Σε κατάσταση κρίσης…

ψυχραιμία χρειάζεται…

Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση κρίσης, όπου η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια μας έχουν κατακλύσει… η αγωνία και ο φόβος έχουν κορυφωθεί, ενώ ο θυμός είναι μάλλον εσωτερικός και ανέκφραστος. 

Επικρατεί ένα διάχυτο συναισθηματικό μούδιασμα, ενώ στο μυαλό μας και στις συζητήσεις μας κάνουμε ένα σωρό καταστροφολογικά σενάρια, που νιώθουμε πώς μας γεμίζουν με άγχος και απειλή για το αύριο… για το μέλλον μας και για το μέλλον των παιδιών…

Πριν όμως συνεχίσουμε να βρισκόμαστε σ’ αυτή την κατάσταση έντασης και άγχους ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε με ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ… Όλες οι καταστροφολογίες που ακούμε, υποθέτουμε, περιμένουμε και σκεφτόμαστε δεν μας βοηθούν σε κάτι, ούτε πρόκειται να μας σώσουν από αυτή την κατάσταση. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να εξασφαλίσουμε για εμάς τους ίδιους αλλά και για τα παιδιά που παρακολουθούν χωρίς να μπορούν να καταλάβουν τι ακριβώς συμβαίνει είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας μας και της αίσθησης ασφάλειας για τα παιδιά. Ίσως, πιο τραυματικό από την ίδια την οικονομική κρίση και τις τρέχουσες εξελίξεις για τα παιδιά είναι η έλλειψη σταθερότητας και ασφάλειας μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. 

Όσο προσανατολισμένοι και να είμαστε στις εξελίξεις και στα προβλήματα ας διατηρήσουμε και την αισιοδοξία μας ή τουλάχιστον ας σκεφτούμε ψύχραιμα και ώριμα κι ας περιμένουμε την πορεία των πραγμάτων. Αυτή τη στιγμή όσο και να αγχωθούμε και όσο και να «κινδυνολογήσουμε»  δεν θα σωθούμε. Ο πανικός δεν μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε καμία κατάσταση κρίσης. Οφείλουμε να μιλήσουμε στα παιδιά χωρίς υπερβολές και χωρίς κινδυνολογίες. Δίνουμε στα παιδιά την ευκαιρία να εκφράσουν τις απορίες τους και λειτουργούμε καθησυχαστικά, χωρίς να σημαίνει πως τα αφήνουμε να πιστεύουν ότι όλα είναι όπως πριν. Αντιλαμβάνονται ότι κάτι γίνεται, βλέπουν την αναταραχή ας προσπαθήσουμε να τα εξηγήσουμε και να τα καθησυχάσουμε… αφού πρώτα βρούμε τρόπο να χειριστούμε το δικό μας άγχος.   

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.

Τελειώνει η αγάπη;

Αγάπη είναι θα περάσει… ή αγάπη είναι και θα είναι εδώ για πάντα…;

Οι σχέσεις αλλάζουν, οι συνθήκες της ζωής μας αναδιαμορφώνονται, εμείς οι ίδιοι αλλάζουμε… οι ανάγκες και οι απαιτήσεις μας διαφοροποιούνται… όλα αλλάζουν και φτάνει κάποια στιγμή που αναρωτιέσαι: «Τι έγινε; Άλλαξε και η αγάπη που νιώθαμε για κάποιους ανθρώπους ή απλά άλλαξαν οι καταστάσεις και οι συνθήκες;» Πώς γίνεται να αλλάξει το συναίσθημα της αγάπης που είναι τόσο βαθύ; Μήπως ποτέ δεν ήταν αγάπη ή μπορεί και μια αγάπη να χαθεί; Πώς γίνεται να αλλάξει ο τρόπος που νιώθουμε για έναν άνθρωπο με τον οποίο έχουμε περάσει τόσα πολλά μαζί;

Κάποιες φορές καλούμαστε να κάνουμε επιλογές που αν ακούγαμε και ακολουθούσαμε αυτό που μας έλεγε η καρδιά δεν θα τις κάναμε ποτέ… όμως, αυτές οι επιλογές είναι καθοριστικές για τη ζωή μας, γιατί νιώθουμε την υποχρέωση να τις υπερασπιστούμε.. αφού είναι δικές μας… Οι επιλογές μπορεί να βρίσκονται σε σύγκρουση με τα θέλω και τα συναισθήματά μας, και τότε… μένει μέσα στην καρδιά μας το συναίσθημα της αγάπης που απλά κοιμάται, σιωπά και περιμένει, αφού δεν υπάρχει τρόπος να εκδηλωθεί… 

