Τι νιώθω; Τι επιλέγω να εκφράσω; Τι εικόνα προβάλλω προς τα έξω;

Μόνο εγώ νιώθω έτσι… μόνο εγώ σκέφτομαι έτσι… μόνο εγώ αντιμετωπίζω αυτό το πρόβλημα…; Ερωτήματα που αρκετές φορές μπορεί να θέτουμε στον εαυτό μας, αλλά διστάζουμε να τα εξωτερικεύσουμε… ερωτήματα που μας προβληματίζουν αλλά προσπαθούμε να καλύψουμε κάτω από την αψεγάδιαστη εικόνα που προσπαθούμε να φτιάξουμε και να προβάλλουμε προς τα έξω, ζώντας σε μια κοινωνία, όπου το πιο σημαντικό είναι η εικόνα κι αυτό που δείχνεις… Τι κι αν είσαι ανασφαλής, τι κι αν έχεις ένα σωρό φοβίες και παθαίνεις κρίσεις πανικού, τι κι αν νιώθεις ένα τίποτα; Σημασία έχει τι προβάλλεις προς τα έξω. Τι δείχνεις και τι εικόνα έχεις φτιάξει. Έχοντας αυτό ως γνώμονα στη ζωή μας μαθαίνουμε ή μας μαθαίνουν να ζούμε...

Το θέμα όμως είναι πως κάθε φορά που συγκρίνεις τον εσωτερικό σου κόσμο με την εξωτερική «ωραία» εικόνα των άλλων, που δεν μπαίνεις καν στη διαδικασία να σκεφθείς πόσο αληθινή και πραγματική μπορεί να είναι, νιώθεις ακόμη πιο τίποτα… και σκέφτεσαι γιατί όλοι οι άλλοι έχουν τα πάντα κι εγώ όχι; Και μπερδεύεις πολύ συχνά την εξωτερική «ωραία» εικόνα με τον δικό σου εσωτερικό κόσμο, ξεχνώντας πως και οι άλλοι σου προβάλλουν αυτό που θέλουν να δεις και όχι αυτό που πραγματικά είναι… Σ’ αυτό έχει συμβάλλει και η μοναξιά που υπάρχει σήμερα. Αλληλεπιδρώ με τους άλλους δεν σημαίνει είμαι μπροστά σε μια οθόνη και τσατάρω, ούτε ‘συνδιασκεδάζω’ προσπαθώντας να δείξω τον καλύτερο μου εαυτό. Αλληλεπιδρώ με τους άλλους σημαίνει πως έχω επιλέξει άτομα με τα οποία νιώθω άνετα και καλά και έρχομαι πιο κοντά τους συναισθηματικά. Αλληλεπιδρώ σημαίνει πως με αγγίζεις συναισθηματικά, νιώθω ότι με καταλαβαίνεις και δεν θα με κρίνεις για όσα σκέφτομαι και εκφράζω και ταυτόχρονα προσπαθώ κι εγώ να σε καταλάβω. 

Γιατί όμως όταν βρισκόμαστε σε μια δύσκολη κατάσταση σκεφτόμαστε ότι αυτό συμβαίνει μόνο σε εμάς; Ίσως φαίνεται λίγο εγωιστικό, δεν είναι όμως… Ίσως ακούγεται λίγο απαισιόδοξο, όμως, όταν βρισκόμαστε μέσα στο πρόβλημα, όταν βιώνουμε μια δυσκολία, όταν αντιμετωπίζουμε μια απογοήτευση ή μια αποτυχία είναι δύσκολο να δούμε καθαρά, να χρησιμοποιήσουμε τη λογική, να κοιτάξουμε λίγο και γύρω μας. Ίσως λειτουργούσε ανακουφιστικά αν ξέραμε ή αν αφήναμε τον εαυτό μας να δει ότι δεν το βιώνουμε μόνο εμείς αυτό, ότι δεν το σκεφτόμαστε μόνο εμείς έτσι… 

Πολλές φορές μπορεί να πιστεύουμε ότι ο τρόπος που σκεφτόμαστε ή συμπεριφερόμαστε, ή αυτά που αισθανόμαστε ότι παρεκκλίνουν από το φυσιολογικό. Και ποιο είναι το φυσιολογικό; Αυτό που ο καθένας έχει στο μυαλό του ως φυσιολογικό, με αποτέλεσμα να μας τρομάζει οτιδήποτε μας κάνει να είμαστε ή να φαινόμαστε διαφορετικοί. Πόσο όμως η ίδια η κοινωνία μέσα στην οποία μεγαλώνουμε μας έχει μάθει να λειτουργούμε έτσι; Οι ίδιοι οι γονείς ας σκεφτούν τι λένε στον εαυτό τους και στα παιδιά τους και ο καθένας μας ας αναρωτηθεί τι λέει στον εαυτό του. Τι μου δίνει αξία, τι δίνει αξία στους άλλους ανθρώπους γύρω μου και τι προσέχω και θεωρώ σημαντικό; 

