Οικογένειες με ομοφυλόφιλους γονείς

Κατά πόσο η ομοσεξουαλικότητα (homosexuality) δημιουργεί προβλήματα στα παιδιά που μεγαλώνουν σε οικογένειες με ομοφυλόφιλους γονείς; Έρευνες πάνω στο συγκεκριμένο θέμα υπάρχουν τουλάχιστον τριάντα χρόνια πριν δείχνοντας το ενδιαφέρον για τέτοιου είδους ζητήματα αλλά και την ανάγκη να δοθούν απαντήσεις σε κάτι προφανώς υπαρκτό, το οποίο όμως ακόμη και σήμερα πιστεύουμε ή θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει. Ένα θέμα ταμπού; Ένα θέμα που θεωρούμε ότι καταστρέφει τη «φυσιολογική ροή» της κοινωνίας στην οποία ζούμε; Ένα θέμα με το οποίο δεν είμαστε εξοικειωμένοι, οπότε καλύτερα να μην το αγγίζουμε;

Το κύριο ερώτημα όμως παραμένει, ανεξάρτητα από ιδεολογικές, κοινωνικές, ηθικές, πολιτισμικές και τα λοιπά τοποθετήσεις που προκύπτουν. Το ερώτημα παραμένει και είναι τι αντίκτυπο έχει μια οικογένεια με ομοφυλόφιλους γονείς στην ανάπτυξη των παιδιών και την εδραίωση της ταυτότητας του φύλου. 

Πηγαίνοντας αρκετά χρόνια πίσω, το 1986, έρευνα των Harris και Turner πραγματοποιήθηκε σε 23 ομοφυλόφιλους γονείς και σε 16 γονείς που μεγάλωναν μόνοι τα παιδιά τους. Οι γονείς του δείγματος βρέθηκε ότι είχαν αναπτύξει θετικές σχέσεις με τα παιδιά τους. Οι ετεροφυλόφιλοι γονείς κατέβαλλαν μεγαλύτερες προσπάθειες ώστε να υπάρχει και το πρότυπο του αντίθετου φύλου για το παιδί, ενώ δεν βρέθηκαν διαφορές ως προς τις συμπεριφορές που είχαν ως γονείς. Η ομοφυλοφιλία διαπιστώθηκε ότι δεν επηρέαζε την αποτελεσματικότητα του ατόμου στο ρόλο του γονέα, ενώ δεν παρατηρήθηκαν σημαντικά προβλήματα στις σχέσεις των ομοφυλόφιλων γονέων με τα παιδιά τους.

Οι περισσότερες έρευνες τονίζουν ότι δεν παίζει τόσο ρόλο η σεξουαλική ταυτότητα των γονέων όσο το περιβάλλον και ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά τους, ο ρόλος που υιοθετούν ως γονείς. Οι περισσότερες έρευνες συγκλίνουν στο γεγονός ότι ίσως είναι καλύτερα να μεγαλώνεις με δύο ομοφυλόφιλους γονείς παρά με δύο αδιάφορους ή κακοποιητικούς γονείς. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά στο τι αντίκτυπο μπορεί να έχει το μεγάλωμα σε μια τέτοια οικογένεια για το ίδιο το παιδί. 

Τι φόβοι και ανησυχίες υπάρχουν για παιδιά που μεγαλώνουν σε ομοφυλόφιλες οικογένειες. Πρόκειται για φόβους και ανησυχίες που δεν έχουν αποδειχθεί μέχρι σήμερα και δεν μπορούμε με σιγουριά να βγάλουμε συμπεράσματα.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν με ομοφυλόφιλους γονείς αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο σε ψυχολογικό, κοινωνικό και σεξουαλικό επίπεδο;

Τα παιδιά αυτά αναπτύσσουν ακατάλληλες συμπεριφορές για τους ρόλους των δύο φύλων ή βιώνουν σεξουαλικές συγκρούσεις;

Τα παιδιά αυτά είναι στιγματισμένα και αντιμετωπίζουν συγκρούσεις με τους συνομηλίκους τους, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα επίπεδα της ψυχικής τους υγείας, της αυτοεκτίμησης και των κοινωνικών σχέσεων;

(Gold et al., 1994)

Τα παιδιά επηρεάζονται περισσότερο από τη φύση των σχέσεων και των αλληλεπιδράσεων που υπάρχουν μέσα στην οικογένεια, παρά από το είδος της σεξουαλικότητας των γονέων.