Και τότε αναρωτιέσαι: «νιώθω αγάπη; Κι αν νιώθω αγάπη που είναι; Και υπάρχει αγάπη χωρίς κάποιο πρόσωπο αναφοράς απέναντί μας;» Τι να την κάνω την αγάπη χωρίς αυτόν που αγαπώ; Και για πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει μια αγάπη που δεν αναπτύσσεται και δεν προχωρά με μικρά και σταθερή βήματα μέσα σε μια σχέση; Και τελικά: είναι αγάπη ή είναι απλά μια ψευδαίσθηση αγάπης, μπας και νιώσουμε λίγο καλύτερα, ή είναι απλά μια εμμονή σε κάτι που χάσαμε ή δεν κερδίσαμε ποτέ;

Μας τελειώνει η αγάπη για έναν άνθρωπο που θεωρούσαμε σημαντικό στη ζωή μας ή απλά κλείνει ο κύκλος μιας σχέσης και κρατάμε μια γλυκιά ανάμνηση στο μυαλό μας; Αυτό εξαρτάται από την αλληλεπίδραση με το άτομο, τη σχέση που είχαμε και το βάθος των συναισθημάτων… αλλά και τον τρόπο που επεξεργαστήκαμε στο μυαλό μας όλα όσα συνέβησαν. Τις αναμνήσεις εμείς οι ίδιοι τις διαμορφώνουμε, επομένως, το τι θα επιλέξουμε να κρατήσουμε εξαρτάται από εμάς. 

Κάποια συναισθήματα αγάπης μπορεί να συνεχίζουν να υπάρχουν αλλά να μην είναι ικανά να κρατήσουν μια σχέση… τότε μπορεί να επιλέξουμε να κρατήσουμε μέσα μας αυτά τα συναισθήματα και να σταματήσουμε να παλεύουμε για αυτή τη σχέση. Το τέλος όμως μιας σχέσης δεν σημαίνει και τέλος της αγάπης για έναν άνθρωπο που για κάποια χρόνια αποτέλεσε ένα σημαντικό πρόσωπο για εμάς, ένα σημαντικό σημείο αναφοράς και προσδιορισμού… αρκεί να μην εμπλέξουμε σε όλα αυτά τον εγωισμό μας. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε όλα τα θετικά που μας πρόσφερε ένα άτομο για το οποίο νιώσαμε έντονα συναισθήματα αγάπης και να κρατήσουμε όλα τα όμορφα που περάσαμε μαζί, γνωρίζοντας ότι όλα αυτά είναι πλέον παρελθόν. 

Η αγάπη μας για κάποια πρόσωπα μπορεί να υπάρχει πάντα, χωρίς να εκφράζεται, να εκδηλώνεται, να φαίνεται ή να κάνει αισθητή την παρουσία της, όταν δεν το επιτρέπουν οι συνθήκες, οι καταστάσεις, ή και τα ίδια τα πρόσωπα. Τότε η αγάπη παραμένει κι ας μην φαίνεται, όμως, είναι μια αγάπη στην οποία δεν μπορούμε να επενδύσουμε, δεν μπορούμε να την εμπλουτίσουμε με άλλα συναισθήματα. 

Είναι μια αγάπη του παρελθόντος που απλά κρατήσαμε σε μια γωνιά της καρδιάς μας, γιατί της είχαμε δώσει τόσα, που αν την διώχναμε, θα έπαιρνε κι ένα μέρος του εαυτού μας…

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.

Αναμνήσεις...

«Ξεχνάω δεν σημαίνει διαγράφω τα πάντα από τη μνήμη μου.

