Το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας

Το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας (Cinderella complex) περιγράφηκε για πρώτη φορά από την Colette Dowling, η οποία χρησιμοποίησε τον όρο για να αναφερθεί στον φόβο των γυναικών για ανεξαρτησία. Πρόκειται για μια ασυνείδητη επιθυμία της γυναίκας να δέχεται τη φροντίδα των άλλων. Αναφέρεται στη συναισθηματική, οικονομική άλλη εξάρτηση της γυναίκας από τον άνδρα. 

Σύμφωνα με την Dowling, η γυναίκα με το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας δεν έχει εμπιστοσύνη στην ικανότητά της να ανταπεξέλθει μέσα στον κόσμο, για αυτό αναζητά τη στήριξη και την προστασία ενός άνδρα. Ταυτόχρονα, όμως, βιώνει απογοήτευση για τις τάσεις εξάρτησης που έχει. Πρόκειται για γυναίκες που φοβούνται την ανεξαρτησία και αυτό που η ανεξαρτησία σημαίνει, ενώ νιώθουν μια ψυχολογική ανάγκη να αποφύγουν την ανεξαρτησία, ενώ ελπίζουν να σωθούν μέσα από τους άλλους, από αυτούς που θα αναλάβουν την φροντίδα τους. Αυτός θεωρείται ο βασικός λόγος που κρατά αιχμάλωτη τη γυναίκα, η οποία κυριεύεται από ένα σύνολο απωθημένων στάσεων και φόβων, με αποτέλεσμα να μην εκφράζει και να μην αναδεικνύει τις ικανότητές της. Δίνεται αρκετή έμφαση στον άλλο και οι γυναίκες με το συγκεκριμένο σύνδρομο θεωρούν ότι η ευτυχία τους και η απόδοση ενός νοήματος στη ζωή εξαρτάται από τον άλλο. 

Ακόμη και όταν η γυναίκα προσπαθεί να γίνει ανεξάρτητη και να ανταποκριθεί στα σύγχρονα γυναικεία πρότυπα δεν τα καταφέρνει, γιατί βιώνει μια εσωτερική σύγκρουση, περιμένοντας τον άνδρα που θα μπορέσει να της δώσει τη σταθερότητα και την προστασία που έχει ανάγκη και θα της προσφέρει την ευτυχία που χρειάζεται. Έχει πείσει τον εαυτό της ότι μόνο έτσι θα μπορέσει να γίνει μια ολοκληρωμένη γυναίκα, που θα καταφέρει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις της ζωής. Και τι καταφέρνει τελικά; Καταφέρνει να κάνει επιλογές που την οδηγούν σε δυσλειτουργικές σχέσεις και σχέσεις εξάρτησης, στις οποίες νιώθει εγκλωβισμένη και αδύναμη να πάρει τη ζωή στα χέρια της και να σεβαστεί τον εαυτό της. Βιώνουν έντονο άγχος και αγωνία για αποδοχή , ενώ έχουν την πεποίθηση ότι η ανεξαρτησία καταστρέφει τη θηλυκότητα. 

Η γυναίκα με το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας καταλήγει να μην πιστεύει στον εαυτό της και τις δυνατότητές της, να μην μπορεί να υπάρξει ως αυτόνομη προσωπικότητα και να θεωρεί την ευτυχία της ταυτόσημη με τον ερχομό του πρίγκιπα. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα μαθημένο πρότυπο, που ακολουθεί κάποιες γυναίκες, οι οποίες θεωρούν ότι η ευτυχία τους εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες και ότι μόνο κάτι εξωτερικό μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους. Οι ίδιες θέτουν εμπόδια στο δρόμο προς την ανεξαρτησία και την εξέλιξη, είτε γιατί δεν έχουν αυτοπεποίθηση, είτε γιατί πιστεύουν ότι δεν διαθέτουν το απαραίτητο δυναμικό, καθώς από μικρή ηλικία έχουν μεγαλώσει μαθαίνοντας να υποχωρούν και να εξαρτώνται από τους άλλους. Από μικρή ηλικία αναπτύσσουν την πεποίθηση ότι για να επιβιώσουν θα πρέπει να αναζητήσουν την προστασία από τους άλλους. 

Για να μπορέσει μια γυναίκα να ξεπεράσει το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας θα πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσει ότι η ελευθερία και η ανεξαρτησία προέρχεται από το εσωτερικό της, από τις δυνάμεις που η ίδια διαθέτει και από τα στοιχεία του χαρακτήρα που έχει ή που μπορεί να καλλιεργήσει. Για να εδραιωθεί μια εσωτερική κατάσταση ανεξαρτησίας και δύναμης θα πρέπει η γυναίκα να απαλλαγεί από τις τάσεις εξάρτησης που φέρει. Είναι σημαντικό να πιστεύει στον εαυτό της και να κάνει όνειρα που η ίδια μπορεί να πραγματοποιήσει, χωρίς δεκανίκια, χωρίς υποχωρήσεις και χωρίς απογοητεύσεις. Να θέσει όνειρα και στόχους που θα καταφέρει να υλοποιήσει με ρεαλιστικό και προσγειωμένο τρόπο, χωρίς εξιδανικεύσεις και ψευδαισθήσεις.

Αν το γενικεύσουμε λίγο το Σύνδρομο της Σταχτοπούτας το μάθημα που παίρνουμε είναι ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε να λυθούν τα προβλήματά μας ή να γίνουν αλλαγές στη ζωή μας με μαγικούς τρόπους απ’ έξω, χωρίς να καταβάλουμε κόπο και προσπάθεια, χωρίς να χρειαστεί να απογοητευτούμε. Ας περιμένουμε, λοιπόν, τον πρίγκιπα που θα διώξει μακριά τη μιζέρια και θα μας δώσεις τη θέση που μας αξίζει ή ας βρούμε τρόπους να δράσουμε και να κάνουμε τη ζωή μας όπως εμείς θέλουμε; Η επιλογή είναι μόνο δική μας. Κανένας πρίγκιπας δεν θα μας σώσει από τα προβλήματά μας και κανένας μάγος δεν θα εξαφανίσει τις δυσκολίες από τη ζωή μας. Αν θέλουμε να έχουμε στιγμές ευτυχίας στη ζωή μας θα πρέπει να τις φέρουμε…

Βιβλιογραφία

Colette Dowling (1981). The Cinderella Complex: Women's Hidden Fear of Independence. Simon & Schuster.