη σημασία αυτού του σταδίου καλό θα ήταν να κοιτάξουμε μέσα από το φακό της εξέλιξης… Η φύση για να εξασφαλίσει την αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους, μας προσάρμοσε με το συναίσθημα της αγάπης. Το συναίσθημα της αγάπης μας ενθαρρύνει να δεσμευτούμε, αλλά όχι με οποιονδήποτε… Ερωτευόμαστε κάποιο άτομο που στα μάτια μας φαντάζει να είναι το πιο ξεχωριστό και μοναδικό πλάσμα σε όλο το σύμπαν. Ταυτόχρονα όμως και καθόλου σπάνια, το άτομο που ερωτευόμαστε μοιάζει να είναι και πολύ διαφορετικό από εμάς, που όμως έχει συμπληρωματικά γνωρίσματα με τα δικά μας, αντισταθμίζοντας τις αδυναμίες μας και το αντίστροφο. Λόγου χάρη κάποιο άτομο μπορεί να είναι πιο περιποιητικό και ο/η σύντροφός του περισσότερο αποφασιστικός/η, δυναμικός/η κοκ. Το σίγουρο είναι ότι από αυτή την σύζευξη προκύπτει μια ισχυρή δυάδα που μπορεί να αντεπεξέλθει καλύτερα στις απαιτήσεις της ζωής. Άρα, η επιβίωση και η διαιώνιση του είδους είναι σίγουρα πιο πιθανή.

Όταν ερωτευόμαστε, δεν είμαστε σε θέση να δούμε ξεκάθαρα τα ελαττώματα του/της συντρόφου μας. Σε κάποιες περιπτώσεις, αν είχαμε ξεκάθαρη εικόνα, ίσως και να τρέχαμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η φύση όμως δεν επιθυμεί κάτι τέτοιο και γι’ αυτό πρέπει αρχικά να μας «ναρκώσει»… 

 

Πώς γίνεται αυτό; Ονομάζεται «χημεία της αγάπης», καθώς κάθε φορά που ερωτευόμαστε, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει μια σειρά από ένα «κοκτέιλ» χημικών ουσιών, όπως λόγου χάρη οξυτοκίνη, φαινυλαιθυλαμίνη, σεροτονίνη, ντοπαμίνη κ.α. Όλες αυτές οι χημικές ουσίες παράγονται από το ίδιο το σώμα και έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν την καρδιά μας να χτυπά δυνατά και ταυτόχρονα βλέποντας τον/την σύντροφό μας μέσα από παραμορφωτικούς φακούς, φιλτράροντας τα πράγματα με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, δηλαδή κρατώντας τα καλά κι απορρίπτοντας τα άσχημα. Έτσι μέσα σε ένα «ομιχλώδες» τοπίο παρατηρείτε μονάχα όλα εκείνα τα στοιχεία στα οποία μοιάζετε και λέτε, και κάνετε ό, τι χρειάζεται για να συνεννοηθείτε και να ευχαριστήσετε τον άλλον. Τόσο εσείς, όσο και ο/η σύντροφός σας, αποκρύπτετε πράγματα κι ελαττώματά σας, εφόσον κάποια κομμάτια από τον εαυτό σας ίσως να ανησυχούσαν ή και να τρόμαζαν την άλλη πλευρά. Η ειλικρίνεια ίσως να φέρει απόρριψη. Η ωραιοποίηση όμως εξασφαλίζει μια πιο ομαλή εξέλιξη.

Κάποια μέρα, η επίδραση αυτών των ουσιών που σε έκαναν να μην βλέπεις τα ελαττώματα του άλλου περνά και κάπως έτσι φθάνεις στο σημείο να ξυπνάς ένα πρωί σε έναν άνθρωπο που νιώθεις ότι δεν σε ελκύει όπως πριν. Βρίσκεσαι στο σημείο όπως μετά από ένα μεθύσι, όπου ξυπνάς, συνέρχεσαι και συνειδητοποιείς ή ότι κάτι δεν έχει πάει καλά ή ότι δεν θα έπρεπε να βρίσκεσαι εκεί που είσαι τώρα. Ο χρόνος για να περάσει η επίδραση του έρωτα μπορεί να ξεκινήσει από τον δεύτερο μήνα ή να πάρει ακόμη και δύο χρόνια. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν ο ένας ή και οι δυο αντιληφθούν ότι έχουν εισέλθει σε κάποιο είδος μονιμότητας της σχέσης. Κάποια από τα στοιχεία που θεωρούνται χαρακτηριστικά της μονιμότητας στην σχέση είναι τα εξής παρακάτω:

αποκλειστικά ραντεβού (μόνο οι δυο σας), να κινείστε μαζί, συνάντηση με τους γονείς, εγκυμοσύνη, αρραβώνας ή γάμος , ή οτιδήποτε άλλο συμβολίζει τη μονιμότητα για εσάς.