Και τελικά, υπάρχει λύση, κι αν ναι, ποια είναι η λύση; Να σκεφτείς ότι δεν είσαι μόνο εσύ διαφορετικός και να αποδεχτείς ότι ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από σένα, ωστόσο, μόνο από σένα εξαρτώνται οι επιλογές σου και εσύ καθορίζεις τη ζωή σου. Μόνο αν αποδεχτούμε τον εαυτό μας, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας θα μπορέσουμε να αποδεχτούμε και τους άλλους ανθρώπους. Μόνο τότε θα λειτουργούμε σκεπτόμενοι ότι δεν μπορούμε να απορρίψουμε κάποιον πριν τον γνωρίσουμε πρώτα αλλά και όταν μας απορρίψουν θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι μάλλον δεν άξιζε αυτός ο άνθρωπος για να τον γνωρίσουμε καλύτερα και να μας γνωρίσει καλύτερα…

Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να εκφράζουμε τον αληθινό και πραγματικό μας εαυτό. Όσο και αν νιώθουμε διαφορετικοί, όσο και αν θεωρούμε πως παρεκκλίνουμε από τους άλλους που είναι «φυσιολογικοί», που έχουν μια πιο κανονική ζωή, αν κοιτάξουμε λίγο γύρω μας θα δούμε πως πίσω από την εικόνα που αρκετοί χρησιμοποιούν ως κάλυμμα υπάρχουν οι ίδιες ανησυχίες, οι ίδιες αμφιβολίες και ανασφάλειες, οι ίδιοι προβληματισμοί και τα ίδια ερωτήματα. Για να μπορέσουμε όμως εμείς οι ίδιοι να κάνουμε αυτό το πρώτο βήμα να εκφράσουμε τον πραγματικό μας εαυτό –σε όσους θεωρούμε ότι αξίζει να το κάνουμε- απαραίτητη προϋπόθεση είναι να τον ξέρουμε πρώτα…   

Αν, λοιπόν, ήμασταν πιο ειλικρινείς με τον εαυτό μας και τους άλλους, αν εκφράζαμε τα αληθινά μας συναισθήματα, αν εκδηλώναμε τις συμπεριφορές με βάση τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας τότε θα δίναμε την ευκαιρία και στον άλλο να εκφράσει τον δικό του πραγματικό εαυτό. Δεν είναι αδυναμία να δείξουμε τις αδυναμίες μας. Δεν είναι αδυναμία να εκφράσουμε τις ανασφάλειές μας, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα φτάσουμε στο άλλο άκρο και όλη την ώρα θα εκφράζουμε μίζερα και απαισιόδοξα συναισθήματα και σκέψεις. Κάποιες φορές στην προσπάθεια να κρύψουμε τα αδύναμα στοιχεία του χαρακτήρα μας μπορεί να γίνουμε επικριτικοί, ειρωνικοί, επιθετικοί, σκληροί ή κυνικοί, χωρίς καμία προφανή αιτία. 

Για να εκφράσω λοιπόν τον πραγματικό μου εαυτό θα πρέπει να νιώθω άνετα μαζί του, να έχω μια ισορροπημένη και αρμονική σχέση μαζί του, να μην ντρέπομαι για αυτόν, να μην νιώθω μειονεκτικά απέναντι στους άλλους αλλά κυρίως απέναντι στον ίδιο μου τον εαυτό… Η έκφραση του αληθινού μας εαυτού θα μπορούσε να είναι το μέσο για την προσωπική μας εξέλιξη αλλά και για τη σύναψη πραγματικών σχέσεων, μπορεί να είναι ένας τρόπος να φτάσουμε στα όνειρά μας… 

Ξεκινώντας από αυτό που τώρα είμαι μπορώ να εξελιχθώ και να φτάσω ένα βήμα παραπέρα… Αντίθετα, ξεκινώντας από κάτι που δεν είμαι αλλά προσπαθώ να προσποιηθώ ότι είμαι είναι σαν να χτίζω πάνω σε κάτι που με τον παραμικρό τριγμό θα καταρρεύσει κι εγώ απλά θα προσπαθώ να περισώσω ό,τι μπορώ από την εικόνα που με τόσο κόπο είχα φτιάξει, αυτή την ψεύτικη εικόνα μέσα σε αυτή την ψεύτικη ζωή…

«Όλα τα μονοπάτια οδηγούν στον ίδιο στόχο: Να εκφράσουμε στους άλλους αυτό που είμαστε»

Pablo Neruda

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος, MSc.