Κοινωνικό Άγχος: τι είναι;

Τι μπορεί να συμβαίνει σε ένα άτομο που συμφωνεί με τις περισσότερες από τις παρακάτω ερωτήσεις; Πώς ονομάζεται αυτό το είδος άγχους και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;

• «Νιώθεις ανήσυχα ή αμήχανα μπροστά σε άλλους ανθρώπους, με συνέπεια να εμποδίζεσαι να κάνεις πράγματα που θέλεις;
• Ειλικρινά, βρίσκεσαι στην παρούσα δουλειά μόνο και μόνο επειδή έχεις να αντιμετωπίσεις ανθρώπους που τους γνωρίζεις καλά; Αν είσαι άνεργος αποφεύγεις να ψάξεις για δουλειά λόγω του φόβου να έρθεις σε επαφή με άλλους ανθρώπους; Έχεις αποφύγει να πιάσεις δουλειά ή να την αλλάξεις διότι ανησυχείς για τη συνέντευξη;
• Δε βγαίνεις ραντεβού γιατί η σκέψη ότι θα βγεις με κάποιον έξω σε αναστατώνει ή γιατί φοβάσαι τι θα συμβεί αν ζητήσεις από κάποιον να βγείτε;
• Βάζεις όρια στο πόσο κοντά θα έρθεις με τους ανθρώπους επειδή φοβάσαι να τους αφήσεις να σε γνωρίσουν; Ανησυχείς ότι δε θα τους αρέσεις εάν τελικά σε γνωρίσουν;
• Ο κόσμος γύρω σου σχολιάζει συχνά ότι είσαι ήσυχος, απρόσιτος, κλειστός στις κοινωνικές συναναστροφές;
• Απορρίπτεις προσκλήσεις σε κοινωνικές εκδηλώσεις επειδή γνωρίζεις πώς αν πήγαινες, δε θα ένιωθες άνετα;
• Νιώθεις ανακούφιση αν ακυρωθεί μια κοινωνική εκδήλωση ή μια δραστηριότητα της εργασίας σου στην οποία εμπλέκονται και άλλοι άνθρωποι;
• Νιώθεις αμήχανα και άβολα όταν είσαι το επίκεντρο της προσοχής;
• Σε απασχολεί αν κοκκινίζεις ή αν νιώθεις αμήχανα μπροστά σε άλλους ανθρώπους;
• Είσαι από αυτούς τους ανθρώπους που σπάνια θα πιάσουν κουβέντα με τον υπάλληλο ενός καταστήματος, με τον γείτονα, με τον συνεπιβάτη στο λεωφορείο ή στο αεροπλάνο, με τους συμμαθητές ή τους συναδέλφους από άλλα τμήματα;
• Μήπως οι άνθρωποι γύρω σου σου λένε ότι ανησυχείς υπερβολικά για το τι σκέφτονται οι άλλοι για σένα;
• Νιώθεις άβολα να τρως ή να πίνεις μπροστά σε άλλους, γιατί ανησυχείς μήπως χύσεις το ποτό σου ή εκθέσεις κατά κάποιον τρόπο τον εαυτό σου; Ανησυχείς ότι δεν έχεις καλούς τρόπους;
• Η συνομιλία με άλλους ανθρώπους σε αναστατώνει τόσο πολύ ώστε η φωνή σου να ακούγεται παράξενη ή να τρέμει ή να μην μπορεί να πάρεις ανάσα;
• Σου αρέσουν οι άλλοι άνθρωποι και ονειρεύεσαι μια καλύτερη κοινωνική ζωή αλλά αμφιβάλλεις για την ικανότητά σου να κατορθώσεις αυτό το όνειρο, επειδή είσαι πολύ ντροπαλός για να έρθεις κοντά στους άλλους;
• Δυσκολεύεσαι να πεις την άποψη σου ή να ζητήσεις κάτι που δικαιούσαι επειδή ανησυχείς για το τι θα σκεφτούν οι άλλοι για εσένα;»    

(Hope et al., 2000, σσ. 22-23)

Σύμφωνα με τους συγγραφείς Hope et al. (2000) του βιβλίου «Αντιμετώπισε το κοινωνικό άγχος. Μια γνωστική- συμπεριφορική θεραπευτική προσέγγιση» (Hope et al., 2000), το κοινωνικό άγχος είναι ένας έντονος και επίμονος φόβος απέναντι σε μια ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις ή καταστάσεις επίδοσης στις οποίες το άτομο βρίσκεται εκτεθειμένο μπροστά σε αγνώστους ανθρώπους ή σε καταστάσεις που νιώθει άβολα. Το άτομο σκέφτεται έντονα ότι μπορεί να συμβεί κάτι και να νιώσει ταπείνωση, να γίνει ρεζίλι, να γίνει αντικείμενο συζήτησης από τους άλλους, με αποτέλεσμα να έρθει σε αμηχανία. Τι άγχος του ατόμου επικεντρώνεται στην ανησυχία που έχει για το τι σκέφτονται οι άλλοι για αυτό. Οι πιο συνηθισμένες καταστάσεις στις οποίες το άτομο βιώνει άγχος είναι:

•      Όταν μιλά δημόσια
•     Όταν συζητά με αγνώστους
•      Όταν βγαίνει ραντεβού
•      Όταν βιώνει άγνωστες καταστάσεις
•       Όταν πρέπει να διεκδικήσει κάτι
•     Όταν βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής
•      Όταν πρέπει να φάει ή να πιει μπροστά στους άλλους
•       Όταν ξέρει ότι θα δεχθεί αξιολόγηση ή βρίσκεται σε εξετάσεις

Η διαταραχή κοινωνικού άγχους χαρακτηρίζεται από έντονο και υπερβολικό φόβο, ενώ το άτομο αντιλαμβάνεται ότι ο φόβος που νιώθει είναι υπερβολικός. Το άτομο συχνά αποφεύγει καταστάσεις που του προκαλούν άγχος ή στις οποίες νιώθει ότι θα αγχωθεί, ενώ επηρεάζονται σημαντικοί τομείς της ζωής του ατόμου.

Βιβλιογραφία

Hope, D.A., Heimberg, R.G., Juster, H.R., & Turk, C.L. (2000). Αντιμετώπισε το κοινωνικό άγχος. Μια γνωστική- συμπεριφορική θεραπευτική προσέγγιση. (Μτφρ. Π. Γκόγκα & Λ. Κωνσταντινίδης). Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.