Ακόμη και σήμερα δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των γονέων που είναι ομοφυλόφιλοι και μεγαλώνουν με το σύντροφό τους ένα ή περισσότερα παιδιά. Η μυστικότητα που υπάρχει για ένα θέμα ταμπού όπως το συγκεκριμένο και ο φόβος για την κοινωνική κατακραυγή κρατά κλειστά τα στόματα. Ωστόσο, πρόκειται για μια πραγματικότητα που συμβαίνει γύρω μας. Τα αυξανόμενα επίπεδα κοινωνικής αποδοχής της διαφορετικότητας αναφορικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό επιτρέπουν σε περισσότερα ομοφυλόφιλα άτομα ή ζευγάρια να πάρουν την απόφαση να αποκτήσουν οικογένεια. Οι ομοφυλόφιλοι ενήλικες επιλέγουν να γίνουν γονείς για τους ίδιους λόγους που επιλέγουν και οι ετεροφυλόφιλοι ενήλικες να αποκτήσουν παιδιά. Η επιθυμία για απόκτηση ενός παιδιού αποτελεί μια βασική ανθρώπινη ανάγκη, που στηρίζεται στο ένστικτο και ικανοποιεί την επιθυμία των ανθρώπων να συνεχίσουν την οικογενειακή τους ιστορία και να αποκτήσουν μια συνέχεια του εαυτού τους. Από την άλλη μεριά, βασική ανάγκη των παιδιών μέσα σε μια οικογένεια είναι να δέχονται αγάπη και φροντίδα από τους άλλους και να νιώθουν ασφάλεια και στήριξη μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον. Οι γονείς, είτε είναι ετερόφυλοι, είτε είναι ομοφυλόφιλοι, μοιράζονται ορισμένες κοινές ανησυχίες, μεταξύ των οποίων είναι ο χρόνος, οι απαιτήσεις και οι ευθύνες της γονεϊκότητας. Οι γονείς αναρωτιούνται πώς τα παιδιά τους επηρεάζονται από τη σχέση του ζευγαριού αλλά και την ικανότητά τους να συνδυάσουν τους μέχρι τώρα ρόλους τους με το ρόλο του γονέα. Οι ομοφυλόφιλοι όταν γίνονται γονείς έχουν να αντιμετωπίσουν ορισμένες πρόσθετες προκλήσεις, που ξεκινούν ακόμη και από την επιλογή του τρόπου απόκτησης του παιδιού (δωρητής σπέρματος, παρένθετη μητέρα, υιοθεσία, κ.τ.λ). Σε αυτό το σημείο τίθενται ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο αναπαραγωγής που θα επιλεγεί. Στην περίπτωση του δωρητή σπέρματος υπάρχει το δίλημμα της επιλογής ενός ανώνυμου δωρητή ή ενός δωρητή που θα γνωρίζει για τη γέννηση του παιδιού, ίσως από το ευρύτερο οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον.

Όσον αφορά την ταυτότητα του φύλου παιδιών προσχολικής ηλικίας που μεγαλώνουν με λεσβίες μητέρες έχει βρεθεί ότι αναπτύσσεται με βάση το βιολογικό φύλο του παιδιού. Κανένα από τα παιδιά αυτά δεν εμφάνισε σύγχυση ως προς την ταυτότητα του φύλου του, ενώ δεν παρατηρήθηκαν διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα παιδιά αυτά και τα παιδιά που μεγάλωναν με ετεροφυλόφιλες μητέρες ως προς τα παιχνίδια, τις δραστηριότητες, το ντύσιμο και τις προτιμήσεις για φίλους (Perrin, 2002).

Παπαδοπούλου Ελένη- Ψυχολόγος, MSc.

Βιβλιογραφία

Gold, M.A., Perrin, E.C., Futterman, D., & Friedman, S.B. (1994). Children of gay or lesbian parents. Pediatrics in Review, 15 (9), 354- 358.

Harris, M.B., & Turner, P.H. (1986). Gay and lesbian parents. Journal of Homosexuality, 12 (2), 101- 113.

Perrin, E.C. (2002). Technical report: Coparent or second- parent adoption by same- sex parents. Pediatrics, 109 (2), 341- 344.