 

 

Στάδιο 2^ο : Αγώνας για την εξουσία

Στο στάδιο αυτό παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό χωρισμών, καθώς και διαζυγίων για τον πρώτο γάμο, δηλαδή περίπου στα 3 με 4 χρόνια. Το ζευγάρι συνειδητοποιεί ότι η υπόσχεση πως «ο έρωτάς τους θα κρατήσει για πάντα», ήταν απλά μια ψευδαίσθηση και τα συναισθήματα ενθουσιασμού κι αγάπης αντικαθίστανται με τα συναισθήματα του θυμού και της απογοήτευσης. Ξεκινούν οι καβγάδες και οι τσακωμοί κι αντί να βλέπουν ο ένας τις ομοιότητες του άλλου, βλέπουν τις διαφορές και τα ελαττώματά τους. Υπάρχει μια έντονη αίσθηση ότι ο άλλος σας εξαπάτησε, γιατί δεν είναι το άτομο που νομίζατε στην αρχή ότι είναι κι υπάρχει μια έντονη επιθυμία να τιμωρηθεί γι’ αυτή την εξαπάτηση.

Συχνά ο ένας από τους δυο αποσύρεται, «κλειδώνοντας» την καρδιά του νιώθοντας την ανάγκη να αποσυρθεί για να βρει λίγο χώρο που θα του/της επιτρέψει να αναπνεύσει ξανά. Ο/η άλλος σύντροφος αντιλαμβάνεται την απομάκρυνση και αρχίζει να καταδιώκει και να απαιτεί παραπάνω προσοχή, ενώ παράλληλα νιώθει απελπισία, φόβο και συναισθηματική εγκατάλειψη. Το ζευγάρι παλεύει για εξουσία και δεν ξέρουν πώς να ικανοποιήσει ο ένας τις ανάγκες του άλλου και πώς να είναι ευτυχισμένοι μαζί. Στο στάδιο αυτό και οι δυο θα πρέπει να εδραιώσουν την αυτονομία μέσα στη σχέση και να βάλουν υγιή όρια, χωρίς όμως να καταστρέψουν τον δεσμό της αγάπης για τον οποίο και οι δυο εργάστηκαν τόσο σκληρά.

Συνήθως, αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει από κάποιους μήνες έως και αρκετά χρόνια. Το πόσο θα διαρκέσει για εσάς, θα εξαρτηθεί από εσάς, δηλαδή από την ιστορία της παιδικής σας ηλικίας, από την προθυμία σας να αγκαλιάσετε την αλλαγή κι από την ποιότητα των συμβουλών «επιδιόρθωσης» της σχέσης σας που λαμβάνετε. Όσα ζευγάρια αποφασίζουν παρά την πίεση και τα προβλήματα να συνεχίσουν μαζί, μετατρέπουν τη σχέση τους σε συναισθηματικά επίπεδη, όπως επίσης επίπεδη γίνεται και η σεξουαλική τους ζωή.

Αν τα προβλήματα το ζευγάρι δεν μπορεί να τα ξεπεράσει από μόνο του, θα πρέπει και οι δυο να απευθυνθούν σε συμβούλους σχέσεων προκειμένου να βοηθηθούν να έχουν μια καλύτερη επικοινωνία, να μην εμπλέκονται σε συναισθηματικά φορτισμένες συζητήσεις, να θεραπεύσουν τις πληγές τους και να αποκαταστήσουν την «σπασμένη» εμπιστοσύνη τους, να εγκαταλείψουν τις φαντασιώσεις τους για αρμονία χωρίς αγώνα και να αποδεχθούν και να εκτιμήσουν ο ένας τις διαφορές του άλλου. Κάποιες φορές η συνειδητοποίηση ότι χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά αποτελεί έναν βασικό αποτρεπτικό παράγοντα εγκατάλειψης και τερματισμού της σχέσης. Συχνά, αυτός ο/η σύντροφος φοβάται πάρα πολύ να αντιμετωπίσει πτυχές του εαυτού του/της. 

