Αυταρχική προσωπικότητα και προκατάληψη

Σύμφωνα με τον Adorno και τους συνεργάτες του η εμφάνιση προκατάληψης και η τάση για διακρίσεις παρατηρείται σε άτομα με αυταρχική προσωπικότητα. Πρόκειται για ένα σύνολο χαρακτηριστικών που οδηγούν το άτομο σε τέτοιου είδους συμπεριφοράς παρουσιάζοντας μια προδιάθεση για προκατάληψη.

Τα κύρια χαρακτηριστικά της αυταρχικής προσωπικότητας είναι:

• Υπερβολικός σεβασμός και υποταγή σε πρόσωπα εξουσίας
• Εμμονή με την ιεραρχία και το κύρος
• Τάση μετατόπισης του θυμού και της μνησικακίας σε άλλα αδύναμα άτομα
• Αδυναμία ανοχής της αβεβαιότητας
• Ανάγκη σαφούς οριοθέτησης του κόσμου
• Προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις

 

Πώς οδηγείται το άτομο στη διαμόρφωση μιας αυταρχικής προσωπικότητας;

Η αυταρχική προσωπικότητα διαμορφώνεται κατά την παιδική ηλικία, ενώ ο κύριος 

παράγοντας που οδηγεί σε αυτή την προσωπικότητα είναι η σχέση με τους γονείς και γενικότερα τα χαρακτηριστικά των γονέων.

Τα παιδιά αναπτύσσουν μια αμφίθυμη σχέση με τους γονείς, καθώς από τη μία μεριά τους αγαπούν και από την άλλη τους μισούν. Οι γονείς συνήθως έχουν ιδιαίτερα αυστηρή συμπεριφορά και υιοθετούν πολύ σκληρές μεθόδους διαπαιδαγώγησης, με αποτέλεσμα να πιέζουν έντονα τα παιδιά. Το μίσος που νιώθουν τα παιδιά για τους γονείς, λόγω του φόβου και της ενοχής που βιώνουν δεν μπορούν να το εκφράσουν απέναντι στους γονείς, με αποτέλεσμα να καταπιέζεται και να αναζητά άλλους τρόπους εκδήλωσης. Συνήθως, το μίσος που νιώθουν προς τους γονείς μετατοπίζεται σε άλλους πιο αδύναμους στόχους, καθώς οι γονείς αποτελούν μια εξιδανικευμένη εικόνα, που συμβολίζει την ισχύ και την εξουσία. Έτσι, διαμορφώνεται ένα σύμπλεγμα χαρακτηριστικών που παρέχει στο άτομο ένα πλαίσιο συμπεριφοράς που ακολουθεί το άτομο για την υπόλοιπη ζωή του και γενικεύεται σε όλες τις μορφές εξουσίας (Κοκκινάκη, 2005: 226-227). 

Η αυταρχική προσωπικότητα συνδέεται με θέματα ξενοφοβίας, εθνοκεντρισμού και προκατάληψης. Η προκατάληψη είναι μια αρνητική συνήθως στάση απέναντι σε ένα ή περισσότερα μέλη μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας. Πρόκειται δηλαδή για μια προκατειλημμένη στάση απέναντι σε μια ομάδα εξαιτίας μιας αρνητικής αξιολόγησης των μελών. Περιλαμβάνει αρνητικές κοινωνικές στάσεις ή γνωστικές πεποιθήσεις, αρνητικά συναισθήματα, εχθρική ή άδικη συμπεριφορά απέναντι στα μέλη κάποιας ομάδας (Κοκκινάκη, 2005).

 

Βιβλιογραφία

Κοκκινάκη, Φ. (2005). Κοινωνική Ψυχολογία. Εκδόσεις Τυπωθήτω.