Ο ρόλος του παραμυθιού στη σχέση ηλικιωμένων- παιδιών

Παραμύθι, ηλικιωμένοι και παιδιά

* Από Παπαδόπουλο Βαγγέλη, Κοινωνικό Λειτουργό

 

Η επικοινωνία που αναπτύσσεται ανάμεσα στους ηλικιωμένους και τα παιδιά μέσα από το παραμύθι συμβάλλει στην μείωση του χάσματος των γενεών. Το παραμύθι αποτελεί το μέσο προσέγγισης των παιδιών και βοηθά στην εδραίωση μιας καλής σχέσης και αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε παιδιά και ηλικιωμένους. Πρόκειται για έναν τρόπο επικοινωνίας που επιτρέπει την προσέγγιση των ατόμων αυτών που ανήκουν σε διαφορετικές γενιές με αποτέλεσμα να έχουν διαφορετικές πεποιθήσεις, ιδέες, αντιλήψεις, τρόπο σκέψης και στάση ζωής.  

Τα παραμύθια δίνουν την ευκαιρία στους ηλικιωμένους να αναπολήσουν στοιχεία από την δική τους παιδική ηλικία και από τον τρόπο που οι ίδιοι μεγάλωσαν, ενώ στα παιδιά δίνεται η ευκαιρία να μάθουν πράγματα μέσα από τις διδαχές των παραμυθιών. Τα παραμύθια είναι ευχάριστα και προσφέρουν χαρά στα παιδιά, ενώ χαρά και ικανοποίηση αντλούν και οι ηλικιωμένοι μέσα από την αφήγηση. Οι ηλικιωμένοι με την ηρεμία και την γαλήνη που τους προσφέρει η ηλικία και η σοφία τους έχουν έναν μοναδικό τρόπο για αφήγηση παραμυθιών και ιστοριών. 

Τα παραμύθια είναι διαχρονικά και συμβάλλουν στην σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν. Τα παιδιά μέσα από τα παραμύθια μαθαίνουν νέα πράγματα, διδάσκονται τις αξίες της ζωής, βλέπουν βιώματα και εμπειρίες που τα ίδια δεν έχουν ακόμη ζήσει, μαθαίνουν τις παραδόσεις και διαμορφώνουν την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα. Τα παραμύθια ενισχύουν και την δημιουργικότητα και την φαντασία των παιδιών, καθώς δημιουργούν στα παιδιά εικόνες και τα βοηθούν να μπουν σε μυθικούς κόσμους. Ταυτόχρονα καλλιεργούν το πνεύμα και περνούν βαθιά μηνύματα στο παιδί.

Από την άλλη μεριά, οι ηλικιωμένοι μέσα από τα παραμύθια μπορούν να αφηγηθούν για πτυχές και τομείς της ζωής τους, μπορούν να κρατήσουν ζωντανό το παρελθόν και να το μεταβιβάσουν στα παιδιά, ενώ με τα παραμύθια νιώθουν ότι είναι ακόμη ενεργητικοί και δημιουργικοί παίζοντας ένα σημαντικό ρόλο μέσα στην κοινότητα και μέσα στην ζωή. Το παραμύθι δίνει τη δυνατότητα στον ηλικιωμένο να συνδέσει το παρελθόν του με το παρόν, να νιώσει ζωντανός μέσα από τις αφηγήσεις του, να νιώσει ότι προσφέρει στα παιδιά αλλά και ότι επικοινωνεί μαζί τους. Τα παραμύθια μπορούν να κάνουν τον ηλικιωμένο να αισθανθεί ξανά χαρά και συγκίνηση αλλά και να νιώσει ότι δίνει αγάπη. Μέσα από την αφήγηση παραμυθιών ο ηλικιωμένος βιώνει την ικανοποίηση για όλα αυτά που προσφέρει στα παιδιά. 

Το παραμύθι μπορεί να αποτελέσει έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας για παιδιά και ηλικιωμένους. Στα παιδιά αρέσει να ακούν παραμύθια, ενώ οι ηλικιωμένοι έχουν μια τάση να επενδύουν τα παραμύθια με γλυκύτητα, νοσταλγία και τρυφερότητα, που προσελκύει το ενδιαφέρον των παιδιών, αλλά ενεργοποιεί και τα συναισθήματα των παιδιών. Μέσα από την δραματοποίηση ιστοριών, τις εναλλαγές στον τόνο της φωνής και τον τρόπο αφήγησης τα παιδιά μπορούν να βιώσουν και τη συναισθηματική κατάσταση των ηρώων του παραμυθιού. Τα παραμύθια εκπαιδεύουν τα παιδιά αλλά μέσα από την αφήγηση βοηθούν και τους ηλικιωμένους να ξεπεράσουν προβλήματα που οι ίδιοι αντιμετωπίζουν.

Το παραμύθι συγκινεί και ψυχαγωγεί, ενώ μπορεί να θεωρηθεί ένα στοιχείο που συνδέει αυτές τις τόσο διαφορετικές μεταξύ τους γενιές (ηλικιωμένοι και παιδιά). Η συμβολική μορφή και ο τρόπος γραφής των παραμυθιών τα κάνει κατανοητά σε όλους, με αποτέλεσμα να είναι μια σημαντική γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα σε ηλικιωμένους και παιδιά, συμβάλλοντας ταυτόχρονα σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, όπως είναι το γνωστικό, το κοινωνικό και το ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο.  

Παπαδόπουλος Βαγγέλης, Κοινωνικός Λειτουργός

papevag90@yahoo.gr