 

Στάδιο 3^ο: Σταθερότητα

Το στάδιο της σταθερότητας χαρακτηρίζεται από σχετική ειρήνη κι επίλυση των διαφορών, καθώς και συγκίνηση που η αγάπη επέστρεψε. Η αγάπη σε αυτό το στάδιο μοιάζει να είναι βαθύτερη και ωριμότερη σε σύγκριση με το στάδιο του ρομαντισμού. Επίσης, έχουν εδραιωθεί ξεκάθαρα όρια και αμοιβαίος σεβασμός. Υπάρχει κίνδυνος να προσκολληθείτε υπερβολικά σε αυτό το στάδιο με επακόλουθο ένα αίσθημα πλήξης. Να θυμάστε ότι κάθε ανάπτυξη απαιτεί αλλαγή και έξοδο από τη ζώνη άνεσής σας. Μπορείτε να συνεχίσετε να αναπτύσσεστε μαζί δημιουργώντας συνειδητά νέες κοινές εμπειρίες. Για παράδειγμα, να ταξιδέψετε μαζί ή να παρακολουθήσετε μαζί ένα σεμινάριο προσωπικής ανάπτυξης ή ένα μάθημα βελτίωσης σχέσεων.

 

Στάδιο 4^ο : Δέσμευση

Το στάδιο της δέσμευσης δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με το γάμο. Στο στάδιο της δέσμευσης, παραδίδεστε πλήρως στην πραγματικότητα ότι εσείς και ο/η σύντροφός σας είστε ελλιπείς ως άνθρωποι και ότι η σχέση σας έχει ελλείψεις, καθώς τίποτα και κανείς δεν είναι τέλειος. Η επιλογή σας να είστε μαζί είναι συνειδητή κι έχετε μάθει να αγαπάτε ο ένας τον άλλον. Αρχίζετε να βιώνετε μια όμορφη ισορροπία αγάπης, συμμετοχής, διασκέδασης, δύναμης και ελευθερίας. Η παγίδα σε αυτό το στάδιο είναι να σκέφτεστε ότι όλη η δουλειά που είχατε να κάνετε μαζί, έχει ολοκληρωθεί. Αν και αυτό μπορεί να ισχύει κάπως σε ατομικό επίπεδο, η δουλειά σας στον κόσμο ως ζευγάρι μόλις ξεκινά. Μια άλλη παγίδα είναι να τεμπελιάσεις στη διατήρηση της συναισθηματικής σου σύνδεσης ή περνώντας τόσο πολύ χρόνο μαζί να θυσιάζεις τους προσωπικούς σου στόχους.

Αν βρίσκεστε σε αυτό το στάδιο, τότε θα πρέπει να γνωρίζετε ότι είστε πραγματικά έτοιμοι να παντρευτείτε, αν φυσικά το έχετε σκεφτεί ή σας ενδιαφέρει να προβείτε σε μια τέτοια απόφαση. Πάρα πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν να παντρευτούν στο πρώτο στάδιο κι έτσι παίρνοντας ένα μεγάλο ρίσκο πορεύονται με επιτυχία στις συγκρούσεις.  

 

Στάδιο 5^ο : συν-δημιουργία

Σε αυτό το στάδιο έχεις μάθει ότι η αγάπη δεν είναι έρωτας, η αγάπη δεν σημαίνει μόνο δύναμη κι ίσως να μην είναι πάντα δύναμη. Επίσης ότι η αγάπη δεν σημαίνει πάντα σταθερότητα, ούτε σημαίνει πάντα δέσμευση. Συχνά, τα ζευγάρια σε αυτό το στάδιο εργάζονται μαζί σε ένα συλλογικό έργο. Είναι συνήθως κάποιο είδος κοινής δημιουργικής εργασίας που έχει σκοπό να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος. Αυτό το έργο θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε π.χ. μια επιχείρηση, μια φιλανθρωπική οργάνωση, ένα έργο τέχνης ή ένα συνειδητά μεγαλωμένο παιδί. Κανείς από τους δύο δε θα μπορούσε να ονειρευτεί αυτό το έργο μόνος του. Αναδύεται φυσικά ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης μαζί σε όλα τα στάδια.

Εν κατακλείδι, έχετε υπόψη ότι αυτά τα 5 στάδια δεν αποτελούν μια γραμμική διαδικασία. Μοιάζουν περισσότερο με μια σπείρα που περιστρέφεται. Κάθε στάδιο θα κυριαρχεί για όσο καιρό χρειαστεί μέχρι να μάθετε ό, τι έχει να σας μάθει το κάθε στάδιο.

 

Πηγή:

The 5 Relationship Stages (loveatfirstfight.com)

 

Κουραβάνας Νικόλαος- Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγοι, MSc.