Ξεχνάω σημαίνει θυμάμαι χωρίς να πονάω». ~Μ. Λουντέμης

Θα ήταν ουτοπικό να πείσουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να ξεχάσουμε όλα όσα θεωρήσαμε ότι ήταν σημαντικά στη ζωή μας. Πρόσωπα… καταστάσεις… που πέρασαν από τη ζωή μας, άγγιξαν την καρδιά και την ψυχή μας και τώρα πλέον αποτελούν παρελθόν. Πώς γίνεται να ξεχάσεις κάτι που σ’ έχει σημαδέψει, που σ’ έχει διαμορφώσει, σ’ έχει κάνει αυτό που είσαι σήμερα; Πώς γίνεται να ξεχάσεις κάτι που έχει διαπεράσει κάθε ίχνος του εαυτού σου και βρίσκεται κάθε στιγμή στο μυαλό σου;

Δεν μπορούμε να διαγράψουμε τίποτα από όλα όσα έχουμε ζήσει και ήταν σημαντικά για εμάς… μπορούμε, όμως, να τα επεξεργαστούμε, να δούμε πώς νιώθουμε, γιατί νιώθουμε έτσι και σιγά- σιγά να τα αγγίζουμε χωρίς να μας πονάνε. Ποτέ δεν πρόκειται να αφήσουμε πίσω μας… τις σημαντικές για εμάς αναμνήσεις. Πάντα θα μας ακολουθούν και θα στοιχειώνουν τις μοναχικές στιγμές μας, τις δύσκολες φάσεις της ζωής μας, όμως, θα πρέπει να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας, ότι ανήκουν στο παρελθόν και εκεί θα πρέπει να μείνουν.

Δεν μπορούμε να προσπαθούμε και να ελπίζουμε για κάτι που ανήκει στο παρελθόν, δεν μπορούμε να επιδιώκουμε και να επενδύουμε σε κάτι που ουσιαστικά δεν υπάρχει πλέον. Οι αναμνήσεις είναι παρελθόν και υπάρχουν ως οντότητα στο παρόν μόνο μέσα από την υπόσταση που εμείς τους δίνουμε. Μπορεί να απέχουν λίγο από αυτό που ζήσαμε, μπορεί να τις έχουμε ωραιοποιήσει ή εξιδανικεύσει, μπορεί να τις έχουμε αλλάξει λίγο γιατί τις αναμνήσεις μπορούμε να τις φτιάξουμε όπως θέλουμε. 

Αναμνήσεις… θα πρέπει να συμβιβαστούμε ότι όσο όμορφες και να είναι δεν έχουν κάποια υπαρκτή υπόσταση στο παρόν. Δεν μπορούμε να ζούμε μόνο μαζί τους, γιατί δεν είναι το παρόν μας και δεν αποτελούν ελπίδα για το μέλλον μας. Ίσως κάποιες στιγμές χρειάζεται να επικαλεστούμε τη λογική ώστε να μπορέσουμε να τακτοποιήσουμε τις αναμνήσεις μας μέσα στη χρονογραμμή της ζωής μας. Ανήκουν στο παρελθόν και τις κρατάμε μόνο στο βαθμό που ορίζουν τη σημερινή μας ταυτότητα. 

Δεν μπορούμε να τρέξουμε μακριά τους, αλλά ούτε και κοντά τους… γιατί κάθε φορά που προσπαθούμε να τις δώσουμε λίγη ζωή στο παρόν με λύπη συνειδητοποιούμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως τα είχαμε φανταστεί. Ποτέ δεν πρόκειται τα πράγματα να γίνουν όπως στο παρελθόν, γιατί ούτε εμείς είμαστε όπως ήμασταν στο παρελθόν. Ας αφήσουμε λοιπόν τις αναμνήσεις ήσυχα να κοιμούνται σε μια άκρη του μυαλού μας και να κατέχουν μια γωνίτσα στην καρδιά μας, χωρίς όμως να καταλαμβάνουν πολύ χώρο… γιατί κάποια στιγμή θα συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε μόνοι, ότι έχουμε μείνει μόνοι παρέα με κάτι αραχνιασμένες αναμνήσεις, που δεν αποτελούν συντροφιά μας, παρά μόνο ένα αγκάθι που κρατά μια ανοιχτή πληγή μέσα μας…  

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.

Κάνουμε όνειρα στην τρίτη ηλικία;

Μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς όνειρα; Από πού μπορούμε να αντλήσουμε δύναμη για τις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις της ζωής μας, αν δεν κάνουμε όνειρα; Από πού μπορούμε να αντλήσουμε ζωή αν όχι μέσα από τα όνειρά μας;

Όνειρα… όνειρα με μάτια ανοιχτά… όνειρα που μας ταξιδεύουν δίνοντάς μας ελπίδα και αισιοδοξία, όνειρα που μας κάνουν να βάζουμε στόχους και να θέλουμε να ζούμε, να δοκιμάζουμε νέα πράγματα, να θέλουμε να αλληλεπιδράσουμε με τους άλλους και να μάθουμε ακόμη περισσότερα πράγματα για τον εαυτό μας. 

Τα όνειρα δεν έχουν ηλικία και ταυτότητα, δεν χρειάζονται κόπο και δεν έχουν απαιτήσεις… Μπορούν όμως να μας πείσουν ότι αξίζει η προσπάθεια, ότι αξίζουμε να ζήσουμε και ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. 

Μεγαλώνοντας ίσως έχουμε συσσωρεύσει κάποιες απογοητεύσεις από όνειρα που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, από όνειρα που έχουν χαθεί για πάντα, από όνειρα που έχουν γίνει άπιαστα, όμως, μπορούμε να αναδιαμορφώσουμε τα όνειρά μας, να τα κάνουμε απτά και εφικτά μέσα στην πραγματικότητα, μέσα στη ζωή μας. Ίσως, ποτέ δεν θα πραγματοποιηθούν όλα όσα ονειρευόμαστε, όμως, αυτά είναι η πυξίδα μας για να συνεχίζουμε το ταξίδι της ζωής. 

Και στην τρίτη ηλικία είναι σημαντικό να κάνουμε όνειρα και για τον εαυτό μας… καλό είναι να έχουμε όνειρα και να αντλούμε ευχαρίστηση από τους άλλους γύρω μας –παιδιά, εγγόνια-, όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον εαυτό μας. Μόνο μαζί του διανύουμε κάθε βήμα στη ζωή, μόνο μαζί του συνυπάρχουμε κάθε στιγμή. Μας έχει ανάγκη και τον έχουμε ανάγκη. Επομένως, αναζητούμε τρόπους να είμαστε καλά, να έχουμε αισιοδοξία και να ονειρευόμαστε… 

Τα όνειρα μας επιτρέπουν να ελπίζουμε για ένα καλύτερο αύριο, να παίρνουμε δύναμη για να συνεχίζουμε να περνάμε όμορφα και να είμαστε ψυχικά ισορροπημένοι. Τα όνειρα μας δίνουν ζωή και λόγο ύπαρξης, δίνουν νόημα στη ζωή μας και ένα στήριγμα για να βγούμε από δύσκολες καταστάσεις και να μπορέσουμε να πιαστούμε πάλι από τη ζωή.

Μέσα από την ανασκόπηση της ζωής μας μπορούμε να εντοπίσουμε και ανεκπλήρωτα όνειρα, που τώρα πλέον, με την εμπειρία που υπάρχει θα μπορούσαμε να βρούμε τρόπους εκπλήρωσης. Είναι ίσως η πιο κατάλληλη ηλικία για να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε κάποια πράγματα, για να απλοποιήσουμε κάποια άλλα και για να συνεχίσουμε να βάζουμε μικρούς στόχους και να κάνουμε μεγάλα όνειρα…

Η εξέλιξη του εαυτού μας δεν σταματά ποτέ, επομένως, δεν μπορούμε να παραιτηθούμε και να αφήσουμε τη ζωή να προχωρά χωρίς να συμμετέχουμε… Και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι για να συμμετέχουμε στη ζωή θα πρέπει πρώτα να πιστέψουμε ότι εμείς οι ίδιοι καθορίζουμε τη ζωή μας, εμείς διαμορφώνουμε το πώς θέλουμε να ζήσουμε, εμείς καθορίζουμε τα όνειρά μας και τα έχουμε σαν πυξίδα για τη ζωή μας…

Κάνουμε όνειρα… και τα ακολουθούμε, πείθουμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να τα ακολουθήσουμε… μπορούμε να τα φτάσουμε και να τα αγγίξουμε. Έχουμε ανάγκη από όνειρα γιατί χωρίς αυτά δεν έχει κανένα νόημα η ζωή μας, νιώθουμε χαμένοι και απλά υπάρχουμε μέσα σε αυτό που όλοι γύρω μας αποκαλούν ζωή. Υπάρχουμε χωρίς να ζούμε, ζούμε χωρίς να ονειρευόμαστε… Ας προσδιορίσουμε, λοιπόν, τα όνειρά μας, ας τα εντοπίσουμε, και ας συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε έχοντας αυτά ως πυξίδα.

Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Κοινωνιολόγος, MSc.